Заттық әйнектің

Бояу. Бояулардың көпшілігі- судың немесе спирттің ерітіндісі, сандықтан тіннің кесіндісін бояу алдында алдында одан парафинді ксилолмен шығарып тастап (депарафиндеу), орнын сумен толықтыру қажет. Бұл үшін кесіндіні заттық әйнектің бетіне жабыстырғаннан кейін, оны ксилолға батырады . Осылайша алып тасталған парафиннің орнын сумен толтыру үшін, концентрациясы төмендейтін-100, 90, 80, 70 және 60% спирт қатарынан өткізеді. Заттық әйнек бетінде орналасқан кесінді кепкеннен соң, оны бояудың су ерітіндісіне белгілі бір уақытқа батырады.

Жасушалар мен тіндер массасының 70%-ын су құрайды, сондықтан, олардың оптикалық тығыздығы (жарық сілесінің амплитудасын басу қабілеті) төмен және әр бөліктерінде бірдей. Сол себепті, жасушалар мен тіндердің құрамдастары бір-бірінен ашықтау немесе ақ-қара ( контрастты) болып көрінбейді, яғни, түссіз жіне мөлдір болады. XIX ғасырдың 50-ші жылдарынан бері жасушаның құрама бөліктерін айқындау үшін гистологияда органикалық бояулар қолданыла бастады. Жасушалар мен тіндердің әртүрлі құрама бөліктері бояуларды әртүрлі дәрежеде сіңіреді. Нәтижесінде, біріншіден, бояуды көп мөлшерде байланыстырған құрылымның оптикалық тығыздығы артады да, өтетін сәуле толқындарының амплитудасу басылады. Сондықтан, бұл құрылым басқа- бояуды аз сіңірген құрылымдармен салыстырғанда, түсі күңгірттеу болып көрінеді. Екіншіден, құрылыммен байланысқан бояу өтетін сәуле толқындарының ұзындығын өзгерткендіктен, жасуша компоненті белгілі бір түске ие болады.

Тіннің құрама бөліктерінің әртүрлі бояуларды қабылдау қабілеттілігі олардың құрамындағы заттардың қышқыл-негіздік қасиеттеріне байланысты. Осыған орай, сілтілі реакциялы құрылымдармен немесе заттармен (мысалы гемоглабин) байланысатын қышқылдық ( мысалы, эзоин, конгоқызыл, әртүрлі қызғылт сарылар) және жасушаның қышқыл компоненттерімен (мысалы, ядро мен рибосомдардың нуклеин қышқылдарымен) байланысатын негіздік (сілтілік) бояуларды (мысалы, гематоксилин, метилді көк, толуидинді көк, азур) ажыратады. Нейтральді бояулар құрамында негіз және қышқыл бояғыш бөліктері бар, өйткені, олар негіз бояулар мен қышқыл бояулардың тұздары болып табылады. Сонемен, әрбір бояу жасушаның белгілі компонентіне спецификалық (өзіне тән, арнаулы) тартқыштық қасиет көрсетеді.

Микроскоппен зерттеудің алғашқы кездерінде бояулар жеке дара қолданылған, бірақ, бірте –бірте гистологиялық препараттарды бояуға олардың әртүрлі үйлесімдері (мысалы, негіздік бояу гемотоксилин және қышқылдық бояу эозин) ең қолайлы болып шықты, сондықтан, күрделі бояулар қазіргі гистология мен патогистологияда жиі қолданылады.