1 – Тақырып. Саясаттану ғылым ретінде «Саясаттану»
жүктеу/скачать 374,55 Kb. Pdf көрінісі
|
Саясаттану дәріс тезистері 2
- Бұл бет үшін навигация:
- Ұлттық сана-сезім
|
Ұлыс – шаруашылықтың, ӛмірдің, тұрмыстың, мәдениеттің, тілдің, мәдениет ерекшеліктерінің территориялық бірлігіндегі тайпалар қарым-қатынасының ыдырау нәтижесінде құрылған адамдар қауымдастығы. Аз ұлттар – шекараның ӛзгеруінің, кӛші-қонның немесе күштеп қоныстандырудың нәтижесінде ӛзінің халқынан бӛлінуімен қалыптасқан этникалық қауымдастықтың формасы. Ұлттық сана-сезім – ұлттық қауымдастықтар мүшелерінің ӛз тарихындағы кӛз-қарас жиынтығы, баға беруі, қарым-қатынастары мен кӛз-қарасқарастарының мағынасы мен ерекшеліктерінің түсінігі, сонымен қатар жаңа замандағы хал-жағдайы мен ӛзінің даму кӛрінісі, ұқсас қауымдастықтардағы орны мен мінез-құлықтарының қарым-қатынасы. Ұлттық сана-сезім әлеуметтік, саяси, діндік және басқа да кӛзқарастар ұлттардың рухани дамуының ерекшеліктері мен дәрежесінің жиынтығы ретінде әлеуметтік- этникалық қауымдастықтың құрылу негіздерінің бірі болып табылады. Ұлттың ӛзіндік сана және абсолюттенген жолмен жүрмей, және этноцентризмге тұйықталмай, ӛзі сияқты қауымдастықтарға артықшылығын мойындаттырмаған жағдайда ғана ол ұлттың дамуының жаңа сапалы деңгейіне жеткізетін прогрессивті үрдісті қамтамасыз. Ұлттық мәселе – ұлттар мен басқа әлеуметтік-этникалық қауымдастықтаардың саяси, экологиялық, территориялық, идеологиялық және мәдени қарым-қатынастарының жиынтығы: бұл мәселе осы қауымдастықтардың арасындағы бір-біріне деген дау жанжалдар мен сенімсіздіктерінің себептерінің, сонымен қатар солардың кӛпұлттылық қоғамдағы жүйелік белгінің тіршілік ету себептерінің түсінігі. Бұл ұлттардың тату ӛмір сүру және қарым-қатынастарының тең және тәуелсіз негізінде шешілітін әдіс тәсілдерімен жолдар мәселесі. Бұл мәселе дамымаған әлеуметтік- этникалқ қауымдастықтардың қиындықтары жеңу және дамыған мемлекеттердың қатарына жету; ұлтаралық мәселеұлттық елдерде абйқалады. Ұлттық мәселе дүние жүзілік мемлекеттерде бәріне қатысты. Әр тарихи дәуірде және әр кӛп ұлтты мемлекетте ұлт мәселесіне байланасты ерекшілігі бар. Бұл мәселе әсіресе буржуазияның феодализмге қарсы күресінде және капитализмнің пайда болуы кезеңінде орын алды. Тәуелсіз мемлекет үшін күресте саясаттың негізгі мәселесі ұлт бостандығы. Соңғы уақытта әр елдерде және әр жылдарда бірінші орынға ұлт мәселесінің мынандай жақтарын ұсынады: экономикалық тәуелсіздік, ұлттық мәденит пен тілдің тең дамуы және т.б. Қазіргі әлемдегі ұлттық прогресіне қарым-қатынастар екі объективтік тенденциялармен байланысы бар адамзат прогресіне ықпал етеді. Олар буржуазиялық заманда ұлттар мен ұлттық қозғалыстар процесінің дамуы негізінде пайда болды. Соның негізінде бір жағынан тен және тәуелсіз ұлттар қалыптасты, тәуелсіз мемлекет үшін күресті; екінші жағынан қоғамда интернационалистік процестер дамыды. Бұл тенденциялар бүгін жалпы әлемдік қоғамдық қарама-қайшылықтан кӛрініс табады. Саясатта ұлт мәселесін валюнтаристік тұрғыдан қарау дүние жүзілік аренада кӛп ұлтты мемлекеттің ішінде үлкен бір дағдырысқа ұшыратуы мүмкін. Ғылыми әдебиетте ұлт саясаты туралы екі кӛзқарас қалыптасқан: кең және тар мағынада. Бірінші кӛзқарастардың жақтастары «кӛп ұлтты мемлекетте ұлт мәселесі тіл, мәдениеттің дамуы конституцияда және ұлттық программаларда бекітілген – ол мемлекетте саяси партиялардың, қоғамдық қозғаластардың стратегиялық бағыты ретінде қарастырған. Екінші пікір – ұлтаралық саясат ол мемлекеттін заң, үйымдастыру және идеологиялық шаралар, этностардың қарым-қатнастары үшін бағытталған». жүктеу/скачать 374,55 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|