1- дәріс. Кіріспе жарықтың табиғаты жайындағы ілімнің дамуы. ХVІІ ғасырдың аяқ кезінде жарықтың табиғаты жайында екі түрлі ғылыми түсінік болды: жарықтың корпускулалық теориясы мен-жарықтың толқындық теориясы



бет3/39
Дата07.02.2022
өлшемі5,21 Mb.
#83727
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   39
Байланысты:
лекция оптика

АА1 сәуле

шағылғаннан кейін А1Ф бойымен кетеді (9 а-сурет).

À1 нүктені айнаның сфералық С

центрімен қосайық. Шағылу зандарынан

23

екендігішығады.

АА1 ОС

болатындықтан, 1 2

болады. Демек

1 3 және де

А1ФС тең бүйірлі, яғни

А1Ф ФС . Айнаның беті

сфераның тек

кішкентай

бӛлігін

құрайтын болғандықтан,

А1Ф ОФ деп санауға болады. Сӛйтіп, ФС=ОФ. Бұл - Ф нүкте айнаның ОС радиусын

екіге бӛледі деген сӛз, яғни



F


R / 2

(3)


Шағылу заңдарынан сфералық айналарда түсетін және шағылған сәулелердің қайтымдылығы шығады. Егер жарық кӛзін ойыс айнаның бас фокусына қойса, онда айнадан шағылғаннан кейін сәулелер айнаның бас оптикалық осіне параллель кетеді (11-


сурет).



Сфералық айналарда кескіндерді салу. Сфералық айнаның формуласы. Сфералық айналар денелердің түрліше кескіндерін бере алады. Жалғыз А нүктесінің кескінін салу үшін 12-суретте кӛрсетілген үш сәуленің кез-келген екеуін пайдаланады. 1 сәуле А нүктеден бас оптикалық оске параллель жүргізіледі. Шағылғаннан кейін ол айнаның бас фокусы Ф арқылы ӛтеді. А нүктеден шығатын 2 сәуле бас фокус Ф арқылы ӛтеді.


11-сурет Айнадан шағылғаннан кейін ол айнаның бас оптикалық осіне параллель ӛтеді. 3 сәуле айнаның сфералық С центрі арқылы ӛтеді. Шағылғаннан кейін ол А нүктеге сол түзу бойымен

қайтады.


Сфералық айналарда пайда болатын денелердің кескіндерінің үлгілері 13-суретте келтірілген. Деңес айнаның әрқашанда дененің жалған кескіні беретіндігін айта кетелік.


13-сурет
Айнаның оптикалық ОС осінде орналасқан жарқыраған А нүктенің кескінінің орнын қалай анықтауға болатындығын қарастырайық (14-сурет). Нүктенің кескінінің осы остің бойыңда жататындығы анық.





  • нүктеден кез-келғен АВ сәуле жүргізейік. Осы сәуленің түсетін В нүктесіне СВ радиус жүргізейік. Ол айнаның бетіне нормаль болып табылады, сондықтан 1 2 сӛйтіп ол шағылған ВА1 сәуленің орнын анықтайды. А1 нүктеде А нүктенің кескіні болады. À1

нүктенің қалпы бірмәнділікпен А нүктенің ӛзінің қалпымен анықталады. Сондықтан А








және А1 нүктелерді түйіндес деп атайды.






Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   39




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет