2. Экстракттар, тұнбалар әдістері. ДЗ жарамдылық мерзімін анықтау және есептеу.
Экстрактар деп дәрілік өсiмдiк шикiзатынан алынатын концентрлi сығындылар аталады.
Жіктелуі:
Консистенциясы бойынша: Құрғақ экстракттар,Қою экстаркттар,Сұйық экстракттар
Экстрагент бойынша: Сулы,Спиртті,Эфирлі,Майлы
Экстрактылардың сапа көрсеткіштерін анықтау
Сипаттама
Ерігіштігі
Кептіру кезінде массаны жоғалту
Сандық анықтау
Микробиологиялық тазалық
№4 билет.
1. ДЗ нақты уақыт режимінде, стресс-шарттарда жарамдылық мерзімдерін анықтау және есептеу,
Сақтау мерзімі - дәрілік зат регламенттелген жағдайларда оны тауарлық орамада сақтау кезіндегі ерекшелік талаптарына сәйкес келуі тиіс кезең. Жарамдылық мерзімі тұрақтылықты зерттеу нәтижелері негізінде эксперименталды түрде белгіленеді. Тұрақтылықтың ұзақ мерзімді сынақтары-жарамдылық мерзімін белгілеу немесе растау мақсатында нормативтік құжаттамада мәлімделген дәрілік затты сақтау шарттарына сәйкес жүргізілетін сынақтар. Ұзақ мерзімді сынақтар барлық мәлімделген жарамдылық мерзімі ішінде белгіленген сақтау режимінің тұрақты жоғары (неғұрлым жоғары) температурасы кезінде осы дәрілік зат үшін ұсынылған бастапқы және қайталама орамада жүргізілуге тиіс Тұрақтылықты зерттеудегі дәрілік заттардың үлгілері нормативтік құжаттама сапасының көрсеткіштері бойынша мынадай мерзімдерде тексерілуге жатады: -сақтаудың бірінші жылы ішінде-әрбір 3 ай сайын; сақтаудың екінші және үшінші жылы ішінде-әрбір 6 ай сайын; - сақтаудың үшінші жылынан кейін-әр 12 ай сайын. Сақтау температурасы (tхр) кезіндегі жарамдылық мерзімі (С) эксперименттік сақтаудың (tэ) жоғары температурасы кезіндегі эксперименттік жарамдылық мерзімімен (СЭ) келесі тәуелділікпен байланысты: Сәйкестік коэффициенті: С=К*Сэ Химиялық реакцияның температуралық коэффициенті (А) қабылданған 2,5 жылдамдығына ие.
2. Аэрозольді сынау кезінде пайдаланылатын көрсеткіштер. Дәрілік заттардың сақтау мерзімін анықтау және есептеу.
Аэрозольдер-белсенді және қосымша заттар аэрозольдық баллондағы пропеллент қысымында болатын дәрілік түр, бұл ретте препаратты енгізу жолына сәйкес келетін бөлшектердің мөлшерімен газдағы қатты немесе сұйық бөлшектердің дисперсиясы түрінде алу қамтамасыз етіледі. Сыналатын көрсеткіштер: Контейнердің герметикалығын тексеру. Қақпағы мен бүріккіші немесе саптамасы жоқ контейнер (45 ± 5)°C температурада пластикалық жабынмен жабылған шыны баллондар үшін кемінде 15 мин және 30 мин артық емес және металл баллондар үшін кемінде 10 мин кем емес және 20 мин артық емес су моншасына толық батырылады. Клапанның өзегінің үстіндегі су қабатының қалыңдығы кемінде 1 см болуы тиіс; газ көпіршіктерінің бөлінуі байқалмауы тиіс. Контейнер ішіндегі қысымды өлшеу. Пропеллент ретінде сығылған газдары бар және қысымда болатын дәрілік заттар үшін жүргізеді. Сақтау мерзімі – тиісті сақтау жағдайларында дәрілік зат пен медициналық бұйым Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың сапасы мен қауіпсіздігін бақылау жөніндегі нормативтік құжат талаптарына сәйкес келетін уақыт кезеңі. Анықтау формуласы: C=K*Cэ, мұндағы С-сақтау мерзімі, К-сәйкестік коэффициенті(K=A^(tэ-txp)/10), Сэ- эксперименттік сақтау мерзімі, te-эксперименттік сақтау температурасы, txp-сақтау температурасы
3-билет
1.Дәрілік нысандардағы дәрілік заттардың тұрақтылығын анықтау үшін
индикаторларды таңдау:
Қышқылдық немесе сілтілік" бөлімінде көрсеткіштерді нормалау
индикаторлар бар болғанда қышқыл ерітінділерінің көмегімен немесе
сілтілер 0,01 М-дан 0,1 М-дейІн концентрациясымен жүзеге асырылады.
