-кесте Интерактивтік тақтаның артықшылығы мен кемшілігі

Аталған кемшіліктердің басым көпшілігі маңызды емес, яғни білім беру үрдісінде интерактивті тақтаны қолданудан бас тарту туралы ой туғызбайды.

Бастауыш мектепте дыбыстың және бейнеәсердің көмегімен интерактивті тақтамен жұмыс жасау ойынның жалғасы іспеттес. Өйткені саналуан магнит қаламды, лазерлік таяқшаны, «ғажайып» таяқшаны қолдану логиканы, шығармашылық ойлауды, моториканы дамытып қана қоймай, өз жұмысына қайта оралып, жіберілген қателіктерді талдауға мүмкіндік береді.

Интерактивті әдістермен өткізілген сабақтардан кейін оқушылардың ойлау қабілеті артады және келесі бағытқа қарай дамиды:

1. Жекеден жалпыға

2. Тәуелділіктен тәуелсіздікке

3. АКТ қолдану дағдыларына

4. Интиуциядани логикаға

5. Ортақ ойдан баламаға

6. Шығармашылық пен визуальды әсерге

7. Тәуелсіз зерттеу жұмысын жүргізу дағдыларының эволюциясына

8. Талдау, зерттеу, меңгеру және ой қорыту қабілеттері артады

9. Бізді қоршаған кез-келген объектіні сипаттау қабілеті қалыптасады

11. Оқушылар компьютерлік бағдарламалармен танысады

12. Жеке зерттеулерін презентация, яғни тұсаукесер формасында ұсыну қабілеті қалыптасады

13. Көпшілік немесе аудитория алдында еркін сөз сөйлеу қабілеті қалыптасады.

Бүгінгі білім сапасы үшін басты бағыт - ақпараттарды тек білу ғана емес, оны дұрыс қолдана білу. Электрондық ақпарат туралы жаңа технологиялардың түрін, қолданылуын оқушыларға іс жүзінде пайдалану үшін, әр мұғалім өз уақытында ізденіп, білімін жетілдіріп отыру қажет. Осы тұста ерекше атап тоқталатын құрал – интерактивті тақта.

Интерактивті тақта – барлық сыныпты оқыту үшін таптырмайтын құрал.

Интерактивті тақта 1991 жылы SMART Technologiesins фирмасында ойлап табылды. Тақтаға аса жоғары баға берген тек мұғалімдер ғана болды.

Интерактивті тақта – бұл компьютердің қосымша құрылғыларының бірі және де дәріс берушіге немесе баяндамашыға екі түрлі құралдарды біріктіретін: ақпараттың кескіні мен қарапайым маркер тақтасын біріктіретін құрал. Бүгінгі күні бірнеше ИТ түрлері бар. Олардың ішінде білім саласында қолданып жүргендеріне қысқаша шолу жасайық.

ACTIVboard(Promethean компаниясы) – ACTIVstudio программасы арқылы іске қосылады. Бұл құрылғы компьютер, мультимедиялық проектор және ақпараттарды енгізуге арналған активті қаламнан тұрады.

Активті қалам – дегеніміз не?

Aктивті қалам – бұл меңзерді басқару құрылғысы және компьютер мен тақта арасындағы байланысты іске асырушы құрылғы.

ACTIVwand указкасы

Электронды ACTIVwand указкасының ұзындығы 54 см тақтаның жоғарғы бөлігінен кішкентайларға да қол жеткізуге мүмкіндік береді. Жанында орналасқан батырма ташқанның сол жақ батырмасының қызметін атқарады. ACTIVboard – интерактивті тақтасында жұмыс жасаушыға проектордың сәулесінен астынан шығуға мүмкіндік береді. “Оң қол” сонмен бірге “сол қолмен” жұмыс жасауға қолайлы құрал.

Интерактивті тақта арқылы сабақты түрлендіріп, қызықты, көркем қылуға болады. Экранға қаламмен қол тигізіп қана, жұмысты жүргізуге болады. Мұнда бор, сүрткіштің қажеті жоқ.

Интерактивті тақта – мектептегі жай тақтаның көлеміндей үлкейтілген компьютер. Енгізілген мәлімет төңірегіне қарай көптеген дайын, әсем, тартымды бейнеленген көрнекілік пен оқытудың барлық жағдайын қолдануға болады.Интерактивтік тақта мультимедиялық компьютер бола алады, өйткені ол тек мәтін жазып қана қоймай, қозғалмалы әртүрлі көрнекілік, жануар, құстардың дыбыстауын, теңіз толқынының дүбірін, таза табиғат көрінісін т.с.с мүмкіндіктің бәрін ұсынады.

Интерактивті тақта шет елде пайда болғандықтан Қазақстан Республикасының менталитетіне сай көрнекілік жоқ. Сондықтан сабақтың тақырыбына сай көрнекіліктерді сканер арқылы дискіге енгізіп, интерактивті тақтаның кітапхана ресурсына қосып енгізуге болады.

Кез-келген сабақтың екі субьектісі болады, ол – мұғалім және оқушылар. Тақта үшінші субъекті бола алмайды. Тақта емес, мұғалім оқытады. Сыныпта интерактивтік тақтаның болуы сабаққа дамытушы сипат бермейді, оны айқын мақсаты бар, тиімді әдістерді қолданатын мұғалім ғана дамытушы сипатқа айналдыра алады. Ал тақта – бұл мұғалімнің қолындағы пайдалы құрал. Ең алдымен, материалды іріктеу, оны әдістемелік және техникалық өңдеу қажет.

