Содан кейін оның қоры май қышқылдарының немесе глюкозаның тотығуымен толтырылуы керек
жүктеу/скачать 14,23 Kb.
|
Бұлшықеттің жиырылуының энергия көзі
|
Бұлшықеттің жиырылуының энергия көзі, әдетте, қанмен әкелінетін немесе бұлшықеттегі гликогеннің, сондай-ақ май қышқылдарының ыдырауы кезінде пайда болатын глюкоза болып табылады. Осы молекулалардың митохондрияларда тотығуы кезінде (аэробты тыныс алу) АТФ синтезделеді. Әдетте аэробты тыныс алу үшін оттегі қан гемоглобинімен қамтамасыз етіледі. Алайда бұлшықеттер оны сақтай да алады, өйткені құрамында миоглобин деп аталатын ақуыз бар, ол құрылым жағынан гемоглобинге ұқсас. Миоглобин оттегімен қайтымды байланысады және қан оттегімен қамтамасыз етіп үлгермей жатқанда миоглобин өзіндегі оттегіні босатады, мысалы, қарқынды физикалық жаттығу кезінде. Босаңсыған бұлшықетте АТФ деңгейі төмен, сондықтан жиырылу кезінде АТФ тез бітіп қалады және аэробты тыныс алу жылдамдығы энергияны тұтынудың жоғарылауына бейімделгенше оны басқа механизмдер арқылы толықтыру қажет. Анаэробты жағдайда АТФ-ты қалпына келтіру тәсілдерінің бірі креатинфосфатты қолдануға негізделген. Бұл зат бұлшықетте әрдайым болады, бірақ оның қоры әдетте 5-10 секундқа ғана жетеді, ал креатинфосфаттың шамамен 70% -ы 1 минуттық физикалық жұмыста жұмсалады. Демек, креатинфосфат бұлшықеттің қысқа мерзімді және қарқынды белсенділігі кезінде ғана пайдалы болады, мысалы, спринт жүгіру кезінде. Содан кейін оның қоры май қышқылдарының немесе глюкозаның тотығуымен толтырылуы керек. Қарқынды бұлшықет жұмысы кезінде оттегі тез жұмсалады және аэробты тыныс алу мүмкін болмайды. Бұл жағдайда бұлшық еттер АТФ-ны глюкозаның анаэробты ыдырауы арқылы қайтадан түзіледі. Бұл жағдайда бұлшықеттің жұмысы оттегінің жетіспеушілігін тудырады. Анаэробты АТФ синтезінің соңғы өнімдерінің бірі - сүт қышқылы. Бұлшықетте жинақталып, оның қышқыл-сілтілік тепе-теңдігін өзгертеді, соның салдарынан денең шаршайды, ауырсынады, кейде спазм да болуы мүмкін. Сүт қышқылын толық өңдеуге арналған уақыт - бұл бұлшықеттің қарқынды жұмысынан кейінгі оттегі жетіспеушілігін жою үшін қажет уақыт. Үздіксіз жаттығулар арқылы ағзаның сүт қышқылына төзімділігін арттыруға болады. С6Н12О6+6О2=6СО2+6Н2О+38АТФ Глюкоза=2Сүт қышқылы+2АТФ жүктеу/скачать 14,23 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|