Пәні:
|
Зайырлылық және дінтану негіздері
|
Сыныбы:
|
9
|
Уақыты:
|
24. 10. 2016 жыл
|
Сабақтың тақырыбы:
|
Ислам. Діни ілімнің негіздері, тарихы, тәжірибесі және таралу өңірлері
|
Құзыреттілікке жеткізетін сабақтың мақсат-міндеттері:
|
а) Білімділік: Оқушыларды әлемдік діндер мен оның ішіндегі ислам дінінің пайда болуы, таралуы және осы ілімнің қазіргі қоғамдағы рөлі туралы ақпарат беру.
ә) Дамытушылық: Діннің түпкі мақсаты адамзатты билікке, мәдениеттілікке, өркениеттілікке, имандылыққа шақыру екендігін әңгімелей отырып тәрбилеу, рухани дүниесін дамыту.
б) Тәрбиелік: Оқушылардың бойында гуманистік дүниетаным негіздерін, рухани- адамгершілік құндылықтардың, жеке сенімнің жүйесін және белсенді азаматтық көзқарасын қалыптастыру
|
Сабақтың типі:
|
Жаңа материалды меңгерту
|
Сабақтың түрі:
|
Аралас
|
Сабақтың әдісі:
|
Түсіндіру, сұрақ – жауап, тапсырма.
|
Пәнаралық байланыс
|
Қазақстан тарихы, дүниежүзі тарихы.
|
Көрнекі құралдар:
|
Дүниежүзі саяси картасы, ҚР саяси-әкімшілік картасы, сызбалар, слайдтар, эллюстрациялар.
|
Сабақтың барысы:
|
Оқытушының қызметі
|
Оқушының қызметі
|
Күтілетін нәтиже, жиналуға тиісті ұпай
|
I.Ұйымдастыру бөлімі
|
Оқушылармен амандасу, сыныптың тазалығын, тәртібін қадағалау, жоқ оқушыларды тексеру.Топқа бөлу
|
Оқытушымен амандасу, сыныпты таза ұстау,сабаққа даярлану.
|
Оқушылардың сабаққа дайындалып отырады
|
ІІ.Қызығушылығын ояту
|
Әлемдік діндер
|
Әлемдік діндер
христиан будда
ислам
|
Тірек сызбалары арқылы пәнге деген қызығушылығын ояту
|
ІII. Зерделі жаттығулар блогы
|
1. Дін туралы арнайы ғылымды қалай атаймыз? (Дінтану)
2.Конфессиялық ілім ( көне грек тілінде konfessio - майындау, ғибадат қылу)
3.Теология (көне гр. Тілде teos –халық,logos – ілім- құдай тану пәні)
4.Атеизм – (көне гр.т. AOEG – құдайор және оның құдіретін жоққа шығару)
5.Манотеизм –(«бірқұдайлық», гр. т. « movog»- бір және «OEOG» - құдай.)
6.Политеизм («көпқұдайлық» гр.т. – көп және - құдай)
7.Секта – (лат.т. – ойлау тәсілі, бағыт деген сөзінен)
|
1.(Дінтану)
2. (көне грек тілінде konfessio - майындау, ғибадат қылу)
3.(көне гр. Тілде teos –халық,logos – ілім- құдай тану пәні)
4. (көне гр.т. AOEG – құдайлар және оның құдіретін жоққа шығару)
5.( «бірқұдайлық», гр. т. « movog»- бір және «OEOG» - құдай.)
6. («көпқұдайлық» гр.т. – көп және - құдай)
7.Секта – (лат.т. – ойлау тәсілі, бағыт деген сөзінен)
|
Терминдік сөздер арқылы дін туралы түсініктерін білу сұрау.
7 ұпай
|
ІV. Жаңа сабақты қабылдауға дайындық
|
Сұрақтар:
1.VI-VII ғ-да қалыптасқан «Синто» (құдайлар жолы) термині орта ғасырларда пайда болды, ол қандай ілім?
2.Конфуцийдың «Ұлы ұғынуы кітабы» 75 қатардан тұрады, оған 1546 түсіндірме жасаған. Мақсаты - императордың билігін заңдастыру еді. Сұрақ: оның ұстаған жолының бірі.
3.Грек тілінен аударғанда миссия (машиах), құтқарушы деп аударылған сөз
4.Б.з.б. IV-III ғғ. еж. Қытайда, құпиясы аңызға айналған сары император Хуан- дидің ашқан ілімі.
