1 БӨлім. Жуық сандар 1 Санның абсолюттік және салыстырмалы қателіктері
жүктеу/скачать 129,28 Kb.
|
жуық сандар
- Бұл бет үшін навигация:
- §1.3 Санды дөңгелектеу
| §1.2 Санның сенімді цифрлары
Кез келген оң санын шекті немесе шексіз ондық бөлшектер түрінде жазуға болатыны белгілі.  , (1.5)
i-ші бірліктегі санының цифры ( Мысалы үшін:
Жуық санның мәнді цифры деп, оның нольге тең емес және ноль, егер ол мәнді цифрлар арасында жатса немесе сақталынған ондық разрядтың біреуі болған кез-келген цифрын айтамыз. Мысал. 1)  - бұл жерде алғашқы үш ноль мәнді цифрлар емес, себебі олар қалған цифрлардың ондық разрядтарын құру үшін тұр. Қалған екі ноль мәнді цифрлар;
2) 3)  - бес мәнді цифрлар.
Анықтама: Егер жуық санның абсолюттік қателігі солдан оңға қарай санағанда n-ші мәнді цифрдың жарты бірлігінен (бірлігінен) аспаса, онда ол санның алдыңғы n мәнді (ондық разрядта) цифры тар (кең) мағынада сенімді деп аталады. Мысал  ;
 тар мағынада;
 кең мағынада;
 ;
 тар мағынада;
 кең мағынада;
Сонымен, егер (1.5) жуық сан үшін дәл мәнін алмастыратын,  тар мағынада, (1.6)
 кең мағынада, (1.6а)
белгілі болса, онда анықтама бойынша, бұл санның алғашқы n цифры Мысал үшін,  дәл сан үшін,  саны үш сенімді цифрлы жуық сан болады, себебі
 (бұл жерде m=1, бұл жерден n=3;).
§1.3 Санды дөңгелектеу Санды n мәнді цифрға дейін дөңгелектеу үшін, n –ші мәнді цифрдан оң жақтағы барлық цифрларды тастаймыз, немесе ол бірлікті сақтау үшін керек болса, оларды нольмен алмастырамыз. Бұл кезде егер тасталынып жатқан цифрлардың біріншісі <5 болса, онда қалдырылған ондық белгі өзгеріссіз қалады. Егер тасталынып жатқан цифрлардың біріншісі >5 болса, онда қалдырылған соңғы цифрға бір қосылып жазылады. Егер тасталынып жатқан цифрлардың біріншісі 5-ке тең болса және басқа тасталынған цифрлардың ішінде нольге тең еместері бар болса, онда қалдырылған соңғы цифрға бір қосылып жазылады. Егер тасталынып жатқан цифрлардың біріншісі 5-ке тең болса және басқа тасталынған цифрлардың бәрі нольге тең болса, ол жұп болса онда қалдырылған соңғы цифр өзгеріссіз қалады, ал егер ол тақ болса, қалдырылған соңғы цифрға бір қосылып жазылады. Сонымен, дөңгелектеу қателігі, соңғы қалдырылған мәнді цифрдың ондық бірлігінің ½ -нен аспайды. Мысал.  санды бес, төрт және үш цифрға дейін дөңгелектеп, қателіктері
 . болған 
жуық сандарды аламыз. жүктеу/скачать 129,28 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
), және де 
; (әйтеуір бір бүтін сан) - санының жоғарғы ондық разряды. 
- үш мәнді цифрлар;
сенімді болады.