Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

316
1. Адамның жеке басы мен кісілік 
қасиетін көрсететін ашық-жарқынды-
ғы, сенімділігі мен ақпейілділігі;
2. Әріптестерімен жалпы тіл тауып 
сөйлесіп, бірін-бірі жете түсінісе алуы 
сияқты ұнамды сапалар.
Қатынас жасау адамның даралық мі-
нез қасиеті. Ол келесі сатылардан 
тұрады: 
1-ші сатысы 
өзгелермен Қ.-қ. 
орнатуға ниет білдіруі; 
2-ші сатыда 
қатынас жасайтын әріптестерінің кім-
дер екенін танып білуге ықылас біл-
діріп, олар жайында қажетті мәлімет-
тер алуға ұмтылады. Әрбір әріптесі 
мен өзінің өзара қатынасының нен-
дей рөлдер атқаруы жайлы елестері 
пайда болады. Әріптестерінің кімдер 
екенін, танып білуге мән беріп, мен 
олардың арасында қандай орын ала-
мын деп, өзгелердің пікірімен сана-
сады. Өзін өзгелердің орнына қойып, 
ішкі жан дүниесінің сырына барлау 
жасайды.
Мұның бәрін ол өзінің ақыл-мөл-
шерімен таразылап көреді де, ұжым 
ішінде өзімнің атқаратын ісім мен 
мінез-қылығым қалай болуы керек 
деген міндетті шешеді. 
3-ші сатыда 
қатынас жасаушы серіктері жайында 
өзара тілдесіп, ұғынысудың жолын 
іздестіреді. Егер олар тіл табыса ала-
тын белгілі іс-әрекеттерді атқаруға 
кіріседі. Іс-әрекет үстінде ұжым ішін-
дегі әріптестерінің кімдер екенін 
аңғарып, оларды да, өзін де танып бі-
летіндей деңгейге көтеріледі. 
4-ші 
сатыда 
Қ.-к. жасап, тілдескен әріп-
тестер нендей істерді атқара алады 
және олардың іс-әрекеті мен мінез-
қылығында, қабілетінде нендей жа-
ғымды істері бар, ұнамды қасиеттері 
мен олқылықтары кездеседі деген 
жайттарды анықтап, кімнің кім еке-
нін білетін болады.
Егер тіл табысып кете алмайтындай 
жайттар байқалатын болса, онда қа-
тынасқа түскен адамның өзгелермен 
онан әрі Қ.-қ. жасаудың пайдасыз еке-
нін аңғарып, солардан өзін аулақ ұс-
тауға әрекеттенеді. Дегенмен адам-
ның өзгелермен тілдесіп Қ.-қ. жасай 
білуі жалпы адами қасиеттердің аса 
қажет түрінің бірі. Қ.-қ. – қажеттілік-
тері әртүрлі адамдардың бір-бірі-
мен пікір алмасуы, бірлесіп шешім 
қабылдауы, әңгімелесушіні түсіну 
және қабылдау және де басқа әре-
кеттестіктерді жасау түрлері.
Қарым-қатынастың адекватты стилі –
адамның алдына қойған мақсатына 
оңай және тез жетуіне және адамдар-
ға қажетті түрде әсер етуіне, олар-
мен жақсы қарым-қатынасын сақтау-
ға ықпал ететін адамдардың басқа 
адамдармен қарым-қатынас жасау 
стилі. Қатынастың жетекші типі –
ортадағы адамдармен нақты жас ша-
ғында жетекші болатын қатынастың 
типі. Қатынастың жетекші типінің 
ықпалымен адамда негізгі тұлғалық 
сапалы қасиеттері қалыптасады.

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: