Сайыстың такырыбы: «Салтын сүйген-халқын сүйер» Сайыстың мақсаты
жүктеу/скачать 228,5 Kb.
|
| Сайыстың такырыбы: «Салтын сүйген-халқын сүйер»
Сайыстың мақсаты: Қазақ халқының терең тамырлы өнегелі әдет ғұрпын, салт- дастүрін, мәдени мұрасын, окушылар бойына дарытып, теориялык білімдерінің жүзінде ұштастыра отырып, ата-аналар тәжірибесінің ең жақсы үлгілеріне, халықшылыққа, имандылыққа, еңбекшілдік және адамгершілік рухында тәрбиелеу.Оқушылар бойына рухани байлығын сіңірту, ұлтымыз-дың дәстүрлерінен үлгі алу, ұлттық салт-дәстүр үлгісінде тәрбиелеу. Көрнекілігі: Сабақтың тақырыбы, Қазақ ауылының көрінісі бейнеленген сюжетті суреттер. Нақыл сөздер. Пәнаралық байланыс: Әдебиет, тарих. Сабақтың барысы: І. Кіріспе бөлім. а) Ұйымдастыру кезеңі. ә) Оқушыларды түгелдеу б) Сайысқа дайындығын қадағалау. ІІ.Негізгі бөлім. а). Жүргізуші сөзі ә). Оқушылардан сал–дәстүр, әдет–ғұрып туралы білімдерін тереңдету үшін ойын арқылы сұраққа жауап беру. б). Саяхатқа шығу. Киіз үйдегі сұрақтарға жауап беру арқылы жылжып жүреді. в) Сайыс шарттарымен таныстыру 1. «Кәне, таныс болайық!» /Таныстыру/ 2. «Өнерпаз болсаң әрқалан» /Өз өнерлерін көрсету/ 3. «Салт дәстүр, асыл қазынам» тапсырма алу 4. «Дода» /Сұрақ жауап сайысы/ 5. «Сөз мәйегі-мақал» мақал жалғасын табу 6. «Кім жылдам?» Л. ”Полиглот” (Жұмбақтың шешуін сайыскерлер шешіп, оны қазақ, орыс, ағылшын (неміс) тілдерінде айтады.)
а) Сайысқа жеңімпаздарын марапаттау б) Сайысты қортындылау
Сәләметсіздерме құрметті ұстаздар мен оқушылар! Бүгін «Көркемөнер» үйірмесінің ұйымдастыруымен өткізілгелі тұрған «Салтын сүйген-халқын сүйер» тақырыбындағы үйірмеаралық сайысымызға қош келдіңіздер.
Ғасырлар бойы қалыптасып келе жатқан халқымыздың тарихын, тәлім-тәрбиесін негіздей отырып, жас ұрпақтың бойына ұлттық сана сезім көзқарасын қалыптастыруды мақсат ету. Сайыскерлер ортамызға кеп енсін, - дей отырып бүгінгі сайысқа қатысушы қыз, келіншектерімізді қол соғып қошеметтеп ортаға шақырамыз. 1. «______________» үйірмесінің жетекшісі__________________________ 2. «______________» үйірмесінің жетекшісі__________________________ 3. «______________» үйірмесінің жетекшісі__________________________ 4. «______________» үйірмесінің жетекшісі__________________________ 5. «______________» үйірмесінің жетекшісі__________________________ 6. «______________» үйірмесінің жетекшісі__________________________ 7. «______________» үйірмесінің жетекшісі_________________________ Ал ендігі кезекте сіздерге сайысымызға өз ой пікі, тұжырымдарын білдіретін сарапшыларымызбен таныстырып өтейін: 1._______________________________________________________________ 2. ______________________________________________________________ 3._______________________________________________________________ 4 ______________________________________________________________ 5 _______________________________________________________________ Көп сөйлеп, жөн жобадан біз аспайық Қандай сайыс болса да біз қашпайық Ал, ендеше рұқсат болса. «Салтын сүйген-халқын сүйер» тақырыбындағы үйірмеаралық сайысымызды бастайық! алдымен сайыс шарттарымен таныстырып өтейін. 1. «Кәне, таныс болайық!» /Таныстыру/ 2. «Өнерпаз болсаң әрқалан» /Өз өнерлерін көрсету/ 3. «Салт дәстүр, асыл қазынам» тапсырма алу 4. «Дода» /Сұрақ жауап сайысы/ 5. «Сөз мәйегі-мақал» мақал жалғасын табу 6. «Кім жылдам?» Л. ”Полиглот” (Жұмбақтың шешуін сайыскерлер шешіп, оны қазақ, орыс, ағылшын (неміс) тілдерінде айтады.) 7. «Әріптер сайысы» Оқушылар жасырылған әріпті таңдап алып, сол әріп бойынша қарсыластарына және көрермендерге жақсы тілек айтады. Әріптер: (а, е, т, о, с, ә, б, м, н, қ) 1. «Кәне, таныс болайық!» /Таныстыру/ 1 шартымыз. Армысыздар, айналайын дана халқым. Сақтаған ұлтымыздың берік салтын. Ата-баба шежіресін жіктеп, Таныстыру парызы әрбір жастың, Өнерлерін паш етер сайыскерлер, Сәтте келіп қалғандай танысатын дей келе алғашқы шартымыз бойынша
Сымбатына өнері жарасатын. Аспандағы айменен таласатын. Өздеріне сай келіп тұрған жоқ па, Сайыскерлерге қызығып қарасаң шын - дей келе бұл шартымыз бойынша өз өнерлерін тамашалайық. 3. «Салт дәстүр, асыл қазынам» тапсырма алу 4. «Дода» /Сұрақ жауап сайысы/ 4 шартымыз. Бұл кезеңде әр оқушыға 10 сұрақ қойылады. Берілген сұрақтарға тоқтаусыз, дұрыс әрі жылдам жауап беру керек. І оқушы : 1. Қазақ әліпбиінде неше әріп бар? 2. ҚР Мемлекеттік тілі? 3. Қыста не жауады? 4. Жаңылтпаштың сөздері қалай айтылады? 5. Күздің бірінші айы? 6. Тұрлаулы мүшеге не жатады? 7. Абай Құнанбаевтың шын аты кім? 8. Бір тәулікте неше сағат бар? 9. Наурызда пісірілетін басты тағам? 10. Қазақстан туының түсі қандай? 2 оқушы:: 1. Абай Құнанбайұлы кім? 2. Қазақ тілінде жалғаудың неше түрі бар? 3. Қыс айларын ата: 4. Қазақ тіліне тән неше дыбыс бар? 5. Тұрлаусыз мүшелерді ата? 6. Тышқаннан қорқатын аң? 7. Тамақты бұзбайтын салқын жәшік? 8. Бір жылда неше күн бар? 9. Жүз жасаған ақын? 10. Сөйлем неден құралады? 3 оқушы: 1.«Кел, балалар, оқылық!» кімнің өлеңі? (Ыбырай Алтынсарин) 2. Қазақстанның Республикасының президенті? (Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев) 3. Аптаның бесінші күні қалай аталады? (Жұма) 4. Қазақстан Республикасының бас қаласы? (Астана) 5. Қ. Р. Мемлекеттік ту жобасының авторы? (Шәкен Ниязбеков) 6. Тәуелсіздік күні қашан тойланады? (16 – желтоқсан) 7. Кім? Кімдер?Не? Нелер? сұрағына жауап беретін сөз табы? (Зат есім) 8. Төрт түлік малдарды ата? (Сиыр, қой, ешкі, түйе, жылқы) 9. Адамға өмір сүру үшін не қажет? (Ауа, су, жылу, жарық, тамақ) 10. Жұмыртқа сөзінде неше буын бар? (3 буын, жұ – мырт – қа) 4 оқушы: 1. Қазақтың тұңғыш ғарышкері кім? (Т.Әубакиров) 2. Еліміздің бас қаласы қай қала? (Астана) 3. ҚР Конституциясы қанша бөлім, қанша баптан тұрады? (9 бөлім, 98 бап) 4. Қазақ хандығының негізін қалаған хандарды ата (Керей, Жәнібек) 5. Тәуке ханның заңдар жинағы (Жеті жарғы) 6. Қазақстанның Ресейге қосылуының басталған жылы (1731 ж) 7. Қазақ жазба әдебиетінің негізін салушы (А.