8. Химиялық потенциал , электрохимиялық потенциал анықтауларымен олардың химиядық процестегі алатын орнын талдап, баяндаңыз.
Химиялық потенциал дегеніміз – химиялық реакция жүрген кезде термодинамикалық жүйе энергия бөліп шығарады және жұтады.
(1)
мысалы: (2)
Химиялық потенциал дегенді енгізген – Гиббс.
Химиялық потенциалдың еркешелігі қанша уақыт жүреді, ол жүре ме, жүру уақытын көрсететін шама. Осыған байланысты химиялық потенциалдың сипаттамасын көрсету үшін тағы да термодинамикалық потенциал деген ұғым енгіземіз. Ол потенциалды Гиббстің потенциалы немесе Гиббстің функциясы деп атайды.
Тірі ағзаларда жұмыстың әртүрлі түрлері жасалады. Ағзадағы олардың негізгі түрлері. Химиялық, механикалық, осмостық, электрлік. Электрлік, осмостық және химиялық энергиялар жұмыс жасауға жұмсалуы мүмкін, яғни өзіне әсер ететін күштерге қарсы, дененің бағытты орын ауыстыруына жұмсалады. АҮФ гидролизі есебінен мембрана арқылы заттардың аз мөлшерлі бөлігінен көп мөлшерлі жағына қарай қозғалуы орындалады (осмостық жұмыс), электр өрісінде зарядталған бөлшектердің (иондардың) жоғары электрлік потенциал жағына тасымалы (электрлік жұмыс), түрлі жоғары молекулалық қосылыстардың синтезі, белгілі бір химиялық реакциялар (химиялық) жүреді. Осы энергиялардың түрленуінің сандық өлшемі бос энергияның өзгерісі болып табылады. Физика-химиялық жүйелерде бос энергияның өзгерісін әдетте электрохимиялық потенциалдың өзгерісі арқылы өрнектейді:
Мұндағы т- жүйедегі заттың мөлшері (молі), - бос энергияның өзгерісі.
Жасушалы мембрана бетіндегі заряд фосфолипидтердің полярлы бастарымен, гликопротеиндермен, гликолипидтермен жасалады. Осы заттардың есебінен БМ-ң беті теріс зарядталады. Плазмолемманың беттік қабаты жасушааралық өзара әсерлесуде маңызды роль атқарады. Қозбаған жасушаның биомембранасының беттерінің аралығындатыныштық потенциалы деп жиі аталатын потенциалдар айырмасы бар болатындығы тәжірибе жүзінде тағайындалған (1). Мембрананың сыртқы беті әдетте оң, ал ішкі беті теріс зарядталған. Жасушаның іші мен сыртындағы иондар мөлшерінің әртүрлілігі потенциалдар айырмашылығын тудырады. Мембраналық потенциалдың пайда болуы протоплазма мен жасушааралық сұйықтағы иондар мөлшеріне байланысты.
Электрохимиялық потенциалды табу формуласынан аламыз:
Достарыңызбен бөлісу: |