Синий Фиолетовый Простой Градиент Презентация
жүктеу/скачать 11,94 Mb.
|
Бож Диана
|
Көлденең зерттеулер: жоспарлау, іріктеу мөлшері, деректерді талдау. Әдіснаманың теориялық негіздері, көлденең зерттеулердің артықшылықтары мен кемшіліктері. Қабылдаған:Нұрдинов Н Орындаған:Абдужадил Д Ағабекова А Тобы:СТК-501F Қожа Ахмет Ясауи атындағы халықаралық қазақ-түрік университеті Жоспар
Кіріспе Бірмезеттік зерттеу (cross-sectional study, көлденең, кросс-секциялық, өтпелі немесе көлденең қиманы/қиманы зерттеу) – бұл эпидемиологиялық зерттеу, оның барысында қатысушылар бір рет тексеріледі, ал зерттелетін ауру туралы да, қауіп факторлары туралы да ақпарат бір уақытта жиналады. Бұл жағдайда зерттеуші белгілі бір уақытта өзін қызықтыратын жағдай/ауру және/немесе басқа белгілер туралы ақпарат алады, яғни кез-келген жағдайдың/аурудың таралуын (преваленттілік, алдын-алу, кездесу жиілігі кейде "патологиялық зақымдану" және "аурушаңдық" терминдері қолданылады) зерттейді. Таралуы зерттелгендердің қандай бөлігінде анықталатын жағдай/ауруы бар екенін көрсетеді. Көлденең зерттеу-белгілі бір уақытта белгілі бір популяциядағы аурулар (немесе денсаулыққа қатысты өзге де белгілер) мен басқа да айнымалылардың арасындағы қатынасты зерттеу. Жалпы уақытқа байланысты зерттеулер екіге бөлінеді: 1)көлденең зерттеу 2)ұзыннан ұзақ зерттеу. Соның ішінде біздің тоқталатынымыз – көлденең зерттеу.Көлденең зерттеу – обьект бір кезеңде бір ақ рет зерттеледі. Ол – белгілі бір кезеңдегі аурудың таралуын қарастыратын зерттеу. Артықшылықтары: -көп уақыт алмайды -қауіп факторларын анықтауға бағытталған бірінші қадам Кемшіліктері: -барлық уақытта сенімді, нақты емес -аурудың себебі жайында дұрыс түсініктеме бере алмайды -диагноз жайындағы сұраққа жауап ретінде жақсы келеді Аурудың болуы немесе болмауы және басқа белгілердің болуы немесе болмауы (немесе егер олар сандық болса, олардың көріну дәрежесі) популяцияның әрбір мүшесінде немесе бір уақытта репрезентативті таңдауда анықталады. Ауыспалы және ауру арасындағы арақатынас популяцияның әртүрлі кіші топтарындағы аурудың таралу терминдерінде, ауыспалы немесе жоқ болуына (немесе деңгейіне) байланысты және науқастарда және ауру жоқ адамдарда ауыспалы немесе жоқ болуына (немесе деңгейіне) байланысты зерделенуі мүмкін. Аурудың басымдылығы анықталады, бірақ оқиға емес. Себебі мен салдарларын ажыратуға мүмкіндік беретін оқиғалардың уақытша реттілігі аурудың көлденең зерттеуінде әрдайым анықталмайды. Көлденең зерттеу-белгілі бір уақытта белгілі бір популяциядағы аурулар (немесе денсаулыққа қатысты өзге де белгілер) мен басқа да айнымалылардың арасындағы қатынасты зерттеу. Аурудың болуы немесе болмауы және басқа белгілердің болуы немесе болмауы (немесе егер олар сандық болса, олардың көріну дәрежесі) популяцияның әрбір мүшесінде немесе бір уақытта репрезентативті таңдауда анықталады. Ауыспалы және ауру арасындағы арақатынас популяцияның әртүрлі кіші топтарындағы аурудың таралу терминдерінде, ауыспалы немесе жоқ болуына (немесе деңгейіне) байланысты және науқастарда және ауру жоқ адамдарда ауыспалы немесе жоқ болуына (немесе деңгейіне) байланысты зерделенуі мүмкін. Аурудың басымдылығы анықталады, бірақ оқиға емес. Себебі мен салдарларын ажыратуға мүмкіндік беретін оқиғалардың уақытша реттілігі аурудың көлденең зерттеуінде әрдайым анықталмайды. Кездейсоқ бақыланатын сынақтар. Ұйымдастыру ережелері. Пайдасы. Кемшіліктері. РКИ-диагностика мен емдеудің кез келген әдісінің алтын стандарты. Рандомизация (кездейсоқ) – бұл сынаққа қатысушыларды топтарға бөлінуінің кездейсоқ реттілігін айқындауда қолданылатын әдіс. (rand – франц. – жағдай). РБС кезіндегі зерттеу құрылымы: 1.