Сабақтарында «мнемотехника»әдісін пайдалану. №48 «Ақ көгершін»

№48 «Ақ көгершін» шағын орталығының

тәрбиешісі Ерман А.С.

Мақсаттары мен міндеттері:

- Балаларды ойын түрінде тірек кестелер және модельдер арқылы қазақ тіліне тән дыбыстарды дұрыс анық айтқызу,грамматика құрылысын сақтай отырып дұрыс сөйлем құру және де лексикалық тақырыптар бойынша балалардың сөз қорына және тәжірибелеріне сүйене отырып байланыстырып әңгіме құрастыру. Тапқырлықтарын шыңдау.

 

Кіріспе

Тілді меңгеру сабақтарында пәнаралық байланыс үлкен роль атқарады.

Әсіресе қазіргі бастауышта білім беру бағдарламасының мазмұны өзгерген шақта бірінші сыныпқа баратын балалардан алдын –ала сауатты, ауызша сөйлеу мәнері дамыған, сөйлемдерді дұрыс құра білу, сөздерді буынға бөлу, қарындашты ұстай білу және дәптердің жолын айыра білу сияқты үлкен талап койылып отырғандықтан казіргі таңда балабақшадағы мектепке даярлық топтары мен мекемелерінде жүзеге асырылуда. Осындай дайындықты меңгерген балалар ғана жаңартылған бағдарлама бойынша мектепте оңай және жеңіл оқу мен жазу процесін меңгереді.

Қазіргі кезеңдегі қоғам дамуында мемлекеттік тілге үйрету - мектепке дейінгі білім берудегі өзекті мәселеге айналып отыр. «Басқа тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте»- деп Қадыр Мырзалиев ағамыз бекер айтпаған.

Бірақ, жалғыз мнемотехникамен шектеуге болмайды.

Мнемотехника - оңай жолдың қиынына қарай құрылады. Мнемокесте қарапайымнан басталып, күрделене түседі.

Мнемошаршы, мнеможол, мнемокесте.

Ең бастысы – көрнекілік, тірек-сызба, бейнелеген суретіміз балаға түсінікті болуды жеткізу.

Схема - мнемокесте балалардың тілін дамытудағы дидактикалық құрал болып табылады. 

Оны біз қолданатын кезіміз: 

 - Сөздік қорын байыту үшін
 - Әңгіме құруға ұйретуге
 - Көркем әдебиетті мазмұндауда
- Жұмбақ жасыру және шешуде
 - Өлең жаттауда

Құрылған схема балаларға өз бетінше заттың ерекшеліктерің байқауға, олардың айтылу кезегін белгілеуге көмектеседі. Балалардың сөздік қорын байытады.

Мнемокестені қолдану 3 кезеңнен тұрады:

 - Кестені қарап, онда не бейнеленгенін бақылау.

Әңгіме мазмұны көбінде бірдей болады,айырмашылығы тек сөйлем санында немесе толықтығында. Бірінші әңгімелер тек қана сөз тіркестерден тұратын: бастауыш-баяндауыш болып. /мысық жатыр,басқасы ұйықтап жатыр/,қайталау сөздерден /сосын, кейін/, сөйлем арасындағы ұзақ үзілістерден құрылады.

Жұмысты бірінші мнемоквадраттан құраймыз ,сосын мнеможолға көшеміз . Мнемокестеде не бейнелеуге болады?

Негізі, мнемокесте - ол графикалық немесе жартылай графикалық ертегі кейіпкерлерінің немесе табиғат құбылысының суреті,болмаса өзіне белгілі заттың бейнесі.

Дайын модельдік схемалар барлық кезде мазмұнына сай болмайды, сондықтан оны балалармен толтырып отырамыз. 

Модель жасау тәсілін қолдану- есте сақтау процессін және мазмұнын ұғынуға көмектеседі. Бұл салада көру, есту анализаторлары жұмыс істейді. Балалар суретті тез еске түсіріп, сонынан сөздерін еске түсіреді.Мнемокесте қолданылған дамыту сабақтардың нәтижесінде, балалар шағын мәтін, ертегі, өлең-тақпақтарды оңай құрастырып, жаттап алады.

Осылай әрбір жаңа тақырып бойынша сызбалар қолдануға болады. Мұғалім немесе тәрбиеші өз балаларының қабылдау қабілетін, жас шамасын ескере отырып, сызбаны өзі жасауына да болады.