ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.И.СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Институт «Металлургия және Өнеркәсіптік Инженерия»
Кафедра «Металлургия және Пайдалы қазбаларды байыту»
СОӨЖ
«Түсті металдарды алуға қолданылатын процестер» тақырыбы бойынша
Білім алушының Т.А.Ә.
Еркінова Арайлым
Мамандық шифрі
5В070900
Оқытушының Т.А.Ә.
Бошкаева Л.Т.
Алматы 2020
МАЗМҰНЫ:
Кіріспе 4
Негізгі бөлім 5
Түсті металдарды алуға қолданылатын процестер 5
Қорғасынды кендерді байыту 5
Қорғасын металлургиясы 6
Қорытынды 12
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 13
Кіріспе
Д. И. Менделеев кестесінің 70-ке жуық элементін түсті металдар құрайды, онсыз өнеркәсіп салаларының дамуы мүмкін емес. Түсті металдар қасиеттері бойынша да, алу тәсілдері бойынша да кеңінен ерекшеленеді. Мысалы, галлий мен цезий 29,8 және 28,5 °С балқу температурасына ие, яғни оларды қолмен балқытуға болады, ал вольфрам 3400 °С температурада балқиды. Литий, тығыздығы 0,53 г/см3 болғанымен, бензинге де, керосинге де батпайды, ал танталдың тығыздығы 26,6 г/см3 құрайды. Түсті металдарды өндіру үшін пирометаллургия, гидрометаллургия, электролиз, оның сулы ерітінділері және балқытылған тұздарда қолданылады.
Барлық түсті металдар 5 топқа бөлінеді:
1. Ауыр түсті металдар – тығыздығы 7 г/см3 асатын металдар. Мыс (8,94 г/см3), никель (8,92 г/см3), қорғасын (11,34 г/см3), мырыш (7,14 г/см3), қалайы (7,3 г/см3) және т. б.;
2. Жеңіл түсті металдар – алюминий (2,7 г/см3), магний (1,74 г/см3), кальций (1,55 г/см3), барий (3,75 г/см3), натрий (0,97 г/см3) және т. б.;
3. Асыл металдар – алтын, күміс, платина,платина тобының металдары;
4. Сирек металдар – титан, индий, рений, галлий, вольфрам, литий, молибден және т. б.;
5. Жартылай өткізгіш металдар: селен, мышьяк, германий және т. б.
Аталған бөлу шартты екенін атап өткен жөн. Мысалы, титан мен литий жеңіл металдарға, ал барлық жартылай өткізгіш металдар іс жүзінде сирек металдарға жатқызылуы мүмкін.
Достарыңызбен бөлісу: |