Егер сынау жүргізу немесе сандық анықтау үшін индикатор еріген еріткішті
пайдалану талап етілсе және мұнда бақылау тәжірибесі қарастырылмаған
болса, еріткішті берілген индикатор бойынша ал- дын-ала бейтараптайды.
2.Ішке қабылдауға арналған ерітінділердің, көз және құлақ тамшыларының
тұрақтылығын зерттеу бойынша жұмыс жоспары.
Мұрынға арналған спрей және тамшылардың тұрақтылығын зерттеуге қажет
сапалық көрсеткіштер
1. Сипаттама
2. Туыстас қоспалар
3. Сандық анықтама
4. рН
5. Суспензия бөлшектерінің көлемі
6. Шашырату дозасының біртектілігі
7. Қаптамадағы дозалардың саны
8. Микробиологиялық тазалық
Көз және құлақ тамшылары тұрақтылығын зерттеуге қажет сапа
көрсеткіштері:
1. Сипаттама 2. Тектес 3. Сандық анықтама 4. Түсі 5. Ашықтық 6. рН 7.
Созылғыштық 8. Зарарсыздандырылған (Микробиологиялық тазалық)
ҚР МФ ХІ басылымында жалпы көз және құлақ тамшыларына келесі
талаптар қойылады:
●стерильділік ;
●тұрақтылық ;
●механикалық қоспалардың болмауы;
●ыңғайлылық, ол изотондылық пен изогидраттылық;
●пролонгирленген әрекеттер
Тұрақтылық - дәрілік заттың химиялық, физикалық, микробиологиялық,
жарамдылық мерзімі ішінде белгілі бір шекарадағы биофармацевтикалық
қасиеттерін сақтау қабілеті. .Егер тұрақты қолданыстағы фармацевтикалық
субстанция болса, оған жеделдетілген және ұзақ мерзімді сынақтар
жүргізіледі. Егер тұрақсыз қолданыстағы фармацевтикалық субстанция
болса, оған аралық промежуточный және ұзақ мерзімді сынақтар жүргізіледі.
Егер көпкомпонентті дәрілік препараттар болса, оларға жеделдетілген немесе
аралық, ұзақ мерзімді сынақтар жүргізіледі. Егер шығу тегі биологиялық
дәрілік заттар болса, оларға аралық және ұзақ мерзімді сынақтар жүргізіледі.
Одан бөлек дәрілік заттың формасына қарай да тұрақтылықты сынау әдістері
таңдалады. Қатты дәрілік формада болған жағдайда, үгілу, жаншуға
төзімділік, ыдырағыштық деген сияқты спецификалық көрсеткіштерін
ескереміз. Сұйық дәрілік формада болған жағдайда, мысалы: көз тамшылары
болса, жалпы мөлдірлік,түстілік, pH(7.4), стерильділік, механикалық
қоспалар сияқты көрсеткіштерді ескереміз. Спецификалық осмоляльдық
сияқты көрсеткіштерді қарастырамыз. Құлаққа арналған тамшылар болса,
жалпы мөлдірлік,түстілік, pH(7.4), стерильділік, механикалық қоспалар,
тұтқырлық сияқты көрсеткіштерді ескереміз. Тұрақтылықты зерттеу жаңа
фармацевтикалық субстанциялар мен дәрілік препараттардың стрестік
сынақтарының ажырамас бөлігі болып табылады. Тұрақтылықты айқындау
дәрілік заттарды сақтау шарттарын декларациялау, қаптаманы таңдау және
таңбалау жөніндегі нұсқаулар кезінде қажетті деректерді алу үшін оларды
растайтын зерттеулер жүргізу кезінде де қажет. Тұрақтылықты стрестік
сынау: ыдырау реакцияларының сипаты мен бағытын анықтау (процесс
химизмі), ыдыраудың негізгі өнімдерін анықтау және бөлу, сыналатын
объектілерде ыдырау өнімдерін анықтау әдістемелерін іріктеу және
валидациялау мақсатында жүргізіледі. Жүру шарттары: 10 градустан бастап
10градус қосып отыру арқылы 50-60 градусқа дейін жеткізу; ылғалдылық
75+-5%.
