1 Бейіндік оқытудың мақсаты мен міндеттері Бейіндік оқыту
) Білімнің өмірмен, ұлттық салт-дәстүрлермен, жергілікті өлкетану материалдарымен байланысы
жүктеу/скачать 9,12 Mb.
|
12 жылдық сеcсия Т (копия)-1-1
- Бұл бет үшін навигация:
- 38)Мұғалімнің бақылау, тәжірибе әдістерін қолдана білу шеберлігі
| 37) Білімнің өмірмен, ұлттық салт-дәстүрлермен, жергілікті өлкетану материалдарымен байланысы
Кез келген мемлекеттің, қоғамның өзіндік ерекшеліктері болады. Ол ерекшеліктер ғасырлар бойы қалыптасып отыратын мемлекеттің мүддесімен, ұлттың тарихымен және өмір сүру тәжірибелерімен тығыз байланысты. Яғни мемлекеттің, оның қоғамының ерекшеліктерін айқындап отыратын ұлттық құндылықтар. Ұлттық құндылықтар болмаса ұлттың мәдениеті, дін мен дәстүр, қоғамдағы тұрақтылықты, рухани тұтастықты айқындап отыратын ұлттық бірегейлік сақталмайды. Бұның барлығы ұрпақ санасында өмір сүретін ұлттық құндылықтар туралы ұғымға тікелей тәуелді. Сондықтан да ұлттық құндылықтар деп мемлекет құрушы ұлттың рухани өмірін, болмысын, мәдениетін жалғастырып, болашағын айқындап отыратын және мемлекет мүддесінің негізін құрайтын, жеке адамды мемлекетімен, ұлттық болмысымен біріктіріп отыратын дүниелерді айтамыз. Ұлттық бірегейлілік санатына дүниетаным, ана тілі, ұлттың ділі, дәстүрі, мәдениеті, діні, ұлттық өнер түрлері, атамекен, осы атамекен жер рухын негіздеп отыратын ата кәсіп түрлері, білім, ғылым және т.б. жатады. Бір сөзбен айтқанда ұлттың табиғи ортасына сай өмір сүрудегі қол жеткізген тәжірибелері мен игіліктерін ұлттық бірегейлілік дейміз. Сондықтан білім алушы жас ұрпаққа білім мен ұлттық құндылықтарды бірдей ұғындыруымыз, екі дүниениені ұштастыра білуіміз керек 38)Мұғалімнің бақылау, тәжірибе әдістерін қолдана білу шеберлігі 39) Р. Кеттел тестісі Кэттелл Рэймонд Бернард (1905-1998) - тұлғатану саласындағы англо-американдық теоретик. Кэтелл сауалнамасы (тұлға психодиагностикасының әдісі) - қалыпты тұлғаның қасиеттерін бағалайтын көп өлшемді әдістеме, ол адамның жеке құрылымын сипаттайды, жеке проблемаларды анықтайды және жеке мәселелерді шешудің түзету механизмдерін табуға көмектеседі. Кэттел сынағы «тұлға қасиеттері теориясына» негізделген. Бұл теория бойынша тұлға оның ішкі мәні мен мінез-құлқын анықтайтын тұрақты, тұрақты, өзара байланысты элементтерден (қасиеттер, белгілер) тұратын ретінде сипатталады. Адамдардың мінез-құлқындағы айырмашылықтар тұлғалық қасиеттерді көрсетудегі айырмашылықтармен түсіндіріледі. Тұлға қасиеттерін көрсету шкаласы бойынша субъектілердің реті әртүрлі жағдайларда бірдей болып қалады деп болжанады. Бұл тәсілмен тестілеу кезінде тұлға дайын координаттар жүйесімен корреляцияланады, оның шеңберінде алдын ала анықталған қасиеттердің өрнегі өлшенеді. Кең таралғанына қарамастан, тұлғалық қасиеттер теориясы бірқатар сындарға тап болады, олардың ең маңыздысы төмендегідей. Бұл теорияда адам пассивті субъект, тұлғалық қасиеттердің «қуыршақ» ретінде көрінеді (себебі қасиеттердің көрінісі мінез-құлықты механикалық түрде анықтайды). Сыншылар әр түрлі жағдайларда тұлғалық қасиеттердің көріну тұрақтылығына күмән келтіреді. А.Анастасидің пікірінше, эмпирикалық деректер «мінез-құлықтың көптеген интеллектуалды емес салаларында (мысалы, агрессивтілік, сәйкестік, адалдық және т.б.) адамдар әдетте ситуациялық ерекшелікті көрсетеді: адам жұмыста ашық және көпшіл бола алады, бірақ ұялшақ және ұялшақ болуы мүмкін. достық кеште кері қайтарылды». Қарастырылып отырған теорияның ұстанымы жеке тұлғаның анықталған қасиеттерінің көріну сфералары барлық жеке адамдар үшін бірдей. Р.Кэттеллдің тұлғалық қасиеттер теориясы шеңберіндегі зерттеулері айқын эмпиризммен ерекшеленеді, өйткені ол тұлғаның анықталған қасиеттерінің мазмұны мен саны туралы бастапқы теориялық идеяларға сүйенбеген. Р.Кэттелл тәсілінің бірегейлігі оның факторлық талдау әдісін алынған мәліметтерді жүйелеу үшін емес, «тұлғаның негізгі бастапқы қасиеттерін» анықтау құралы ретінде пайдалануында да жатыр. Тұлғаның жан-жақты сипаттамасына қол жеткізуге тырыса отырып, Р.Кэттелл тұлғалық қасиеттердің барлық атауларын не Г.Олпорт пен Х.Одберт құрастырған сөздіктерде, не психиатриялық және психологиялық әдебиеттерде кездесетін барлық атауларды жинаудан бастады. Нәтижесінде есімдердің тізімі (4500 сипаттама) айқын синонимдерді біріктіру арқылы 171 тұлғалық қасиеттерге дейін қысқарды. Тізімді одан әрі қысқарту үшін Р.Кэттелл тұлғалық қасиеттердің ұсынылған тізімдері арқылы бірін-бірі бағалайтын сарапшылардың үлкен тобының қызметтерін пайдаланды. Сараптамалық бағалау корреляциялық және факторлық талдауға ұшырады. Осылайша, Р.Кэттелл жеке кеңістікті 12-16 факторға дейін азайтуға болатынын көрсетті. Күтілгендей, факторлар биполярлы болды, яғни оларда теріс корреляциясы жоғары жұп белгілер болды. Анықталған факторлар Р.Кэттелл «тұлғаның негізгі бастапқы қасиеттері» деп атаған нәрсені анықтауға мүмкіндік берді. Р.Кэттелл анықтаған тұлғалық қасиеттер (қасиеттер) кейбір интегралдық сипаттарды білдіреді, өйткені олар бір-бірімен тығыз байланысты бірнеше белгілерді біріктіреді және олардың мазмұнын жалпылайды. А.Анастаси Р.Кэтелл мен оның әріптестерінің отыз жыл бойы жүргізген ауқымды зерттеулеріне қарамастан, ол ұсынған тұлғалық қасиеттерді алдын ала қарастырған дұрыс деп атап көрсетеді. Р.Кэттелдің көзқарасының кейбір осал тұстары сынға ұшырағанымен, оның ізбасарлары көп. Бұл бағытта тұлғаны зерттеу жалғасуда. жүктеу/скачать 9,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|