Материялық нүктенің бірқалыпты түзу сызықты қозғалысы деп бірлік уақыт өткен сайын оның жылдамдығы өзгермейтін қозғалысты айтамыз.
Бірқалыпты айнымалы қозғалыс
Материялық нүктенің бірқалыпты айнымалы қозғалысы деп бірлік уақыт өткен сайын оның жылдамдығы бірдей шамаға өсетін немесе кемитін қозғалысты айтады.
Түзу сызықты үдемелі қозғалыс
Түзу сызықты кемімелі қозғалыс
Қисық сызықты қозғалыс және оның үдеулері
Қисық сызықты қозғалыс – нүктелердің щембер доғалар бойы қозғалысы.Бұл қозғалыста жылдамдық тың модулі өзгермей бағыты уақыт өткен сайын өзгеріп отырады, дененің үдеуде модуль бойынша тұрақты бағыты өзгеріп отырады, щембердің центіріне бағыталған.
Сызықтық жылдамдық
Нүктенің сызықтық жылдамдығы бірқалыпты шенбер бойымен қозғалан кезде модулі бойынша тұрақты бағыты бойынша өзгереді, траекторияның әр нүктесінде жанама бойымен бағыталады.
шембердің ұзындығы
Үдеудің құраушылары
Тангенстік үдеу а жылдамдықтың модулінің және бағытының өзгеру шапшаңдығын сипаттайды,әрі траектория жанамасының бойымен бағытталады:
Нормаль үдеу аn жылдамдықтың бағыты бойынша өзгерісін сипаттайды, жылдамдық векторына перпендикуляр, әрі траекторияның қисықтық центріне бағытталған:
Қисықсызықты қозғалыста толық үдеу тангенциальдық және нормальдық үдеулерге жіктеледі.
Қисықсызықты қозғалыста толық үдеу тангенциальдық және нормальдық үдеулерге жіктеледі.
Нормаль үдеу мен тангенстік үдеу
Нормаль үдеу мен тангенстік үдеу
өзара перпендикульяр болады. Сондықтан толық үдеу осы екеуінің векторлық қосындысына тең.
Толық үдеу модулі
Кез келген бірдей уақыт аралығында қозғалыс жылдамдығы сәйкес бірдей шамаға өзгеріп отыратын қозғалысты бір қалыпты айнымалы қозғалыс деп атайды.
Айналмалы қозғалыс деп абсолютті қатты дененің барлық нүктелерінің шеңбер бойымен бір қалыпты қозғалысын айтады.
Қозғалыс кезінде дененің деформациялануы (өлшемдері мен формасының өзгеруі) қозғалысқа әсер етпейді деп есептейміз , яғни оларды- абсолютты қатты денедеп атаймыз.
Бұрыштық жылдамдық
Бұрыштық жылдамдық — қатты дененің айналу шапшаңдығын сипаттайтын векторлық шама.
Период – дененің бір айналымға жұмсаған уақыты.
Период – дененің бір айналымға жұмсаған уақыты.
Жиілік – бірлік уақытта жасалған айналым саны.
Бұрыштық жылдамдық - бұрылу бұрышының уақытқа байланысты өзгерісі және оң бұрғы ережесімен анықталады (буравчик)
Бұрыштық жылдамдық модулі айналу бұрышының модулінен уақыт бойынша алынған туындыға тең.
Бір қалыпты айналу
Бір қалыпты үдемелі айналу
Бұрыштық үдеу
Бұрыштық үдеу — бұрыштық жылдамдықтың өзгеру шапшаңдығын сипаттайтын векторлық шама;
Айналыс бірқалыпты болмаған кезде берілген уақыт мезетіндегі бұрыштық үдеу (лездік үдеу) мынаған тең:
Сызықтық жылдамдық пен бұрыштық жылдамдық арасындағы байланыс
Нормаль үдеу
Тангенциальды үдеу
Толық үдеу модулі
Нормаль үдеу
Дененің еркін түсуі
Ауыр шардың құлауы мен жұқа қағаз парағының күрделі траектория бойымен қалықтап түсуі.
