Семинар сабақтарын жүргізудің мақсаттары мен міндеттері

Тарих және қүқық институтының

оқу-әдістемелік кеңесінде бекітілді «___»_________201__ж.

ӘК төрағасы __________________________ Катталов К.К.

Семинар – топтық тәжірибе сабағы. Оның негізгі міндеті, белгілі бір пәнді терең оқу және оқып жүрген ғылымның ерекшеліктірін есепке ала отырып, керекті әдістемелі қамту. Өз еркімен шығармашықты студентте дамытады, олардың ғылымға және ғылыми зерттеулерге қызығушылығын күшейтеді, ғылыми теориялық орынды өмірлік тәжірибемен байланыстыруға көмектеседі және жұмыстың тәжірибелік білімдерді қорытуға қатысады бұл семинар сабақтарының біліми-тәжірибелік және тәрбиелік маңызы. Онымен қатар семинар сабақтары-студентердің жеке жұмыс нәтижелерінің бақықалау құралы.

Семинарларға қатысу студенттердің жалпы, кәсіби және мәдени дүниетанымын кеңейтеді.

Семинарлар әңгіме, хабарлама және толықтыру, доклад, реферат, диспут, жазбаша жұмыс ретінде өте алады.

Семинар - әңгіме – оқу – тәжірибелік сабақтардың жоғары мектептердегі ең таралған түрі. Ол белгіленген жоспар бойынша әңгіме формалында және мұғалімнің қысқаша бастауымен және қорытынындысымен өте алады. Жосрап сабақтың мақсатына сәйкес келіп және студенттердің жұмысқа белсеңді қатысуға қамтамасыз ету керек.

Семинар-әңгіме алғында жұмыстың қорытындылары шығарылып, оларға баға беріледі, тақырыпты одан әрі қарастыру тақырыптары немесе оның жеке сұрақтары келесі сабаққа дайындау тапсырмасы беріледі.

Студенттердің докладтары тыңдау және талқылау семинар сабақтардың маңызы түрі. Мұғалімнің тапсыруымен олар алдын ала дайындалады. Докладта 3 негізгі бөлім қарастырылары: кіріспе, онда тақырыпқа аңықтамасы, әдістемесі, құрылысы және мазмұны көрсетіледі; сонымен бірге тарихнамасымен деректемесі беріледі. Кіріспенің мазмұнына байланысты оған 3-5 мин. Беріледі. Одан кейін негізгі бөлім – қарастырылып жатқан тақырыптың мазмұндамасы (көбінесе мәселелік жоспарда) және жалпылама – қорытынды. Мұндай докладтың уақыты 20-30 мин.

Жоғары мектепте семинар сабақтарының маңызды орнын рефераттар алады. Мазмұнына қарай реферат сөзі доклад сөзіне ұқсақ болса да, реферат творчестволық жұмыстың жоғары деңейі. Докладты айтуға дайындалған студент жоспар мен конспектімен шектеледі, ал реферат үшін бұл жеткіліксіз. Оның қорғалуы – бұл шығарма, аяқталған жұмыс оған дайындалу терең білімдерді керек етеді.

Семинар сабақтарының икемді түрі диспут. Диспут сөзінің аудармасы «диспут» (dispute – айланамын, дауласамын), ол қатысушылардың жоғары ойлау белсенділікті керек етеді.

Семинардың толығырақ құнды қасиеті дискуссия процессінде көрінеді. «Дауда ақиқай тауады», - дейді философтар.

Семинарлар – жазбаша жұмыстар. Қиын сұрақтар теорияларда қоғамдық, гуманитарлық ғылымдардың мұғалімдарі студенттерге көбіне жазбаша жұмыстарды ұсынады. Олар қысқа (15-20 мин.) немесе 2 академиялық сағатқа созылған болу мүмкін. Бірінші жағдайда олар аяқталған соң дереу баға беріледі, ал екіншісі арнайы берілген уақытта көбінесе келесі сабақта.

Тәжірибелік сабақтардың тақырыптары
1. Тақырып Мәдениет және өркениет

1. Мәдениет пен өркениет түсінігі.

2 Ұлы Дала өркениеті - европацентристік көзқарастар тұрғысында.

3 Қазақ мәдениетінің әлемдік өркениетте алатын орны.

1 Буырқанған Батыс пен шыдамды Шығыс өркениетінің өзіндік ерекшеліктері.

2 Ежелгі Шумер мәдениеті.

3 О. Сүлейменовтың «АзиЯ» кітабына мәдениеттанулық талдау. («Шумер-наме»).

1. Анахарсис- скифтердің философы.

2. Ғұн мемлекетінің мәдени даму деңгейі туралы батыс және шығыс деректері.

3. Ұлы Жібек жолы арқылы Қазақстан территориясында түрлі мәдениеттердің таралуы.

1. Тәңір, Ұмай Ана (Бай Ана) түсініктері.

2. Зорастризм дінінің ерекшелігі (бүгінгі парсизм дінінің жағдайы).

3. Уәлиханов «Қазақ арасындағы шаманизмнің қалдықтары» туралы.

1. Түркі мәдениетінің әлемдік өркениетке қосқан үлесі.

2. Түркі жазба ескерткіштері.

3. «Қорқыт Ата», «Оғызнаме» шығармаларының мазмұны мен маңызы.

1. Араб –ислам мәдениеті Қазақстан территориясында.

2. Қазақстандағы ислам дінінің сопылық бағыты және А. Иассауи.

3. Қазақстан террриториясындағы ортағасырлық қалалардың өзіндік ерекшеліктері.

1. Қазақ киіз үйі.

2. Қазақтардың аспан әлемі туралы түсініктері, халық медицинасы.

3. Қазақ халық ауыз әдебиеті.

1. Ақын, жырау шығармаларындағы дүниетанымдық түсініктер.

2. Қазақ нақыл сөздері мен шешендік сөз өнері.

3. Батырлар жыры.

1. Қазақ-орыс мәдениетінің өзара байланысы.

2. «Зар-заман» кезеңі.

3. Ш. Уәлиханов, Ы. Алтынсарин, А. Құнанбаевтың қазақ мәдени өміріндегі орыны.

1. Қазақ зиялылары ұлттық сана-сезім мәселелері туралы (Ш. Құдайбердиев, А. Байтұрсынов, Ә. Бөкейханов).

2. «Алаш» партиясының бағдарламасысындағы ұлттық мемлекет пен мәдениет мәселелері. М. Дулатов, М. Жұмабаев, С. Торайғыров т.б.
11. Тақырып. Кеңестік Қазақстан мәдениеті

1. Кеңес үкіметінің геноцид саясаты

2. Сауатсыздыққа қарсы күрес.

3. Қазақстан индустрияландыру жылдарында. Қала құрылысы және урбанизация процессі.

1. ҰОС қарсаныда Қазақстанға соғыс болып жатқан аудандардан ғылым қайраткерлерінің қоныс аударып келуі және олардың Қазақстан ғылымы мен мәдениетінің дамуына қосқан үлестері.

2. ҰОС кейінгі Қазақстандағы мәдени өзгерістер.

Қ. Сәтпаев және Қазақ Ғылым Академиясының ашылуы.

1. Нарықтық қатынастар жүйесіндегі Қазақстан мәдениетінің жағдайы.

2. Қазақ мәдениетіндегі батыстандыру көріністері.

3. Білім, өнер, діни өмірідегі әлеуметтікмәдени процесстер.

1. Тәуелсіздік кезеңіндегі Қазақстандағы рухани өмір.

2. «Мәдени мұра» бағдарламасы.

3. ҚР .және Павлодар облысындағы ұлттық мәдени орталықтардың қызметі.

15. Тақырып. ТМД тоталитарлық жүйе құсауынан босанғаннан кейінгі жылдарда

1. Бұрынғы Кеңес Одағы құрамындағы тәуелсіз мемлекеттердегі әлеуметттікмәдени қайта құрулар

2. ТМД және қазіргі суперөркениеттер.

3. Адамзаттық серіктестіктер тәртіптерінің кеңеюі және бизнес этикасы.

ОӨЖ мазмұны

№ р/с	ӨЖ түрі		Бақылау түрі	Сағат көлемі
1	Дәріс сабақтарына дайындық		Сабаққа қатысу	10
2	Тәжірибелік сабақтарға дайындық	жұмыс дәптері	Сабаққа қатысу	25
3	Аудитория сабағының мазмұнына кірмеген материалды меңгеру	конспект	сұрау	50
4	Бақылау шараларына дайындық	конспект	МБ1,МБ2 Тест	5
	Барлығы			90

Оқушының өздік жұмыстарының тақырыптарының тізімі
1. Ежелгі антик авторларының шығармалары сақ мәдениеті туралы.[нег. 5; 125]

2. Л. Гумелевтың «Көне Түркілер» еңбегіндегі түркі өркениеті. .[нег.12;95]

3. Алғашқы діни-сенімдерді зерттеушілер еңбегіндегі Тәңірлік, Ұмай Ана» туралы түсініктер жиынтығы. .[қос. 4; 35]

4. «Қорқыт ата» және «Оғызнаме» эпостарының мазмұны. .[нег.16; 6]

5. Қожа Ахмет Иассауи «Диуани Хикмет» шығармасындағы тарихи, этнографиялық, тілдік деректер. [нег. 14; 45]

6. Алтын Орда мәдениеті және қыпшақтар.[қос.5; 56]

7. Қазақ хандығы дәуіріндегі мәдениеттің ерекшеліктері.[қос. 24; 31]

8. Отарлық дәуірдегі материалдық мәдениеттегі жаңашылдық. [нег.12;45]

1. 
   1. Абай. Шығармалар. – Алматы, 1995.
   
