Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев
жүктеу/скачать 11,21 Mb. Pdf көрінісі
|
b51b9b89e1b6b84ef8ef8f36547c93bb
| АЙМАУЫТОВ ЖҮСІПБЕК
(1889- 1931) – қазақтың ғылыми психоло- гиясы мен педагогикасының негізін салушы. Туған халқымен 60 жылдан кейін қайтадан көрісіп, біртуар қазақ зиялыларының ішінде тәлім-тәрбие, оқу-ағарту мәселелері саласында сын- дарлы, терең мағыналы ғылыми ең- бектерді өндіре жазған адамдардың бірі. Бас-аяғы 5-6 жылдың ішінде оның осы салада 6 кітап жазуы – бұл айтқанымыздың жақсы айғағы. 1924 жылы мектеп мұғалімдері мен педа- гогикалық оқу орындарында оқитын- дарға арнап «Тәрбиеге жетекші» (Орын- бор, госиздат, 186-бет), 1926 жылы екі кітап, бірі – «Психология» (Қы- зылорда – Ташкент), екіншісі – «Жан жүйесі және өнер таңдау» (М. Цен- триздат, 81-бет), 1929 жылы «Ком- плекспен оқыту жолдары» (Қызылор- да, Казгосиздат, 129-бет), мектеп оқушыларына арналған «Жаңа ауыл» (екінші сыныпқа арналған оқу кітабы, Алматы, 1929-30 жж.), «Сауатсыздықты қалай жою керек?», т.б. жариялады. Мәселен, оның «Тәрбиеге жетекші- сінде» дидактика мен педагогикалық психологияның ғылыми астарлары, ұлт тіліндегі тәлім-тәрбиелік термин- дер жүйесі сөз болады. Еңбек төрт бөлімнен, 29 параграфтан тұрады. Осы кітаптың «Дидактика» бөлімінде оның психологиялық негіздері (ынталы оқыту, үйрету әдістері, машықтану жол- дары, оқытудағы көрнекілік, оқыту түрлері, т.б.) жиырмасыншы жылдар- дағы қазақ мектептерінің өмірінен алынған нақтылы мысалдармен те- рең талданады. Еңбектің төртінші бөлімінде де педагогикалық психоло- гияның кейбір мәселелері сөз бола- ды. Олар: ұстазбен шәкірт ынтымақ- тастығының басты белгілері, қазақ мектебінде сабақ өткізудің өзіндік ерекшеліктері сөз болады. Ж.Аймауытовтың психологиялық мұрасы туралы айтқанда, оның «Пси- хология» атты төл оқу құралы толы- ғырақ сөз етуді қажет етеді. Өйткені бұл психология саласында төл тілі- мізде жазылған ғылыми мәнін күні бүгінге дейін жоймаған тұңғыш дү- ние екендігі даусыз. «Психология, – деп жазды автор осы кітаптың «Бет- ашарында, – терең ой, терең білім, терең пәлсапаға соғатын пән... өзге білімдер затшылдыққа табанын тіре- се де, психология әлі тіреп, яғни нық басқан жоқ... Қарапайым адамға жұм- бақ сықылды көрінетін талай нәр- селер психологияда қаралады... Се- бептері, сырлары айқындалады, бұ- лардан хабары болу, ақыл-ойына ерік беру кімге де болса, керекті. Бұл кі- тапты алдымен бала оқытушыларға жүктеу/скачать 11,21 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|