5.Б.з.б. 1 мың жылдық ортасында Үндістанда пайда болған ең ежелгі дін
|
Сөзжұмбақ жауаптары
|
|
|
5
|
б
|
у
|
д
|
д
|
и
|
з
|
м
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
х
|
р
|
и
|
с
|
т
|
о
|
с
|
|
|
|
|
|
|
2
|
ә
|
д
|
і
|
л
|
е
|
т
|
т
|
і
|
к
|
|
|
|
|
|
|
4
|
д
|
а
|
о
|
с
|
и
|
з
|
м
|
1
|
с
|
и
|
н
|
т
|
о
|
и
|
з
|
м
|
|
|
|
|
|
|
Сөзжұмбақты шешу арқылы жаңа сабақтың тақырыбын толық ашу
5 ұпай
|
V. Жаңа материалды меңгеру
|
Жоспар:
1. Исламға дейінгі Арабстандағы жағдай
2. Ислам дінінің қалыптасуы.
3. Ислам дінін тарату жолындағы саяси оқиғалар
4. Ислам дінінің таралуы.
|
Оқушылар мәтін
бойынша дайындалады. Постер қорғайды
|
Ой қозғау
|
I топ: Исламға дейінгі Арабстандағы жағдай
II топ: Ислам дінінің қалыптасуы
III топ: Ислам дінін тарату жолындағы саяси оқиғалар
IV топ: Ислам дінінің таралуы
|
Оқушылар топта жумыс жасайды
Әр топ тапсырмаларын қорғайды
|
Оқулық мәтінін
оқиды,талдайды
Топ ұпайы: 3
|
|
Исламға дейінгі Арабстандағы жағдай
Ислам діні келгенге дейінгі кезең Ислам шариғатында «Надандық дәуірі»:
адамзаттың рухани азғындыққа ұшырауы;
имансыздықтан тұншығуы;
Арабстанда нәпсіқұмарлықтың шегіне жетіп, зұлымдықтың, маскүнемдіктің, ұрлықтың, зорлықтың, зинақорлықтың кең етек алуы;
Пұтқа табынушылықтың зорақысының жасалуы, мысалы, Исламға дейінгі кезеңде әйелдерінің қыз босанғанын намыс көріп, одан құтылу үшін қыз балаларды тірідей көміп, тастау сияқты тұрпайы салт болғаны туралы тарихи деректерден белгілі.
Алайда, Алладан аяттар («уақи») түсе бастағанда көпшілік Құранның жоғары екендігін мойындағаны шындық.
|
Ислам дінін тарату жолындағы саяси оқиғалар
Ислам дінінің таралуына кедергі болған оқиғалар көп болды. «Ғазауат» Мұхаммед қатысқан шайқастардың әдеби шығармалардағы атауы. 625 ж.Ухуд, 627 ж. Хандақ ғазауаты болды.628 ж. Меккеліктермен «Худайбия» бейбіт келісімшартын жасағаннан соң Рим, Иран, Эфиопия, Мысыр елдерімен байланыс жақсарды.
|
Ислам дінінің пайда болуы
Ислам дінінің де, басқа дүниежүзілік діндер сияқты өзінің ұзақ тарихы бар.
Ислам дінінің шығу дәуіріне, уақыт талабына, оны ұстанған халықтардың әдет-ғұрпына, тұрмыс-тіршілігіне байланысты, көңіл-күйіне, психологиясына қарай өзіндік ерекшеліктері де бар.
Әлемдік діндердің ең жасы - Ислам діні біздің заманымыздың 609-639 жж. аралығында (VII ғасыр) шығыс пен батыс өркениетінің тоғысып жатқан Араб түбегінде пайда болды.
Ислам діні ортағасырлық Араб халқын ұйыстыруға, жаңа саяси құрылым «халифаттың» орнығуына, біртұтас ел қалыптастыруға, әлемде «мұсылман үмбеті» деп аталатын жаңа қауымның түзілуінде маңызды факторға айналды.
Ислам дінінің негізгі ұстанымдары: Құран кітап пен Мұхаммед пайғамбардың өнеге етіп қалдырған іс-амалдары (суннеті).
Мәліметтер бойынша, Хазірет Мұхаммедке (с.а.с.) пайғамбарлық ақыл-ойы кемелденген 40 жасында қонған екен. Осы елшілік міндетті 610 жылы Рамазан айында Хира тауының басында Жаратушының үкімдерін пайғамбарларға жеткізуші Жәбрейіл періште жеткізген делінеді (алғашқы аяттардың түсірілгені туралы аңызбен толықтыру).
Ислам дінінің 622 жылы мұсылмандар Меккеден Мединаға көшіп келегеннен кейін таралуы қарқынды күш алды. Медина қаласы Ислам дінінің бүкіл мұсылман әлемінің қасиетті мекеніне айналды. (Шариғат, Ислам дінінің бес парызы, Күәлік сөзі (кәлимә шәхада), Намаз, Қағба, Иман шарттары, Төрт үлкен періште туралы түсінік беріледі).
Ислам дінінің таралу аймағы
|
Оқулықпен және картамен жұмыс
|
VII ғасыр. Ислам дінінің аумағы Араб түбегін қоса алғанда Солтүстік Африка, Пиреней түбегі, Месопотамия, Иран, Ауғанстан, Кавказ аумағы, Орталық Азия мен Үндістанның солтүстігіне дейін жеткен. Осы жерлерді картадан көрсету
|
Сенушілер әлемінің 35 мемлекеті халқының басым бөлігін құрайды.
Әлемнің 28 елінде ресми дін болып жарияланған. Картадан ислам діні таралған мемлекеттерді көрсетеді.
|
Тарихи оқиғаларды дәптерлеріне жазып алады
|
Сергіту сәті
|
Адасқан әріптерді орнына қойғанда әдемдік діндердің бірінің атауы шығады.
АСМИЛА Б
РҚАҰНУ У
БАРАБ Д
ДЕКМЕК Д
ТАСЕКА А
|
Әр топ шапшаң орындап адасқан әріптерді орнына қойып жасырынған сөзді тауып алуы керек
|
Оқушылар ойынға еркін араласып, сергіп алады.Көңіл күйлері көтеріледі
|
VI.Мағынаны тану
|
Тіке жауап
1.Дәуіт пайғамбарға түскен кітап
2.Жаратушының үкімдерін пайғамбарларға жеткізуші періште
3.Исламдағы шариғат негізінің төрт мәселесінің бірі
4.Ислам діннің бес парызының бірі
5.Елшілік міндетті хазірет Мұхаммедке (с.а.с.) Хира тауының басында Жәбірейлі періште қай жылдың Рамазан айында жеткізді?
6.Ислам діні әлемде кең таралу жағынан ... орында?
7.1962 жылы Меккеде ... әлемі Лигасы құрылды.
8.... Иран мен Ирак аумағында кездеседі.
9.Әлемнің ... елінде Ислам діні ресми болып жарияланған.
10.Дүние жүзінде Ислам дінін ұстанушылардың 90 пайызы ... .
|
Тест жауаптары
1 - Зәбур
2 - Жәбірейіл
3 - Тәрбие (Аһлақ)
4 - Куәлік сөзін айту
5 - 610
6 - екінші
7 - Ислам
8 – Шииттер
9 - 29
10 - Сунниттер
|
Жаңа сабақ бойынша алған білімдерін тест тапсырмалары арқылы тексеру.
10 ұпай
|
Суретті жаттығулар
|
|
Оқушылар исламға дейінгі қазақ жеріндегі діндерді көрсетілген суреттерге қарап табу қажет. Суреттің үсінен басқанда дұрыс жауаптары шығады
|
5 ұпай
|
VІІ. Жаңа сабақты бекіту
|
1.Ислам дінінің негізін қалаушы?
2.Мұсылмандардың қасиетті кітабы.
3.Қағба деген не?
|
22-30 жоғарғы саты
13-21 ортаңғы саты
4-12 төменгі саты
|
30 ұпай
|
VІІІ. Үй тапсырмасын беру.
|
Бүгінгі тақырыпты оқу,
сұрақтарға жауап беру
1. Хазірет Мұхаммед (с.а.с.) ( мәнжазба)
|
Берілген тапсырмаларды
дәптерлеріне жазып алады
|
Тыңдап, күнделіктеріне жазып алады
|
IX. Қорытынды бөлімі. Бағалау.
|
Үй тапсырмасы мен жаңа сабақтағы меңгерген біліміне қарай әр түрлі әдіспен бағалайды.
Блок ағашына белгі салу
|
|
Сабақ аяқталды
Сау болыңдар
|