2. 
   2. Аль-Фараби. Философские трактаты. – Алма-Ата, 1970.
   
3. 
   3. Баласағұн Ж. Құтты білік. – Алма-Аты, 1986.
   
4. 
   4. Бартольд В.В. История культурной жизни Туркестана. Ч.1. – Л., 1987.
   
5. 
   5. Бичурин И.К. Собрание сведений о народах, обитавших в Средней Азии в древности. Т. 1-2, М., 1950.
   
6. 
   6. Ш. Уәлиханов. Шығармалар жинағы: 5 томдық.
   
7. 
   7. Ғабитов Т.Х., Мүталипов Ж., Құлсариева А. Мәдениеттану. – Алматы, Раритет, 2001.
   
8. 
   8. Ғабитов Т.Х. Мәдениеттануға кіріспе. – Алматы, 1996.
   
9. 
   9. Ғабитов Т.Х. Қазақ мәдениетінің типологиясы. – Алматы, 1998.
   
10. 
    10. Гердер И.Г. Идеи философии истории человечества. – М., 1977.
    
11. 
    11. Гумилев Л.Н. Көне түріктер. – Алматы, 1996.
    
12. 
    12. Гумилев Л.Н. Ритмы Евразии: Эпохи и цивилизации. – М., 1993.
    
13. 
    13. Алтынсарин И. Собрание сочинений: В 3-х т. – Алматы, 1975.
    

1. 
   14. Иасауи К.А. Диуани-хикмет. – Алматы, 2000.
   
2. 
   15. Шакарим. Үш шыңдық. – Алматы, 1991.
   
3. 
   16. Коркыт ата кiтабы. – Алматы, 1986.
   
4. 
   17. Иоллыг тегин. Кюлтегин. – Алматы, 1996.
   

1. 
   1. Байтурсынов А. Акжол. – Алматы, 1991.
   
2. 
   2. Казахская народная поэзия. – Алматы, 1994.
   
3. 
   3. Фрезер Дж. Дж. Золотая ветвь. – М., 1980.
   
4. 
   4. Казахи. Историко-этнографическое исследование. – Алматы, 1995.
   
5. 
   5. Кочевники. Эстетика. – Алматы, 1993.
   
6. 
   6. Культурология: Словарь. – М., 1994.
   
7. 
   7. Культурология. Антология. Т. 1-4. – М., 1994.
   
8. 
   8. Касымжанов А.Х. Портреты. – Алматы, 1994.
   
9. 
   9. Культурные контексты Казахстана: история и современность. – Алматы, 1998.
   
10. 
    10. Лотман Ю.М. Мәдениет типологиясы // «Әлем» альманахында, 1993.
    
11. 
    11. Леви-Стросс К. Структурная антропология. – М., 1983.
    
12. 
    12. Левшин А.И. Описание киргиз-казахских орд, степей. Ч.3. – Алматы, 1996.
    
13. 
    13. Күлсариева А.Т. және т.б. Мәдениеттану сөздігі. - Алматы, 2001.
    
14. 
    14. Лосев А.Ф. Философия. Мифология. Культура. – М., 1991.
    
15. 
    15. Мид М. Культура им мир детства. – М., 1988.
    
16. 
    16. Нуржанов Б.Г. Культурология. Курс лекций. – Алматы, 1994.
    
17. 
    17. Нуржанов Б.Г. и др. На пути к культуре мира. – Алматы, 2000.
    
18. 
    18. Нурланова К.Ш. Человек и мир. Казахская национальная идея. – Алматы, 1994.
    
19. 
    19. Орынбеков М.С. Предфилософия протоказахов. – Алматы, 1994.
    
20. 
    20. Темирбеков С.Т. Введение в культурологию. – Алматы, 1996.
    
21. 
    21. Толеубаев А. Реликты доисламских верований в семейной обрядности казахов. – Алма-Ата, 1991.
    
22. 
    22. Хасанов М.Ш., Каракузова Ж. Космос казахской культуры. – Алматы, 1993.
    
23. 
    23. Шахар. Журнал культуры и экологии. – Алматы, 1993, 1994.
    
24. 
    24. Янушквич А. Дневники и письма из путешествия по казахским степям. – Алма-Ата, 1966.
    
25. 
    25. Касымжанов А.Х. Духовное наследие казахского народа, – Алматы, 1992.
    
26. 
    26. Қасабеков А.К., Алтаев Ж.А. Казақ философиясы – Алматы, 1996.
    
27. 
    27. Кшибеков Д.К. Кочевое общество. – Алматы, 1984.
    
28. 
    28. Чокаев М. Туркестан под властью Советов. – Алматы, 1992.
    
29. 
    29. Философия и культурология. – Алматы: Жеті Жарғы, 1998.