№ 10 БИЛЕТ
1. Дәрілік заттардың тұрақтылығы.
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрі 2020 жылғы 28 қазаны № ҚР ДСМ-165/2020 бұйрығымен бекітілген. Осы Дәрілік затты өндіруші дәрілік заттардың тұрақтылығын зерттеулерді, оларды сақтау және қайта бақылау мерзімін белгілеуді жүргізу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шілдедегі Кодексінің 231-бабының 3-тармағына сәйкес әзірленді және дәрілік заттардың тұрақтылығына зерттеулер жүргізуге, оларды сақтау және қайта бақылау мерзімін белгілеу жүргізуге қойылатын талаптарды айқындайды.
Тұрақтылық – дәрілік заттың сапасы мен қауіпсіздігін бақылау жөніндегі нормативтік құжатта белгіленген шекте тиісті сақтау жағдайлары кезінде сақтау мерзімі (қайта бақылау кезеңі) ішінде дәрілік заттың қасиетін сақтау қабілеті
Дәрілік заттардың тұрақтылығы
● Тұрақтылық.
● Сақтау мерзімі.
● Дәрілік заттардың тұрақтылығының түрлері:
* Химиялық тұрақтылық;
* Физикалық тұрақтылық;
* Микробиологиялық тұрақтылық;
* Терапиялық т-т;
* Токсикологиялық т-т;
Дәрі Сақтау кезінде ДЗ тұрақтылығының төмендеуіне ықпал ететін негізгі физикалық факторлар:
Температура
Ылғалдылық
Жарық.
ДЗ тұрақтылығын жоғалтумен байланысты негізгі проблемалар:
Тиімділіктің төмендеуі;
Биожетімділіктің төмендеуі;
Микроорганизмдердің контаминациясы;
Уытты ыдырау өнімдерінің түзілуі;
ДЗ сыртқы түрінің өзгеруі
2. Аэрозольдерді сынау кезінде қолданылатын көрсеткіштер. ДЗ жарамдылық мерзімін анықтау және есептеу.
Аэрозольдер-белсенді және қосымша заттар аэрозольдық баллондағы пропеллент қысымында болатын дәрілік түр, бұл ретте препаратты енгізу жолына сәйкес келетін бөлшектердің мөлшерімен газдағы қатты немесе сұйық бөлшектердің дисперсиясы түрінде алу қамтамасыз етіледі. Сыналатын көрсеткіштер: Контейнердің герметикалығын тексеру. Қақпағы мен бүріккіші немесе саптамасы жоқ контейнер (45 ± 5)°C температурада пластикалық жабынмен жабылған шыны баллондар үшін кемінде 15 мин және 30 мин артық емес және металл баллондар үшін кемінде 10 мин кем емес және 20 мин артық емес су моншасына толық батырылады. Клапанның өзегінің үстіндегі су қабатының қалыңдығы кемінде 1 см болуы тиіс; газ көпіршіктерінің бөлінуі байқалмауы тиіс. Контейнер ішіндегі қысымды өлшеу. Пропеллент ретінде сығылған газдары бар және қысымда болатын дәрілік заттар үшін жүргізеді.
Дәрілік заттардың жарамдылық мерзімі
Дәрілік заттардың жарамдылық мерзімі оларды қолдану кезінде ескерілетін маңызды аспект болып табылады. Әрбір препараттың белгілі бір уақыты бар, оның ішінде ол тиімді және қауіпсіз болып қалады. Жарамдылық мерзімін сақтамау препарат сапасының нашарлауына және қажетсіз жанама әсерлердің пайда болуына әкелуі мүмкін. Жарамдылық мерзімі әр дәрінің қаптамасында көрсетілген және әдетте жыл/ай форматында көрсетіледі. Бұл препаратты көрсетілген жылдың көрсетілген айының соңына дейін пайдалануға болады дегенді білдіреді. Кейбір жағдайларда күннің орнына тек жыл көрсетіледі, бұл препаратты жылдың соңына дейін пайдалануға болады дегенді білдіреді. Жарамдылық мерзімі өткеннен кейін препарат өзінің қасиеттерін жоғалтып, қолдануға жарамсыз болуы мүмкін екенін есте ұстаған жөн.