Қунанбаев) 8. Астана қаласының символы (Бәйтерек) 9. Қазақстанды алғаш тәуелсіз деп таныған ел (Туркия) 10. Қазақ өлкесінде қыздарға білім берудің негізін салушы (Ы.Алтынсарин) 5 оқушы: 1. «Екінші ұстаз» атанған ғұлама (Әл-Фараби) 2. Жоғары заң шығарушы орган (Парламент) 3. Н.Ә.Назарбаевтың 1999 жылы жарық көрген еңбегі (тарих толқынында) 4. Алматыдан Ақмолаға астана қай жылы көшірілді? (1997ж) 5. Ш.Уәлиханов қағазға түсірген эпикалық шығарма (Манас) 5. «Балама хат» мәтінінің авторы (Ж.Жабаев) 6. Қазақстандағы алғашқы көпшілік экологиялық қозғалыс (Невада-Семей) 7. Құрманғазының би күйі (Қызыл қайың) 8. ҚР мемлекеттік нышандары қай жылы бекітілді? (1992) 9. ҚР Республика күні (25 қазан) 10. Сөз өнері жарысы? 6 оқушы: 1. Ел басқару саласындағы ең жоғарғы лауазымды тұлға? (Президент) 2. ҚР ұлтаралық тілі? (орыс тілі) 3. Республикалық балалар газеті қалай аталады? (Ұлан) 4. «Менің атым Қожа» повестінің авторы кім? (Б.Соқпақбаев) 5. Бес арыс кімдер? (М.Жұмабаев, А.Байтұрсынов, М.Дулатов, Ж.Аймауытов, Ш.Құдайбердіұлы) 6. Ш.Уәлихановты әлемге әйгілі еткен еңбегі (Қашғар сапрынан туған еңбегі) 7. Жоңғар шапқыншылығы кезіндегі қайғы қасірет әсерінен туған ән. (Елім ай) 8. Қайрат Рысқұлбековке берілген атақ? (халық қахарманы) 9. Вальс королі? (Ш.Қалдаяқов) 10. Қазақстанның ядролық ошағы болған облыс? (Семей) 7 оқушы: 1. Атақты қазақ суретшісі кім?(Әбілхан Қастеев) 2. Теңге қашан айналымға енді? (1993ж) 3. «Ау, қызғыш құс» кімнің өлеңі? (Махамбеттің) 4. Орхон – Енисей жазбаларын алғаш оқыған кім? (Радлов) 5. Қазақтың музыкалық аспаптарын ата (домбыра...) 6. Қазақстанның бұрынғы астаналарын атап бер (Орынбор, Қызылорда, Алматы, Астана) 7. Абайдың неше қара сөзі бар (45+1) 8.Әнұранның авторларын атап бер (Ж.Нәжмиденов, Н. Назарбаев) 9. Қазақтың актерлерін атап бер. (Шәкен Айманов, Кәкен Кенжетаев) 10. «Қазақ хрестоматиясын» жазған кім? (Ы.Алтынсарин) 8 оқушы: 1. Тұнғыш қазақ ғарышкері кім?(Тоқтар Әубәкіров) 2. Қазақстан Тәуелсіздігін қай жылы алды? (1991ж) 3. ”Ескендір» кімнің поэмасы? (А. Қ.) 4. «Үш бәйтеректі» ата. (Ілияс Жансүгіров, Бейімбет Майлин, Сәкен Сейфуллин) 5. Қазақтың атақты палуаны кім? (Қажымұқан) 6. «Бәйтеректің» биіктігі неше метр (97) 7. Абайдың неше баласы болған (7 ұл 3 қыз) 8. Елтаңбаның авторлары кім? (Шота Аман Уәлихан, Мәлібек Жәндәрбекұлы) 9. Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы қайда туған?(Баянауыл ауданында) 10. . Қазақ халқының қасиетті сандарын ата. (3, 7, 9, 40) 6. «Кім жылдам?» Л. ”Полиглот” (Жұмбақтың шешуін сайыскерлер шешіп, оны қазақ, орыс, ағылшын (неміс) тілдерінде айтады.) «Кім жылдам?» Л. ”Полиглот” (Жұмбақтың шешуін сайыскерлер шешіп, оны қазақ, орыс, ағылшын (неміс) тілдерінде айтады.) 1) Асқар тауда, қара орман (шаш - волосы -hair англ - нем.яз наап) 2) Қимылдаса қос шебер, Қыруар –қыруар іс өнер (қол – рука – hand ) 3) Судан шығады, Судан қорқады. (Тұз-соль-sult-англ Salz(нем)) 4) Жүзіне салсаң көзіңді, Көрсетеді өзіңді. (Айна-зеркало-mirror –англ,Spiegei (нем) 5) Бетін адам ашады, Білім нұрын шашады. (Кітап –книга-book (англ) buch(нем) 6. Жұт ................... ағайынды (Жеті – семь – seven) 7. Өзі сөйлей білмейді, салған ізі сөйлейді (қалам – ручка – pen) 8. Екі қолға ................ күрек (бір – один – one) 9. ....................... баласы болма, Адамның баласы бол (атаның – дедушка – grandfather) 10. Өнер алды ...................... тіл (қызыл – красный – red) 11. Тілі бар, үні жоқ, Өзін адам түсінген Жүрегі бар да, қаны жоқ. Сөйлеп тұрған ішінен (кітап – книга – book) 12. Жылт – жылт етеді Жылғадан өтеді (су – вода – water) 13. Батыр туса – ел ырысы, ......................... жауса жер ырысы (жаңбыр – дождь – rain) 5. «Сөз мәйегі-мақал» мақал жалғасын табу 1 оқушы 1.Сөз тапқанға ... (қолқа жоқ) 2. Дос жылатып айтады ... (дұшпан күлдіріп айтады) 3. Шебердің қолы ортақ ... (шешеннің сөзі ортақ) 4. Білекті бірді жығады ... (білімді мыңды жығады) 5. Туған жердің күні де ыстық ... (түні де ыстық) 2 оқушы Батыр туса ел ырысы ... (жаңбыр жауаса жер ырысы) Бірлігі жоқ ел тозады ... (бірлігі күшті ел озады) Ауылдан асқан байлық жоқ ... (кітаптан асқан қазына жоқ) Жақсы адам елдің ырысы, ... (жақсы сөз жанның тынысы) Жаман сөз жанға кірген тікен, ... (жақсы сөз таптырмайтын ем) 3 оқушы Тауды, тасты жел бұзар (адамзатты сөз бұзар) Жақсы байқап сөйлер ... (жаман шайқап сөйлер) Сүңгі жарасы бітер, ... (тіл жарасы бітпес) Жыланның уы тісінде, ... (адамның уы тілінде) Бас кеспек болса да, ... (тіл кеспек жоқ) 4 оқушы 1. Жығылып жатып………..(сүрінгенге күлме) 2. Күлме досыңа…………(келер басыңа) 3. Әке тұрып ұл сөйлегеннен без……….(шеше тұрып қыз сөйлегеннен без ) 4. Қарағайға қарап тал өсер…………… (қатарына қарап бала өсер) 5. Үйінде ұл-қызы бардың…………. (көгінде сөнбес жұлдызы бар) 5 оқушы 1. Бір тал кессең.....( он тал ек). 2. жеті рет өлшеп..... (бір рет кес) 3. Білгенің бір тоғыз, (білмегенің тоқсан тоғыз) 4. отыз тістен шыққан сөз, ....( отыз рулы елге тарайды) 5. екі құзғын таласса, ....(бір қарғаға жем болар) 6 оқушы 1. бір кісі қазған құдықтан, (мың кісі су ішеді) 2. Ұяда не көрсең…………(ұшқанда соны ілерсің) 3. Адам жерге нәр береді ... (жер адамға нан береді) 4. Жалғыз адам орман емес ... (жалғыз кірпіш қорған емес) 5 Ине көзінен сынады, ... (шешен сөзінен сынады) . 7 оқушы 1. Жеті жұрттың тілін білін, ... (жеті түрлі білім біл) 2.Әдепті бала ата-анасын мақтатар………. (әдепсіз бала ата-анасын қақсатар) 3.Ана сүтін ақтамағанды………… (ешкім жақтамайды.) 4. Ауру қалса да …………(әдет қалмайды) 5. Әдепті бала арлы бала……………(әдепсіз бала сорлы бала) 7. «Әріптер сайысы» Оқушылар жасырылған әріпті таңдап алып, сол әріп бойынша қарсыластарына және көрермендерге жақсы тілек айтады. Әріптер: (а, е, т, о, с, ә, б, м, н, қ) «Көркемөнер» үйірмесінің жетекшісі: Сериева Сәуле Сәләметсіздерме құрметті ұстаздар мен оқушылар! Бүгін «Көркемөнер» үйірмесінің ұйымдастыруымен өткізілгелі тұрған «Салтын сүйген-халқын сүйер» тақырыбындағы тәрбие сағатымызға қош келдіңіздер.