Бақылау (салыстырмалы) топтың болуы. 2.Науқастар іріктелуінің нақты көрсеткіштері (сынаққа алынуы мен шығарылуы). 3.Науқастарды зерттеуге рандомизация топтарына бөліну алдына дейін алу. 4.Науқастарды топтарға кездейсоқ (арнайы көрсеткіштерге байланысты емес ) бөлу (рандомизация). 5. «Жасырын» түрде емдеу. 6.Ем нәтиежесін «жасырын» түрде бағалау 7.Емнің жанама әсері мен асқынулары туралы мәлімет. 8.Сынақ барысында шығып кеткен науқастар туралы мәлімет. 9.Сәйкес статистикалық саратама , қолданған мақалалар, бағдарламалар және т.б туралы мәлімет. 10.Анықталған тиімділіктің өлшемі мен статитикалық нақтылығы туралы мәлімет. Кемшіліктер: -Жиі ұзақ уақытты қажет етеді -Өте қымбат -Сирек аурулар үшін қолайлы емес -Жалпылаудың шектеулі мүмкіндігі 01 02 Артықшылықтары: -емделушілер үшін ең жақсы деректер -Аз жылжу (жүйелі қате) -тиімділікті бағалау және араласуларды тексеру үшін ең жақсы егер рандомизацияланған болса, дизайн бойынша ең қатал және сенімді
Көлденең зерттеу жүргізу кезінде барлық өлшеулер белгілі бір уақытта бір рет жүргізіледі, ал қауіп-қатер факторларының болуы туралы ақпаратты зерттеу кезінде алуға немесе ретроспективті талдау жүргізуге болады. Деректер қызығушылық тудыратын популяциядан жиналуы мүмкін (мысалы, халық санағы), бірақ көбінесе уақыт пен қаржылық тұрғыдан зерттеу үшін іріктемені құрайтын қызығушылық тудыратын популяциядағы объектілердің бір бөлігі қолданылады. Іріктеменің қажетті көлемін (немесе алынған нәтижелерді зерттелетін популяцияға жалпылау үшін зерттеу қажет адамдар санын) популяция саны мен зерттелген құбылыстың таралуы негізінде есептеу қажет, оны көбінесе әдебиетте табуға болады. Көлденең зерттеудің алғашқы танымал аналитикалық нұсқасы-1849-1854 жылдары ағылшын анестезиологы Джон Сноу, кейінірек оны "эпидемиологияның атасы" деп атаған, жүргізілген жұмысы болып табылады. Жұмыстың мақсаты - Лондон тұрғындарының тырысқақ инфекциясының көзін анықтау. Тырысқақ қоздырғышы ашылғанға дейін отыз жыл бұрын ғалым үйлердің белгілі бір сумен жабдықтау көздеріне жататындығына байланысты тырысқақ ауруының пайда болу жиілігін бағалады және Лондон кварталдарының бірінде тырысқақ ауруының ең көп таралуының таяз жатқан құдықпен байланысын анықтады, бұл бес күн ішінде алты жүзден астам адамның өмірін қиған тырысқақ ауруын тоқтатуға көмектесті. Қорытынды Аталған талаптардың бәрі де маңызды, бірақ өзектілік, проблемалық және осы заманғы тұжырымға сәйкес келуі сияқты бөліктер айрықша түсіндіруді қажет етеді. Өзекті (көкейкесті) тақырыпқа «мәңгі жасмыл», «ұзаққа кететін» деп аталатын тақырыптар жатады. Тақырыпта проблема анық немесе жабық түрде болуы тиіс. Оның көздері іс жүзіндегі қиындықтардан көрінеді. Егер теориялық білімде сәйкес түсіндірмелер мен шешімдер болмаған жағдайда проблема туындайды. Міне, осы кезде ғылыми проблема пайда болып қалыптасуы жүреді де, «білмегенді білу», «белгісіздің белгілі болуы». Тақырыпты шектеу және нақтылау, оған жақын тақырыптардан жігін ашу, оның зерттеу аясын және жағдайларын дәл көрсету де аса маңызды. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ: О.Д.Дайырбеков, Б.Е.Алтынбеков, Б.К.Торғауытов, У.И.Кенесариев, Т.С.Хайдарова Аурудың алдын алу және сақтандыру бойынша орысша-қазақша терминологиялық сөздік. Шымкент. “Ғасыр-Ш”, 2005 жыл. ISBN 9965-752-06-0 жүктеу/скачать 11,94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|