Дәрілік заттардың жарамдылық мерзімі көптеген факторларға, соның ішінде препараттың құрамына, сақтау әдісіне және тасымалдау жағдайларына байланысты. Кейбір дәрі-дәрмектердің сақтау мерзімі өте қысқа болуы мүмкін, әсіресе олар төмен температура сияқты арнайы сақтау шарттарын қажет етсе. Сонымен қатар, кейбір дәрі-дәрмектер жарамдылық мерзімі өткеннен кейін белсенді күйінде қалуы мүмкін, бірақ олардың тиімділігі мен қауіпсіздігіне нұқсан келуі мүмкін. Дәрілерді жақсы күйде ұстау және олардың жарамдылық мерзімін ұзарту үшін қаптамада көрсетілген сақтау бойынша ұсыныстарды орындау керек. Әдетте дәрі-дәрмектерді салқын, құрғақ жерде, тікелей күн сәулесі мен ылғалдан алыс жерде сақтау ұсынылады. Сондай-ақ дәрі-дәрмектің балалардың қолына түспеуін және жарамдылық мерзімі өткеннен кейін пайдаланылмауын қамтамасыз ету қажет.
Дәрілік заттардың жарамдылық мерзіміне әсер ететін негізгі факторлар:
Химиялық тұрақтылық – Кейбір препараттар ылғалға, жарыққа немесе температураға әсер еткенде уақыт өте нашарлауы мүмкін. Өндірушілер өздерінің препараттарының қаншалықты тұрақты екенін және олардың қасиеттерін қанша уақыт сақтай алатынын анықтау үшін арнайы зерттеулер жүргізеді.
Сақтау шарттары – дәрілік заттарды дұрыс сақтау олардың сақтау мерзімін едәуір ұзартуы мүмкін. Көптеген дәрі-дәрмектерді салқын, құрғақ жерде, тікелей күн сәулесінен және балалардан алыс жерде сақтау қажет. Кейбір дәрі-дәрмектер тоңазытқышты қажет етуі мүмкін.
Қаптама түрі – жоғары сапалы қаптама дәріні ылғалдан, жарықтан және оттегінен қорғай алады, бұл оның сақтау мерзімін ұзартуға көмектеседі
Жарамдылық мерзімін есептеу:
Дәрілік заттың жарамдылық мерзімі өндіру күнінен бастап оған сақтау мерзімін қосу жолымен есептеледі және қапталған күніне байланысты емес. Ангро- немесе балк-өнімнен алынған дәрілік заттардың жарамдылық мерзімін есептеу өлшеп-оралмаған өнімнің өндіру күннен басталады.
Егер дәрілік заттың өндірістік сериясы қайта пайдаланылған материалдарды қамтыса, онда оның жарамдылық мерзімі осы материалдарды өндіру күнінен неғұрлым ерте күннен бастап есептеледі.
