1. Физиология пәнінің мазмұны мен маңызы
ОЖЖ нің негізгі қызметі-рефлекс, оның түрлері 91,05%
жүктеу/скачать 189,93 Kb.
|
сессия ажжф
https, лекция 7, 207181
| 42 ОЖЖ нің негізгі қызметі-рефлекс, оның түрлері 91,05%
Орталық жүйке жүйесі (ОЖЖ) дененің ең маңызды бөліктерінің бірі болып табылады. Ол ми мен дененің қалған бөліктері арасында осы хабарламаларды тасымалдайтын жүйке жасушалары немесе нейрондар арқылы хабарламалар жібереді және алады. ОЖЖ ойлауға, сезінуге және қозғалуға мүмкіндік береді. Ол бәріне жауапты - тыныс алу мен жүрек соғуынан бастап жанасу мен дәмге дейін. Ол біздің қозғалыстарымыз бен әрекеттерімізді үйлестіреді және қоршаған ортаға жауап беруге көмектеседі. Орталық жүйке жүйесі ми мен жұлыннан тұрады, ал перифериялық жүйе ми мен жұлыннан дененің қалған бөлігіне таралатын барлық нервтерден тұрады. Бұл екі жүйе бірігіп жүйке жүйесін құрайды. Орталық жүйке жүйесі ақпаратты өңдеуге және біздің денеміздің қызметін үйлестіруге жауап береді. Ол үшін перифериялық жүйке жүйесінен сигналдарды жібереді және қабылдайды. Перифериялық жүйе, өз кезегінде, орталық жүйке жүйесі мен дененің қалған бөлігі арасында хабарламаларды алға және артқа жібереді. Бұл біздің денемізде секунд сайын, тіпті ұйықтап жатқанда да болатын қызықты бірлескен операциялардың бірі. Ми мен жұлын орталық жүйке жүйесінің құрамдас бөлігі болып табылады. Миды барлық дене белсенділігінің басты жүйесі ретінде қарастырымыз: ол жұлын арқылы дененің қалған бөлігіне командалар жібереді. Ми төрт негізгі бөліктен тұрады, олардың әрқайсысы әртүрлі функцияларға жауапты аймақтарға бөлінеді. Екінші жағында - жұлын. Жұлын - мидан төменгі арқаға қарай өтетін ұзын жұқа нерв түтігі, омыртқа өзегінде орналасқан. Бас сүйек нервтері де мидан таралып, оны көзбен, құлақпен, мұрынмен және бастың басқа бөліктерімен байланыстырады. Адамның миы ми жарты шарлары деп аталатын екі жартыға бөлінеді. Әрбір жарты шар сенсорлық ақпаратты алады және дененің қарама-қарсы жағына қозғалтқыш ақпаратын береді. Әрбір жарты шарда әртүрлі функцияларға мамандандырылған аймақтар бар. Мысалы, тіл және ішкі ойлау процестері сол жақ жарты шарда көбірек басқарылады, ал эмоционалды және вербалды емес процестер оң жақпен көбірек басқарылады. Көбінесе сол және оң жарты шарлар арасындағы айырмашылықтары бар, бірақ жалпы алғанда біз миымыздың екі жағын бірдей пайдаланамыз. Жүйке жүйесінің сыртқы ортадағы тітіркендіргіштерге реакциясын рефлекс деп айтамыз. Рефлекторлық доға деп рефлекс кезіндегі қозудың жүретін жолын айтамыз. Рефлекторлық доға бірнеше бөліктерге бөлінген: Сезімтал бөлік. Бұл бөлікте болатын сенсорлық рецепторлар тітіркендіргіштің әрекетін қабылдау арқылы қоздырады. Афферентті жол ОЖЖ-не рецепторларда пайда болған қозуды тасымалдайды. Жүйке орталығы. ОЖЖ-да орналасқан нейрондардың бірнеше тобы орталыққа енген қозуды талдайды. Сосын ОЖЖ реакциясын жасайды. Эфферентті жол ОЖЖ-де талданған жауап тітіркендіргішін эффекторға (жұмыс органына) тасымалдайды. Орталық қозу есебінен эффектор жұмыс істейді. Эффекторлық рецептордың құрылысы. Жұмыс органы өз қызметін атқарған кезде онда биохимиялық және электрлік өзгерістер болады. Бұл өзгерістерді органдағы рецепторлар қабылдайды және мүшенің күйіне байланысты қоздырады. Эффекторлардың эфферентті жолы. Эффекторлық рецепторда талданылған қозу сол мүшенің афферентті жүйке талшығының бойымен жүріп орталық жүйке жүйесіне қайта оралады. Мұнда жүйке орталығы келіп түсетін тітіркендіргішке талдау жасайды және қажет болған жағдайда жұмыс органының қызметін тоқтататын немесе қалпына келтіретін реакция жасайды. жүктеу/скачать 189,93 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|