Ашық су қоймалар суын химиялық зерттеу үшін құрылыстары әртүрлі батометрлердің көмегімен алады.Су қоймасының 3 нүктесінен немесе бірнеше нүктесінен алынады.Өзеннің оң жақ жағасынан 5 – 10 м қашықтықта.Өзеннің сол жақ жағасынан 5 – 10 м қашықтықта Өзеннің ортасынан.Су алынады: беткейінен, ортасынан, түбінен.Өзеннің беткейінен сынаманы алу 30 – 50 см тереңдікте жүзеге асырылады.Сынама алынған соң сынама алу акті толтырылады
Ашық су қоймалар суын химиялық зерттеу үшін құрылыстары әртүрлі батометрлердің көмегімен алады.Су қоймасының 3 нүктесінен немесе бірнеше нүктесінен алынады.Өзеннің оң жақ жағасынан 5 – 10 м қашықтықта.Өзеннің сол жақ жағасынан 5 – 10 м қашықтықта Өзеннің ортасынан.Су алынады: беткейінен, ортасынан, түбінен.Өзеннің беткейінен сынаманы алу 30 – 50 см тереңдікте жүзеге асырылады.Сынама алынған соң сынама алу акті толтырылады
Судың физикалық қасиетін зерттеу.
Судың физикалық қасиетін зерттеу.
Судың температурасы– сынапты термометрмен тікелей су көзінде немесе сынаманы алған соң анықталады. Термометрде суға 5-10 минут батырып өлшейді. Ауыз суынын қалыпты температурасы 7-12ºС.
Судың органолептикалық көрсеткіштерін зерттеу.
Иісі –бөлме температурасында суды 60ºС дейін қыздыру арқылы анықталады. Бұл үшін 100 мл зерттелетін суды сыйымдылығы 250 мл, мойыны кең колбаға құйып, ауызын сағат шынысымен жауып, электр плиткасына қойып, 60ºС дейін қыздырған соң, суды шайқап қолбаның аузын ақырын ашып, тез иісін иіскеп анықтайды. Су иісінің мынандай сипаттамалары бар: хош иісті, батпақты, сасық, қоқысты, хлорлы, мұнайлы т.б. болады. иістің күштілігі балмен өлшенеді. 0 –ден 5 балға дейін. Қалыпты жағдайда ауыз суының иісі 2 балдан аспауы тиіс
Дәмі - судын дәмін ауа температурасы 20 градуста тек қана залалсыздандырылған суда анықтайды. Күмәнданган жағдайда суды 5 мин. қайнатып,салқындату керек. Суды суытып, аз мөлшерде ұрттап, жұтпау керек Дәмінің күші балмен анықталады:
Дәмі - судын дәмін ауа температурасы 20 градуста тек қана залалсыздандырылған суда анықтайды. Күмәнданган жағдайда суды 5 мин. қайнатып,салқындату керек. Суды суытып, аз мөлшерде ұрттап, жұтпау керек Дәмінің күші балмен анықталады:
5 балл - ішу мүмкін емес өте жағымсыз дәм сезіледі
Сонымен қоса қосымша дәмді, тұзды, қышқыл, тәтті,сілтілі,темірлі, хлорлы,металды,т.б деп сиппатауга болады.Қалыпты жағдайда ауыз суының дәмі 2 баллдан аспауы тиіс
МӨЛДІРЛІГІ –зерттейтін суды түбі жалпақ цилиндрге биіктігінен сантиметрлерге бөлінген цилиндрлердің түпкі белгілерінде суды шығаратын тубусы бар, оған резеңке түтік жалғанған. Цилиндрдің түбінде 4 см биіктікте Снелленнің баспа шрифтісі салынады. Цилиндрдің бүйіріндегі түтіктен шрифт көрінгенше суды ағыза береді. Сосын судың қанша биіктікте көрінгенін анықтап,белгілейді. судың мөлдірлігі сантиметрмен . белгілінеды,мөлдірлікті анықтау жеткілікті жарық жағдайында орындалады. Ауыз суының мөлдірлігі 30см-ден кем болмауы тиіс.
МӨЛДІРЛІГІ –зерттейтін суды түбі жалпақ цилиндрге биіктігінен сантиметрлерге бөлінген цилиндрлердің түпкі белгілерінде суды шығаратын тубусы бар, оған резеңке түтік жалғанған. Цилиндрдің түбінде 4 см биіктікте Снелленнің баспа шрифтісі салынады. Цилиндрдің бүйіріндегі түтіктен шрифт көрінгенше суды ағыза береді. Сосын судың қанша биіктікте көрінгенін анықтап,белгілейді. судың мөлдірлігі сантиметрмен . белгілінеды,мөлдірлікті анықтау жеткілікті жарық жағдайында орындалады. Ауыз суының мөлдірлігі 30см-ден кем болмауы тиіс.
ТҮСТІЛІГІ –зерттелетін суды цилиндрге құйылған дистилденген сумен ақ фонда салыстыру арқылы анықтайды. Судың түсі мынандай терминдер мен сипатталады: мөлдір, ақшыл сары, жасыл, сары т.б.Судың боялуының күштілігін зерттелетін суды шартты градусқа стандартты ерітінділер шамасымен салыстыру жолымен анықтайды.Ауыз суының түсті лігі 20ºС-қа дейін болуы керек, судың түнбасы 1 сағат тұндырылғаннан кейін анықталады.
ТҮСТІЛІГІ –зерттелетін суды цилиндрге құйылған дистилденген сумен ақ фонда салыстыру арқылы анықтайды. Судың түсі мынандай терминдер мен сипатталады: мөлдір, ақшыл сары, жасыл, сары т.б.Судың боялуының күштілігін зерттелетін суды шартты градусқа стандартты ерітінділер шамасымен салыстыру жолымен анықтайды.Ауыз суының түсті лігі 20ºС-қа дейін болуы керек, судың түнбасы 1 сағат тұндырылғаннан кейін анықталады.
Кермектілік.
Кермектілік.
Суда кермектіліктің жоғары болуы онда магний мен кальцийдің жер сілтілік металдарының еріген тұздарының болуымен байланысты. Кейбір жағдайларда судың кермектілігі темір, марганец, аллюминий тотығының болуымен де байланысты. Кермектілік судың сапасының критерийлерінің бірі.
Кермектіліктің 4 түрі бар:
жалпы
карбонатты
жоюға болатын
тұрақты.
Кермектілік кальций мен магнийдің 1 л суда еріген тұздарының мг/эквиваленттілігімен белгіленеді. Санитарлық ережелер мен нормаларға сәйкес оның мөлшері 7 мг/экв аспауы керек. Санитарлық - эпидемиологиялық қызметі органдарының келісімі бойынша жалпы кермектілік мөлшері 10 мг/экв дейін рұқсат етіледі.
