Себебі
|
Жалпыұлттық дағдарыстың пісіп жетілуі. Отаршылдыққа қарсы соғыстың өршуі
|
Жарғыдан кейінгі жағдай
|
Қазақ қоғамында патша жарлығы мен көтеріліске деген көзқарас бір мәнді болған жоқ: бай-феодалдардың бір бөлігі, жергілікті әкімшіліктің кейбір шенеуніктері патша жарлығын қолдап, оны орындауға шақырды. Қазақ интеллигенциясының кейбірі (Бокин, Ниязбеков, Жүнісов) жарлыққа қарсы шығып, оны орындауға қарсыластық көрсетуге шақырса, «Қазақ» гәзеті төңірегіндегі зиялылар (Ә. Бөкейханов, Ахмет Байтұрсынұлы, М. Дулатов және т.б.) күші басым үкіметке қарсы шығудың халықты қырғынға ұшыратарын ескертіп, сабыр сақтауға шақырды.
|
Көтеріліс ошақтары
|
Көтерілістің аса ірі ошақтары Жетісу, Торғай болды
|
Сипаты
|
Стихиялы Отаршылдыққа имперализмге қарсы күрес болды
|
Қозғаушы күштері
|
Өлкенің жекелеген жерлерінде ғана феодалдар мен клерикалық элементтер көтеріліске басшылықты өз қолдарына түсіріп алды. Тұтас алғанда Қазақстандағы 1916 жылғы көтерілістің қозғаушы күші халық бұқарасы болды
|
Басшылары
|
А.Иманов, Ә.Жангелдин, С.Сефуллин, Т.Рұсқұлов, Б.Ашекеев, Ө.Саурықов
|
Жеңілу себептері
|
Бытыраңқылығы аймақ ауқымында ұйымшылдықтың жеткілікті болмауы
|
Тарихи маңызы
|
Халық азаттық қозғалыс қазақ халқының революциялық таптық сана сезімінің өскенін көрсетті. Белсенді саяси қызметке құлшынып өзін Ресей самодержавиенің отаршылдық экспансиясына қарулы күрес күрес жүргізе алатын күш екенін сезінді
|
Көтеріліске байланысты әдеби шығармалар
|
Ж.Аймауытов "Қилы заман"С.Сейфуллин "Ботагөз"Б.Майлин "Тар жол тайғақ кешу"М.Әуезов "Қанды кек"
|