Қазір бірінші сынып оқушыларының көпшілігінде ұялы телефон, сынып оқушыларының 75%-да арнаулы компьютер бар. Балалар телефонның,компьютердің пернетақталарының тетігін еркін меңгерген, сондықтан тақтаға үйрету үшін арнайы білім талап етілмейді, балалар мұғалімді жай бақылай отырып, жұмыс тәсілдерін тез меңгереді.

Бүгінде оқушылардың визуалды ақпаратқа деген қажеттілігі артып отыр. Интерактивтік тақта сабақтың қандай мақсатына, қай кезеңінде қолданылатынына қарамастан деректерді визуалды ұсыну құралы (кіші мектеп жасында көрнекі-әрекеттік және көрнекі-образды ойлау басым келетініні ұмытпаған жөн) болып табылады. Бұл тақта ақпаратты әр түрлі мультимедиялық ресурстардың көмегімен жеткізуге мүмкіндік береді: мұғалімдер мен оқушылар материалдарды түсінеді және жете толық игере алады. Қиын мәселелерді жеңіл түсіндіріп, сызбаларды беруде өте ыңғайлы.

Бүгінгі таңда көптеген мектептерде мұғалімдер компьютерлік файлдарды көрсететін ақ экранды электрондық проектормен жұмыс жасауда. Интерактиті, яғни экранды тақтаның әдеттегі тақтадан айырмашылығы ол компьютерге қосылған, оны экраннан алыстамай басқаруға болады.

Оқыту үрдісінде ИТ қолданылады:

• 
  күнделікті сынып жұмысына арналған әдеттегі тақта ретінде (тек бор электронды қарындашпен алмастырылған);
  
• 
  оқу ақпаратын визуализациялау үшін демонстрациялық экран ретінде (слайд, көрнекі материал, фильм көрсету);
  
• 
  интерактивтік құрал ретінде - цифрлық түрде дайындалған арнайы бағдарламалық материалдарды қолдану жұмысы;
  

Сурет 4.

Сабақ барысында жүргізілген барлық жұмыстарды, барлығы тақтаға орындаған, жазылған жазбалар мен белгілерді компьютерде келесі сабаққа дейін сақтауға болады.

Интерактивті тақта жұмыстың фронтальды формасын түрлендіруге және дәстүрлі сыныптық-сабақ жүйесінде жеке үйлестіруге мүмкіндік береді

Интерактивті тақта мұғалімнің сыныптағы әрбір оқушыға ақпаратты тиімді жеткізуіне көмектеседі. Осы визуальды ресурс жаңа материалды өте жанды, әрі қызықты баяндауға көмектеседі.

Интерактивті тақтада компьютерде жасайтын жұмыстарды да жасай аласыз: мәтінді теріп және сақтай аласыз, фильмдер мен слайдтар көрсете аласыз, интернеттен қажетті ақпараттар іздестіре аласыз.

Бағдарламалық – техникалық кешеннің құрамына кіретін интерактивтік тақтаны оқытушыға сабақты қызықты және динамикалық түрде мультимедиялық құралдар көмегімен оқушылардың қызығушылықтарын тудыратындай оқуға мүмкіндік беретін визулды қор деп те атауға болады. Сабақты түсіндіру барысында мұғалім тақта алдында тұрып, бір мезетте мәтіндік, аудио, бейне құжаттарды DVD, CD-ROM және Интернет ресурстарын қолдана алады. Бұл кезде мұғалім қосымшаны іске қосу, CD-ROM, Web- түйін мазмұнын қарастыру, ақпарат сақтау, белгі жасау тышқанды ауыстыратын арнайы қалам арқылы жазулар жазу және т. б. әрекеттерді жеңіл орындай алады.

Осылайша, интерактивті тақтаны пайдалану мүмкіндігін қолдана отырып, мақсатқа жетуге болады.

Қай сабақта қандай әдістер таңдалса да, балалардың танымдық қызметін ұйымдастыруға, оқушылардың жас ерекшелігін ескеруге негізделеді 54.

Қазақ тілін, ана тілін оқыту барысында бұл әдістердің қайсысының қай кезде тиімді екенін мұғалімнің өзі айқындап алып, іріктеп қолданады.

Ю.Б. Зотов өзінің «Организация современного урока» атты еңбегінде де осы мәселе төңірегінде өз пікірін білдіре отырып, қазіргі сабақ жүйесінде оқыту әдістерін таңдау мұғалімнің шеберлігіне байланысты екендігін атап өткен 55.

Демек, мұғалім әрқашанда өзінің білімі мен біліктілігін, шеберлігін жетілдіруі тиіс. Сонда ғана оңтайлы оқыту мәселесіне қатысты тиімді әдістерді таңдау және қолдану аралығында қарама-қайшылықтың болуына жол бермейді.

Сабақта интерактивті тақтаны қолдану оқушының пәнге деген қызығушылығын арттыруға ықпалын тигізеді.

Біз қазақ тілін оқытудың тиімді әдістерді таңдай отырып, оны қолдану арқылы оң нәтижеге жетуге болатынына көз жеткіздік.