Жіктелу әлеуметтік маңыздылығы бар ақпаратқа қол жеткізу мүмкіншілігіне байланысты
Мәдени-нормативті
Жіктелу өмір сүру салтына байланысты
2. Әлеуметтік мобильділік – индивидтің немесе әлеуметтік топтың бір әлеуметтік позициядан екіншісіне өтуі. Бұл терминді әлеуметтануға П. Сорокин енгізді.
Әлеуметтік мобильділіктің бірнеше түрлері бар:
Тік мобильділік – индивидтің бір әлеуметтік қабаттан екіншісіне өтуі. Тік мобильділіктің өсуші және төмендеуші түрлері болады;
Көлденең мобильділік – индивидтің статусын өзгертпестен қоғамдағы орнын ауыстыруы;
Буын аралық мобильділік – индивидтің әлеуметтік статусын ата-анасымен салыстыра отырып зерттеу;
Буын ішілік мобильділік – адамның статусының өмір бойы өзгеруін зерттеу;
Жеке мобильділік – жеке бір индивидтің жылжуы;
Топтық мобильділік – біртұтас топтардың орын ауыстыруы. Мысалы, жұмысшы табының құндылығының төмендеуі.
Ұйымдастырылған мобильділік – индивидтің келісімімен немесе келісімінсіз орын ауыстыру. Мысалы, депортация, БАМ құрылысы;
Құрылымдық мобильділік – елдегі халық шаруашылығының өзгерістеріне байланысты. Мысалы, жаңа таптардың пайда болуы.
Адамдардың бір әлеуметтік таптан екінші әлеуметтік тапқа өту жолдарын мобильділік арналары, клаузула деп атайды. Әлеуметтік мобильділіктің арналарына мектеп, әскер, дін орындары, отбасы, меншік, т.б. жатады.