Егер жарамдылық мерзімі ай мен жылды қамтыса, онда дәрілік заттың осы сериясы қоса алғандағы көрсетілген айдың соңғы күніне дейін қолданылады
№ 11 БИЛЕТ
1. Реттеуші органдардың және ҚР ДСМ фармакопеялық комитетінің сұйық дәрілік нысандарды сынауға қойылатын талаптары. Сұйық дәрілік қалыптарға ерітінділер, тамшылар, сироптар, суспензиялар, эмульсиялар, сұйық сығындылар, тұнбалар, эликсирлер, сусабындар, инфузиялар, қайнатпалар және т. б. жатады. Расшифровка: ЖФМ-ЖАЛПЫ ФАРМАКОПЕЯЛЫҚ МАҚАЛА Сұйық дәрілік қалыптарға сынақтар ретінде төмендегі сынауларды жатқызған жөн: 1. Сипаттамасы. Дәрілік препараттың сыртқы түріне (сұйық күйі, нысаны, мөлшері және т.б.) және органолептикалық қасиеттеріне (түсі, иісі) қойылатын талаптарды барынша толық сипаттайтын мәліметтерді келтіреді. 2. Микробиологиялық тазалық. Сынақ ЖФМ 5.1.4 талаптарына сәйкес барлық стерильді емес дәрілік препараттар үшін жүргізіледі. Дәрілік препараттың әсер етуші затының/заттарының қасиеттерін және оның жіктеу белгілері бар дәрілік түрдің түрін ескере отырып сынақтар жүргізіледі. 3. Стерильділік 2.6.1. Сынақ ЖФМ талаптарына сәйкес стерильділік талабы қойылатын барлық дәрілік препараттар үшін жүргізіледі. 4. Доза және дозалау біркелкілігі. Сұйық ішуге арналған тамшылар үшін ФМ талаптарына көрсеткіші анықталады. 5. Қаптама ішіндегісінің массасы (көлемі). Ішке арналған сұйық дәрілік формаларға қолданылады. 6. Алынатын көлем. Сынақ 2.9.17 ЖФМ талаптарына сәйкес тамшылар, сироптар, эликсирлер, тұнбалар, сұйық сығындылар сияқты дәрілік түрлерді қоспағанда, ішуге арналған сұйық дәрілік нысандар үшін жүргізіледі. 7. Парентеральді қолдануға арналған дәрілік формалардың алынатын көлемі. Сынақ 2.9.17 ЖФМ талаптарына сәйкес парентеральді қолдануға арналған сұйық дәрілік нысандар үшін жүргізіледі.
2. Ішке қабылдауға арналған ерітінділердің, соның ішінде көз және құлақ тамшыларының фототұрақтылығын зерттеу бойынша жұмыс жоспары.
Тұрақтылық - дәрілік заттың химиялық, физикалық, микробиологиялық, жарамдылық мерзімі ішінде белгілі бір шекарадағы биофармацевтикалық қасиеттерін сақтау қабілеті. .Егер тұрақты қолданыстағы фармацевтикалық субстанция болса, оған жеделдетілген және ұзақ мерзімді сынақтар жүргізіледі. Егер тұрақсыз қолданыстағы фармацевтикалық субстанция болса, оған аралық промежуточный және ұзақ мерзімді сынақтар жүргізіледі. Егер көпкомпонентті дәрілік препараттар болса, оларға жеделдетілген немесе аралық, ұзақ мерзімді сынақтар жүргізіледі. Егер шығу тегі биологиялық дәрілік заттар болса, оларға аралық және ұзақ мерзімді сынақтар жүргізіледі. Одан бөлек дәрілік заттың формасына қарай да тұрақтылықты сынау әдістері таңдалады. Қатты дәрілік формада болған жағдайда, үгілу, жаншуға төзімділік, ыдырағыштық деген сияқты спецификалық көрсеткіштерін ескереміз. Сұйық дәрілік формада болған жағдайда, мысалы: көз тамшылары болса, жалпы мөлдірлік,түстілік, pH(7.4), стерильділік, механикалық қоспалар сияқты көрсеткіштерді ескереміз. Спецификалық осмоляльдық сияқты көрсеткіштерді қарастырамыз. Құлаққа арналған тамшылар болса, жалпы мөлдірлік,түстілік, pH(7.4), стерильділік, механикалық қоспалар, тұтқырлық сияқты көрсеткіштерді ескереміз. Фототұрақтылықты зерттеу жаңа фармацевтикалық субстанциялар мен дәрілік препараттардың стрестік сынақтарының ажырамас бөлігі болып табылады. Фототұрақтылықты айқындау дәрілік заттарды сақтау шарттарын декларациялау, қаптаманы таңдау және таңбалау жөніндегі нұсқаулар кезінде қажетті деректерді алу үшін оларды растайтын зерттеулер жүргізу кезінде де қажет. Тұрақтылықты стрестік сынау: ыдырау реакцияларының сипаты мен бағытын анықтау (процесс химизмі), ыдыраудың негізгі өнімдерін анықтау және бөлу, сыналатын объектілерде ыдырау өнімдерін анықтау әдістемелерін іріктеу және валидациялау мақсатында жүргізіледі. Жүру шарттары: 10 градустан бастап 10градус қосып отыру арқылы 50-60 градусқа дейін жеткізу; ылғалдылық 75+-5%.
Достарыңызбен бөлісу: |