1. Физиология пәнінің мазмұны мен маңызы
Қаңқа еттерінің қызметі мен құрылысы
жүктеу/скачать 189,93 Kb.
|
сессия ажжф
| 35. Қаңқа еттерінің қызметі мен құрылысы
Адам ағзасының өмірінде қаңқа бірқатар маңызды функцияларды орындайды: 1. Тірек қызметі : қаңқа бұлшық еттерге және ішкі мүшелерге тірек қызметін атқарады, олар сүйектерге байламдармен бекітіліп, өз орнында тұрады. 2. Тірек- қимыл (қозғалыс) қызметі: қаңқаны құрайтын сүйектер бұлшықеттер арқылы қозғалысқа келтірілетін және қозғалыс әрекеттеріне қатысады 3. Серіппе қызметі: қозғалыс кезінде қатты заттармен соғылысудан пайда болған соққыларды жұмсарту, сол арқылы маңызды мүшелердің қауіпін азайту. Бұл аяқтағы доғалы құрылымдарға, буын ішінде болатын байламдарға және шеміршектелген төсемдерге, омыртқаның иілуіне және т.б. кіреді 4. Қорғау қызметі : қаңқаның сүйектері қуыс қабырғаларын құрайды. Мысалы кеуде қуысы. Және сол жерде орналасқан мүшелерімізді қорғайды. 5. Қаңқа сүйектерінің зат алмасуға, минералдық алмасуға қатысуы: сүйектер организмдегі кальций мен фосфордың көп бөлігінің қоймасы болып табылады. Сүйектердегі кальцийдің мөлшері 99% , организмнің белсенділігі үшін кальций сүйектің тінінен бөлінеді. 6. Қан түзілуге қаңқа сүйектерінің қатысуы: сүйекте орналасқан қызыл сүйек кемігі эритроциттердңі, лейкоциттердің түйіршікті формаларын және тромбоциттерді түзеді. Адамның қаңқасы барлық омыртқалы жануарлар үшін жалпы принцип бойынша орналасқан. Адам қаңқасы даму процесінде 3 кезеңнен өтеді: дәнекер тін (мембраналық) – жатырішілік дамудың 3-4 аптасында – қаңқаға хорда, дәнекер ұлпа кіреді. шеміршекті – ұрық дамуының 5-7 аптасында – қаңқаға хорда және шеміршек қаңқасы кіреді. сүйек - жатырішілік дамудың 8-ші аптасынан бастап - қаңқа нотохордтың қалдықтарымен (омыртқа аралық дискілердің желатинді ядросы түрінде) және тікелей сүйекпен байланысқан Ересек адамда қаңқада шамамен 206 сүйек бар, жаңа туған нәрестеде - 800-ге дейін, өйткені әрбір сүйек бірнеше бөліктен тұрады. Сүйектер бір-бірімен әртүрлі түзілістердің - байламдардың, қабықтардың, шеміршектердің, буындардың және т.б. Сүйектерді зерттейтін ғылым остеология, ал сүйек буындары туралы ғылым синдесмология деп аталады. Сүйектің құрамындаорганикалық және бейорганикалық заттар болады. Органикалық заттар сүйекті серпімді, ал бейорганикалық - оның қатты болуын қамтамасыз етеді. Жасөспірімдердің сүйек құрамында оссеин көп, ол жоғары серпімділігін қамтамасыз етеді, көп жағдайда сынықтарды болдырмайды. Егде және кәрілік жасында органикалық заттардың мөлшері азайып, минералды тұздыңмөлшері көбейеді, бұл сүйекті нәзік етеді. Сүйек беті периостемен жабылады, ал буын беттерінде сүйек қабығы болмайды және буыны шеміршектермен жабылған. Периосте жұқалау келген ақ-қызғылт қабықша, оның түсі сүйек қабығынан сүйекке арнайы тесіктер арқылы өтетін және сүйектің қоректенуіне қатысатын қан тамырларының көп болуына байланысты. Периосте 2 қабықты болып келеді - талшықты (талшықты беткі қабат) және остеогендік (остеобластар - арнайы «өсу» жасушалары бар ішкі сүйек түзуші қабат). Сүйектің өсу механизмі әртүрлі: жалпақ сүйектер тігістердің периосте мен дәнекер тінінің есебінен өседі жүктеу/скачать 189,93 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|