ГАЛОГЕНДЕУ
Бұл алкиндердің химиялық қасиеттеріне енетін тағы бір реакция. Нәтижесінде ацетилен көмірсутегі молекуласы галоген атомдарын бекітеді. Соңғысына хлор, бром, йод және т.б элементтер жатады.
Этин жағдайында мұндай реакцияның мысалы келтірілген:
С2H2 + 2СІ2 = C2H2СІ4
Осындай процесс басқа ацетиленді көмірсутектермен де мүмкін.
ГИДРОГАЛОГЕНДЕУ
Бұл сонымен қатар алкиндердің химиялық қасиеттеріне енетін негізгі реакциялардың бірі. Ол заттың HCI, HI, HBr және т.б қосылыстармен өзара әрекеттесуінен тұрады. Бұл химиялық өзара әрекеттесу екі кезеңде жүреді. Этинмен мысал келтіріп, реакцияның осы түрін қарастырайық:
С2H2 + НСІ = С2H3СІ
С2H2СІ + НСІ = С2H4СІ2
ЫЛҒАЛДАНДЫРУ
Бұл сумен әрекеттесетін химиялық реакция. Ол сонымен қатар екі кезеңде өтеді. Мұны этинмен мысалмен қарастырайық:
H2O + C2H2 = C2H3ОЛ
Реакцияның бірінші кезеңінен кейін пайда болатын зат винил спирті деп аталады.
Елтеков ережесі бойынша OH функционалдық тобын қос байланыстың жанында орналастыруға болмайтындығына байланысты атомдардың қайта орналасуы жүреді, нәтижесінде винил спиртінен ацетальдегид түзіледі.
Алкиндердің ылғалдану процесі Кучеров реакциясы деп те аталады.
№20 Алкандарды крекингілеу
Крекинг – көмірсутектердің термиялық ыдырау процесі, оның негізінде үлкен молекулалардың көміртегі тізбегінің қысқартылған тізбегі бар қосылыстардың түзілуімен бөліну реакциялары жатыр.
Алкандардың крекингі мотор отыны, майлау майлары және т.б., сондай-ақ химия және мұнай-химия өнеркәсібінің шикізаты ретінде қолданылатын төменгі молекулалық салмақты өнімдерді алу үшін мұнай өңдеудің негізі болып табылады.
Бұл процесті жүзеге асыру үшін екі әдіс қолданылады: термиялық крекинг (ауасыз қыздыру кезінде) және каталитикалық крекинг (катализатор қатысуымен неғұрлым қалыпты қыздыру).
Алкандарды крекингілеу. Өнеркәсіпте алкандарды 700°С-қа дейін қыздырғанда, алкендер түзіледі.Алкандарды крекингілеу – көміртек қанқасының ірі молекулаларын қыздырғанда және катализатор қатысында ыдырау реакциялары.
Достарыңызбен бөлісу: |