Спектрлық әдістер. Молекулалық-абсорбциялық спектрометрия



бет1/2
Дата07.02.2022
өлшемі16,51 Kb.
#91644
  1   2
Байланысты:
молекулалық спектроскопия


Спектрлық әдістер. Молекулалық-абсорбциялық спектрометрия

Қазіргі заманғы физика-химиялық зерттеу әдістерінің ішінен кең тараған әдістердің бірі болып спектрлерді зерттеу әдістері, яғни спетроскопия табылады. Спектроскопия өнімнің ең маңызды қасиеттері туралы толық ақпарат алуға мүмкіндік береді.


Спектрлік зерттеу әдістері белгілі заттың атомдары мен молекулаларымен электромагниттік сәулелерді жұту (немесе шығару) құбылысын пайдалануда негізделеді. Спектрлік анализ әр түрлі органикалық қосылыстарды, сондай-ақ концентрациясы 10-2 – 10-6 моль минералды элементтерді анықтау үшін қолданылады.
Спектрлік әдістер электромагниттік спектрдың әртүрлі облыстарындағы, атап айтқанда рентген сәулелері, ультрафиолет сәулелері (УФ), көрінетін жарық, инфрақызыл сәулелер (ИК), сондай-ақ микро- және радиотолқындық сәулелер облысында тиісті аналитикалық сигналдады байқау және зерттеуге кең мүмкіншілік береді.
Спектроскопияны шартты түрде екі түрге: эмиссиялық және абсорбциялық спектроскопияға бөлуге болады..
Эмиссиялық спектроскопия заттың сәуле шығару қабілетін зерттейді. Энергия шығару атомды алдын ала термиялық және энергетикалық қоздырумен байланысты. Бұл жерде электрондар негізгі деңгейден энергия жұту кезінде жоғарырақ энергетикалық деңгейге көшеді.
Абсорбциялық спектроскопия заттың энергияны жұту қабілетін зерттейлі. Бұл жерде зерттелетін сынаманы белгілі жиіліктегі электромагниттік сәулелер көзі мен спектрометрдың арасында қойылады. Спектрометрмен сынамадан өткен жарықтың интенсивтігін (күшін) осы толқын ұзындығы ішінде бастапқы сәуле көзімен салыстырып өлшейді.
Тағам өнімдерінің қасиеттерін зерттеу үшін маңызды облыстар болып табылады: шыны оптиканың қолданғанда көрінетін жарық облысы (200-400 нм), ультрафиолет облысы (400-800 нм) – кварцтан жасалған оптикамен және инфрақызыл облыс (2-15 мкм).
Әр түрлі сәулелердің әсерінен зат малекулаларында немесе зерттелетін химиялық элементтің бос атомдарында электрондық переходтар (аналитикалық сигнал болып энергия жұту немесе шығару табылады), сондай-ақ атом спиндерінің ориентациясының өзгеруі (аналитикалық сигнал – ядролық магниттік резонанс) немесе электрондардың ориентациясының өзгеруі аналитикалық сигнал – электрондық парамагниттік резонанс) орын алады.
Аналитикалық сигналдарды әр түрлі әдістермен зерттейді.

Таблица 11.1 – Спектрлік әдістерінің жіктелуі



Спектроскопия

Аналитикалық сигнал көзі

Аналитикалық сигнал

Әдіс

Молекулалық спектрометрия

Молекула

Жұту (абсорбция)
Шығару (люминесценция)

Молекулалық-абсорбциялық спектрометрия (МАС) Молекулалық-люминесценттік спекрометрия (МЛС), немесе флуориметрия

Атомдық спектрометрия

Атом

Жұту (абсорбция)

Шығару (эмиссия)



Атомдық-абсорбциялық спектометрия (ААС)
Атомдық-эмиссиялық спектрометрия (АЭС)

Магниттік резонанс спектро-метриясы

Атомдар ядросы (ядроның магниттік моменты)

Электрон (электронның


магниттік моменті)

Ядролық магниттік резонанс – ЯМР-спектр
Электрондық парамагниттік резонанс – ЭПР-спектр

Ядролық магниттік резонанс спектрометриясы (ЯМР)
Электрондық парамагниттік резонанс (ЭПР) спектрометриясы

Масс-спектроскопия

Ион

Масс-спектр

Масс-спектрометрия

Аналитикалық сигнал көзі және типі бойынша спектрлік әдістерді молекулалық-абсорбциялық спектрометрия (МАС) және молекулалық-люминесценттік (МЛС), немесе флуориметрияға; атомдық-абсорбциялық (ААС) және атомдық-эмиссиялық (АЭС), сондай-ақ ядеролық магниттік резонанс (ЯМР) спектрометриясына және электрондық парамагниттік резонанс (ЭПР) спектрометриясына бөледі.
Молекулалық-абсорбциялық спектрометрияда 200-750 нм облысындағы (УФ-сәулелер және көрінетін жарық) аналитикалық сигналдар және ИК- және микротолқындар облысындағы сәуле жұту процестері зерттеледі. УФ-сәулелер сыртқы валенттік электрондардың электрондық переходтарынан туындайтыны, ал ИК- және микротолқындар молекулалардың айлануының өзгеруімен байланысте екендігі белгілі.
Көп тараған әдіс болып фотометрия – спектрдың көзге көрінетін облысының 400 - 750 нм толқын ұзындығы интервалында жұту процесін зерттеуде негізделен әдіс және ИК-спектрометрия – электромагниттік спектрдың инфрақызыл облысының әр түрлі бөліктерінде жарық жұту процесін зерттеуде негізделген әдіс табылады. ИК-спектрометрияда зерттеулер негізінен ортаңғы (толқын ұзындығы 2,5 – 25 мкм) және жақын (толқын ұзындығы 0,8-2,5 мкм) ИК-облыстарында жүргізіледі.


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет