1. Бие байларда қандай ырым Мәтіннің бірінші бөліміне жасалады? лайықты такырып

A. Қазақтың қара шаңырағы A. Табиғаттың ерекше сыйы ретінде.

B. Кұтты қоныс қойнауы B. Жастық шағының куәсі ретінде.

C. Туған елдің шығыстағы қамалы C. Маңғаздықтың, асқақтықтың символы

D. Бір халықтың екі түрлі тағдыры бар ретінде.

E. Қайран алтын босаға D. Балалық шағының куәсі ретінде.

Баяғыда өз империясын гүлдендірген, жарқын жеңістерімен тарихта өшпес із қалдырған, өте батыр, өте ақылды және өте керемет жетілген саясаткер патша болыпты. Ол бала кезінде тым ерке болса керек. Сабақ кезіндегі еркелігімен ұстазын шаршатып жіберетін. ¥рысқан жағдайда: «Мен патшаның баласымын, маған ештеңе істей алмайсың»,- деп қорқытатын. ¥стаз патшаға шағымдану әдепсіздік болар деп бІраз уақыт сабыр сақтап жүреді. Алайда еркелігі тым шектен шыға бастағанда, амалсыз әкесінің алдына кіруді ұйғарады. Патшаға келіп жағдайды айтқанында, ол ұстаздың құлағына бұл жағдайдың шешімін сыбырлайды. Ұстаз патша сөзіне таң қалады. Мұндай әрекетке бара алмайтындығын айтса да, патша осы жоспарды орындау керектігіне сендіреді.

Бұл жағдайды бақылап отырған ханзаданың тілі тұтылып не айтарын білмей абдырап қалады. Сеніп отырған әкесі көз алдында ұрыс естіген еді. Көздері алақ-жұлақ етіп отырғанында, есік қағылып патша кешірім өтініп, рұксат сұрап ішке кіредІ.

0. 
   ¥стаз бен патшаның мақсаты не еді?
   

0. 
   ¥стаздың патшаны ерекше құрмет тұтатындығын дәлелдеу
   
1. 
   Балаға патшаның ұстаздан қорықпайтындығын көрсету
   
2. 
   Балаға әкссін сыйлау керектігін түсіндіру
   
3. 
   Патша бұйрығын бәрінің орындау керектігін ұғындыру
   
4. 
   Балаға барлық адамдарға тәртіп бІрдей екендігін ұғындыру
   

B. Алып - анадан C. Публицистикалык стиль

C. Білім - бұлақ, D. Көркем әдебиет стилі
D. Ата - баланың қорғаны E. Ғылыми стиль

E. Бала - бауыр етің

B. ¥стазының әкесінен қорқатынын C. Сыпайы

C. Ұстазды патша да сыйлайтынын D. Ашуланшақ

D. Әкесінің талап койғыштығын E. Шолжаң

E. ¥стазы білімді екендігін

0. 
   Патшаның құлағына сыбырлай айтқан сөзіне ұстаздың таңғалу себебі
   

A. Патша ұсынысынан қорқып кетті B. Патша ұсынысы әділстсіз көрінді C. Патша ұсынысы қатал көрінді D. Патша ұсынысы оғаш көрінді

0. 
   Патша ұсынысын ақымақтық деп санады
   

0. 
   Астрономияда жаңа туған айдың ұштарын «Ай мүйіздері» дейді. Халық сүйікті деген малдарын Ай тұяқты тұлпарым, Ай мұйізді ақ серкем деп өзгеше ықыласпен мадақтайды.
   
1. 
   Ай мен Күн туралы: «Ай мен Күн егіз туған керемет сүлу екі әйел екен. Әсіресе Ай сұлуырак болып мақтанып, Күн оны қызғаньт Айдың бетін тырнап, оған дақ түсірген. Кесірлі Ай жазасын осылай тартқан. Ай бетіндегі қарауытқан дақ содан екен» деседі. Айдың кеш туғанын немесе кемігенін ел Ай «қорғалады» дейді. Күнге жақындап барғанда Ай «қорғалап» бетін жасырады, ал қашықтағанда Ай толып, Күнді қызықтырып, бетін түгел көрсетіп, ереуілдейді. Ай түрінің өзгеру құбылысын жаңа Ай, ширек Ай, толған Ай деп түсіндіреді.
   

0. 
   «Жаңа ай жарылқа, Ескі ай есірке» деп тілек айтып, жаңа Ай туу құбылысы қазақ ортасында елеулі оқиға болып келді. Жана туған Айды көргенде шаруа адамның көңіліне әр түрлі ой келеді, шаруаға жайлы бола ма, жоқ жайсыз бола ма деген ойлар тумай қоймайды. Қазақ арасында егер Ай тігінен туса, ауа райы шаруаға жайлы, жылы болады. Ал, Ай шалқасынан жатса, ай суық, жайсыз болып өтеді. Мұны «Айдың өзіне жайлы. халыққа жайсыз болатаны» дейдІ.
   

0. 
   Қазақ тұрмысында Айды қастерлеуге себеп көп болды: Ай болмаса, түн қараңғысын жамылып қасқыр да, ұры да малға шабуылды күшейтеді, шаруа жайымен ұзақ түн қату да қиын тиеді. Аталарымыздың ай қараңғыда малы түгіл, басы да зор қауіпте болғандығын еске алсақ, неліктен айды қастерлегендігін жақсы түсінеміз. «Қараңғыалғыр» деген сез тегін шықпаған. Елдегі үлкен ақсақалға Айға бата қыл дегенде: - Ай шалқасынан туыпты, бұл мен бата қылмайтын Ай екен, депті. Жұрттың бұл сенімдерін саралай келіп, ғылыми тұрғыдан келгенде мынадай қортынды шығарамыз. Жаңа туған Айдың қалпына қарай жұрттың ауа райы өзгереді дегені бос сөз емес,
   

0. 
   Анығында да, жалпы алғанда жаз айларында жаңа Ай тігірек тұрады да, қыс айларында Ай «шалқасынан жатады», өйткені қыстыгүні түнге қарай эклиптика (Күн жолы) аспанда жоғары тұрады, Ай жолы да оған жуық, сондықтан күн сәулелері Айдың астыңғы төменгі бетін ала жарық береді де, бізге Ай шалқалап жатқан сияқты көрінеді. Сөйтіп, жаңа Ай орағының орналасу қалпы мен ауа райының арасындағы бұл кызық іліктестік Күн мен Айдың аспандағы жолдарының әр мезгілдегі өзара орналасуына байланысты.
   

120

0. 
   Атан түйе мен шіркей қандай болса, үлкендігі жағынан алғанда Күн мен Ай да сондай. Ай бетіндегі қарауытқан дақтар ойпаттау жерлері екен.
   

0. 
   Адам баласының ұзақ жасаған тарихында оның көп іздеген аспан шырағы Ай болатын-ды. Ес білмейтін сәби де керім Айға қол созып аймалайды. Малшы, керуенші, аңшы, қарақшы бәрі де Айды бақты. Ойшыл, сыншылдар да тіпті еріккенде Айға қарады. Кәне, ойланайықшы, «Мен ұрлық қылғанда ай жарық болды»; «Ай қарап тұрсың ба?» дегендей сөздер де бар емес пе? Осыдан 350 жылдай бұрын Галилей тұңғыш рет ойлап тапқан кұралымен Ай бетінен тауларды көрдім, деп жарияласымен-ақ Айға ынта ерекше күшейді.
   
1. 
   Өмір бақи меңіреу жатқан кең дұниенің түкпірлерін шарлауда адам перзенттерінің аяғы тұңғыш рет Ай бетін басатыны сөзсіз. Ай келешекте космос жолаушылары үшін бірінші бекет болып табылмақ.