Ғасырлар бойы қалыптасып келе жатқан халқымыздың тарихын, тәлім-тәрбиесін негіздей отырып, жас ұрпақтың бойына ұлттық сана сезім көзқарасын қалыптас-тыруды мақсат ету. 1-жүргізуші: Ассалаумағалейкүм, халқым менің, Ардақта дәстүріңді, салтыңды елім. Мереке басы болған берекенің, Игі еңбектің жемісін бәрін жегін. 2-жүргізуші: Сәлем, анам, алтын күн, Сәлем, қарты халқымның! Уақытыма риза бол, Бақытыма шалқыдым. Ашық болсын күніміз, Ашылады нұрымыз. Бай тұлғалы өңірде Айтылады жырымыз. 1-жүргізуші: Туғаннан соң адам боп, Білімсізден жаман жоқ. Ел дәстүрін білмесең, Жұрт айтады надан деп. Ата-бабаң ардақты, Жамандыққа бармапты. Ардақ тұтып үлкенді, Ата жолын жалғапты. 2-жүргізуші: Бауырласқан тәніміз, Бұзылмаған салтымыз, Кең даланың ежелгі Қазақ деген халқымыз. Өзге ұлттай біздің де Бар дәстүр мен салтымыз. -Ал, ендеше, балалар! Біз бүгінгі сабағымызда бойымыздағы бар білімімізді жолымызға азық етіп, жолсерігімізбен «Салтын сүйген-халқын сүйер» ауылына саяхатқа барамыз. Бәріміз саяхаттан қалмай керуенімізбен саяхаттау үшін мына конверттердегі тапсырмаларда орындауымыз керек.
Ендеше оқушылар керуенімізді бастамай тұрып алдымен киіз үй туралы не білеміз, соны біле кетейік. Киіз үйдің жабдықтарын атаңдар? Киіз үй неше қанатты болады? Кереге дегеніміз не? Уық дегеніміз не? Шаңырақ дегеніміз не?
Амандасу қай халықтың болмасын мәдениетінің алғашқы беташары. Қазақ халықындада амандасу мен жөн сұрасудың өзіндік дәстүрлері бар, осы жайында не айтуға болады? 2- аялдама. «Кісі күту-қонақжайлылық» -Халықымыз «Қонақ келсе қоң етін кесіп беретін қонақпыз» -деп бекер айтпаған. Қонақ келсе шабылып қаламыз. Ертеде әрбір жолаушы кез келген қазақ үйінен қонақ асын жеп кететін болған. Ертеде алаш хан деген хан бар дүние мүлікін, малын тең төрт бөлікке бөлген екен, үш бөлігін үш баласы- Ұлы жүз, орта жүз, кіші жүзге беріп төртінші бөлігін қонақ сыбағасы болсын деп, үшеуінің ортақ меншігіне қалдырыпты. -Құдайы қонақ дегеніміз кімдер? -Мейман қонақ дегеніміз кімдер? 3 - аялдама. «Қонақ кәделер жасау» -Халықымыз үйіне келген қонақтарын қалай күткен?. Қонақтарды үйге кіргіземіз, қолдарына жылы су құйып, астына таза жұмсақ төсек салып, астың дәмін алдына қойып жағдайын жасап жылы жерге төсек салып береміз. Қонақ кәделер жасап өнерлерімізді көрсетеміз. Мысалы ән, би. 2- жүргізуші: Ән Егемен елім әні: Қайрат Жүнісов. 4 – аялдама. «Ұлттық ойындар» -Халқымыздың қандай ұлттық ойындарын білеміз? (Алтыбақан, Қыз қуу, Көкпар, Қыз қуу, Алтын сақа, Ақ сүйек т.б) 5- аялдама. «Қазақтың ұлттық тағамдары» -Халқымыздың қандай ұлттық тағамдарын білесіңдер? (Ет асу, Қазы, Ірімшік,Жент, Қымыз, құрт т.б) 6-аялдама. «Туыстық атаулары» Қазақ халқының салт-дәстүрлері бойынша азаматтардың үш жұрты болады Олар өз жұрты, нағашы жұрты және қайын жұрты. Қазақ үш жүзге, тайпаларға, руларға бөлінгенімен бірін бірі бөтен санамайды. «Қарға тамырлы қазақпыз», - деп жақын тартыпжүрген. Сұраса келе қазақ туыс болған. Ата, Әже, Апа, Әке, Бала, Тұңғыш бала, Кенже бала, Немере, , Іні, Аға, Қарындас Қайны, Абысын, Келін, Жеңге, Бөле, Бажа, Құдаша, Күйеу, Жезде, Балдыз, Дос, Сырлас, Құрдас дегеніміз кімдер? /Оқушыларға жеке-жеке сұрақтар қою/
Үйімізге келген қонақтарды қалай шығарып саламыз? -Қонақ мейманды қарсы алу, күту шығарып салу рәсімдері қонақ күтумен бірдей. Бірақ, әрбір мейманың сыйласымдылық дәрежесіне қарай қонақты шығарып салу кезінде оған сый-сипат көрсетіп, жолжоралғы жасау(ат мінгізу, шапан жабу, жол сыбағасын беру т.б) отбасы міндеті болып табылады.
Бата дегеніміз не? «Батамен ел көгерер, еңбекпен жер көгерер» Үлкендердің алды-нан кесе өтпей, жол берсең үлкен кісі сол кезде «үлкен жігіт бол, бақытты бол»-деп батасын береді. Қонағын жақсы күткен үй иесіне, келген қонақ риза болса, сол кезде қонақ үй иесіне бата береді. Той соңында дастархан батасы беріледі.
Салт – дәстүрім өлмеген. Үйренеміз дәріптеп Заманымды өрлеген. 2-жүргізуші: Егемен болмай ел болмас, Етек-жеңі кең болмас, Терезесі тең болмас, Енді қазақ кем болмас. Ән «Қазағымның дәстүрлері ай» «Көркемөнер» үйірмесінің жетекшісі: Сериева Сауле Абдулдақызы
. .
.
Жылқының ішекке тығылған еті Киіз үй бөлігі Бие сүтінен ашытып дайындайтын ең қадірлі сусын Ұлттық ойын Асықтың үлкені Түнде ойнайтын жастар ойыны Жеті қазынаның бірі балалардың төбе шашы Балалар ер жетіп, үй болып бөлек шығарда берілетін ата-ананың ыдыс-аяқ, көрпе төсегі
Ал, ендеше керуенімізге барайық. 1 киіз үйдің сұрағын оқиын. Ойымызды жинақтап сөзжұмбақ шешейік 1.Жылқының ішекке тығылған еті Киіз үй бөлігі Бие сүтінен ашытып дайындайтын ең қадірлі сусын Ұлттық ойын Асықтың үлкені Түнде ойнайтын жастар ойыны Жеті қазынаның бірі балалардың төбе шашы Балалар ер жетіп, үй болып бөлек шығарда берілетін ата-ананың ыдыс-аяқ, көрпе төсегі
Аудандық оқушылар үйінің «Көркемөнер» үйірмесінің ұйымдастыруымен «Салтын сүйген, халқын сүйер!» тақырыбында ашық тәрбие сағаты жайлы А Н Ы Қ Т А М А Аудандық оқушылар үйінің «Көркемөнер» үйірмесінің ұйымдасты-руымен 19 наурыз күні «Салтын сүйген, халқын сүйер!» тақырыбында ІІІ топ оқушылары арасында ашық тәрбие сағаты болып өтті. Тәрбие сағатының мақсаты: Оқушылардың көркем шығармашылығын дамытуға және оны насихаттауға жәрдем ету, ұлттық мәдениетті, халықтың салт-дәстүрді сақтауға, құрметтеуге тәрбиелеу болып табылады. Қазақ халқының терең тамырлы өнегел әдет ғұрпын, салт-дастүрін, мәдени мұрасын, окушылар бойына дарытып, теориялык білімдерінің жүзінде ұштастыра отырып адамгершілік рухында тәрбиелеу. Ғасырлар бойы қалыптасып келе жатқан халқымыздың тарихын, тәлім-тәрбиесін негіздей отырып, жас ұрпақтың бойына ұлттық сана сезім көзқарасын қалыптастыруды мақсат ету. Тәрбие сағатына 11 оқушы қатысты 3 оқушы мектепте болатын сайыстан босай алмаса, 1 оқушы денсаулығына байланысты келе алмай қалды. Тәрбие сағатын өткізуде оқушыларға әр түрлі қазақша сұрақтар қою арқылы білімдерін тексердім.
1 тапсырма -Біз атадан балаға мирас болып келе жатқан қандай әдет-ғұрып салт-дәстүрін білеміз? 2 тапсырма -Бала шыр етіп дүниеге келгеннен бастап, үлкен азамат болып, қартайғанға дейінгі халқымыздың дәстүрлі той мерекелерін кім атайды?
«Көркемөнер» үйірмесінің жетекшісі: Сериева Сауле Абдулдақызы
Амандасу қай халықтың болмасын мәдениетінің алғашқы беташары. Қазақ халықындада амандасу мен жөн сұрасудың өзіндік дәстүрлері бар, осы жайында не айтуға болады? «Кісі күту-қонақжайлылық» -Халықымыз «Қонақ келсе қоң етін кесіп беретін қонақпыз» -деп бекер айтпаған. Қонақ келсе шабылып қаламыз. Ертеде әрбір жолаушы кез келген қазақ үйінен қонақ асын жеп кететін болған. Ертеде алаш хан деген хан бар дүние мүлікін, малын тең төрт бөлікке бөлген екен, үш бөлігін үш баласы- Ұлы жүз, орта жүз, кіші жүзге беріп төртінші бөлігін қонақ сыбағасы болсын деп, үшеуінің ортақ меншігіне қалдырыпты. -Құдайы қонақ дегеніміз кімдер? -Мейман қонақ дегеніміз кімдер? «Қонақ кәделер жасау» -Халықымыз үйіне келген қонақтарын қалай күткен?. Қонақтарды үйге кіргіземіз, қолдарына жылы су құйып, астына таза жұмсақ төсек салып, астың дәмін алдына қойып жағдайын жасап жылы жерге төсек салып береміз. Қонақ кәделер жасап өнерлерімізді көрсетеміз. Мысалы ән, би. «Ұлттық ойындар» -Халқымыздың қандай ұлттық ойындарын білеміз? (Алтыбақан, Қыз қуу, Көкпар, Қыз қуу, Алтын сақа, Ақ сүйек т.б) «Қазақтың ұлттық тағамдары» -Халқымыздың қандай ұлттық тағамдарын білесіңдер? (Ет асу, Қазы, Ірімшік,Жент, Қымыз, құрт т.б) «Туыстық атаулары» Қазақ халқының салт-дәстүрлері бойынша азаматтардың үш жұрты болады Олар өз жұрты, нағашы жұрты және қайын жұрты. Қазақ үш жүзге, тайпаларға, руларға бөлінгенімен бірін бірі бөтен санамайды. «Қарға тамырлы қазақпыз», - деп жақын тартыпжүрген. Сұраса келе қазақ туыс болған. Ата, Әже, Апа, Әке, Бала, Тұңғыш бала, Кенже бала, Немере, Қарындас, Іні, Аға, Қайны, Абысын, Келін, Жеңге, Бөле, Бажа, Құдаша, Күйеу, Жезде, Балдыз, Дос, Сырлас, Құрдас дегеніміз кімдер? /Оқушыларға жеке-жеке сұрақтар қою/
Үйімізге келген қонақтарды қалай шығарып саламыз? -Қонақ мейманды қарсы алу, күту шығарып салу рәсімдері қонақ күтумен бірдей. Бірақ, әрбір мейманың сыйласымдымдылық дәрежесіне қарай қонақты шығарып салу кезінде оған сый-сипат көрсетіп, жолжоралғы жасау(ат мінгізу, шапан жабу, жол сыбағасын беру т.б) отбасы міндеті болып табылады.
«Батамен ел көгерер, еңбекпен жер көгерер» Үлкендердің алды-нан кесе өтпей, жол берсең үлкен кісі сол кезде «үлкен жігіт бол, бақытты бол»-деп батасын береді. Қонағын жақсы күткен үй иесіне, келген қонақ риза болса, сол кезде қонақ үй иесіне бата береді. Той соңында дастархан батасы беріледі. /оқушылардан бата сұрау/ жүктеу/скачать 228,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||