Электрондық күшейткіштер дегеніміз тұрақты кернеу көзінің
энергиясын пайдаланып, сигналдың қуатын күшейтуге арналған құрылғы.
Электрондық күшейткіштер радиоаппаратура мен электрондық
жүйелердің негізі болып табылады.
Күшейткіштер негізіндегі құрылғылар келесідей түрлерге бөлінеді:
1) электр сигналдарын түрлендіргіштер немесе
сигналдарды өңдеуге
арналған аналогтық құрылғылар. Арнайы кері байланыс тізбектері бар
күшейткіштер негізінде жасалады.
Оларға:
қосындылауыштар
(сумматор),
интеграторлар,
дифференциаторлар, активті сүзгілер, логарифмдік күшейткіштер,
детекторлар, көбейткіштер, бөлгіштер, салыстыру құрылғылары (компаратор)
және басқа да құрылғылар жатады;
2) кедергі түрлендіргіштері. Бұларда кері байланысы бар күшейткіштер
негізінде түрғызылады. Олар кедергілердің сипатын, таңбасын және
мәнін
түрлендіреді;
3) ерекше топты барлық мүмкін болатын сигналдар генераторлары
және олармен байланысқан құрылғылар құрайды.
сумматор – ақпараттық сигналдарды (аналогтық немесе цифрлық) осы
сигналдардың қосындысына эквивалентті сигналға түрлендіретін құрылғы[1];
қосу операциясын орындайтын құрылғы.
Интеграторлар - электрлік кіріс сигналдарды уақыт бойынша интегралдауға
арналған тізбек. Кіріс сигнал шамасы жалпы түрде келесідей
бейнеленеді:
U
вх
(t)= U
вых
(0) + K U
вx
(t)dt
К – пропорционалдылық коэффициенті, U
вых
(0)
бастапқы уақыт
мезетіндегі шығыс сигнал шамасы.
Және ең қарапайым сызықты интегралдаушы тізбек ретінде біз RC
элементтерден тұратын төртполюстікті алсақ болады.
Электроникада дифференциатор - бұл тізбектің шығысы кіріс сигналының
өзгеру жылдамдығына (уақыттың туындысы)
шамамен тура пропорционал
болатындай етіп жасалған схема. Шынайы дифференциаторды физикалық
түрде жүзеге асыру мүмкін емес, өйткені оның шексіз жиілікте шексіз пайдасы
бар. Дегенмен, белгілі бір жиіліктен жоғары
пайданы шектеу арқылы ұқсас
әсерге қол жеткізуге болады. Дифференциатор тізбегі негізінен жоғары
жиілікті сүзгі болып табылады.
Ең қарапайым RC элементінен жасалған дифференциатор үшін
Uout = RIR = RIC = RC(dUC /dt)
Аналогтық сигналдардың компараторы (латын тілінен салыстыру
«салыстыр») – салыстыру құрылғысы: кірістерінде
екі аналогтық сигналды
қабылдайтын және егер инвертивті емес кірістегі сигнал («+») үлкен болса,
жоғары деңгейлі сигнал шығаратын электрондық схема инвертивті (кері)
кіріске қарағанда («-») және инвертивті емес кірістегі сигнал инверттелген
кірістен аз болса, төмен деңгейлі сигнал. Кіріс
кернеулері тең болған кезде
компаратордың шығыс сигналының мәні жалпы жағдайда анықталмайды.
Әдетте логикалық тізбектерде жоғары деңгейлі сигналға логикалық 1 мәні, ал
төменгі деңгейлі сигналға логикалық 0 мәні тағайындалады.
Достарыңызбен бөлісу: