1. Оқытушы туралы мәліметтер: Абельдинов Рустем Бейсембаевич «Зоотехнология, генетика және селекция»

Абельдинов Рустем Бейсембаевич «Зоотехнология, генетика және селекция » кафедрасының аға оқытушысы.

Қабылдау уақыты: Сәрсенбі – 10. 00 – 17.00 А1-117 аудитория

2. Пән бойынша мәліметтер: Генетика және өсімдіктер селекциясы курсының ұзақтығы 15 апта, барлығы - 3 кредит бөлінген, 135 сағат, оның 12 –сі аудиториялық, 123 – өздік жұмыстарға арналған. Курс емтиханмен аяқталады.

3 Пәннің еңбек сыйымдылығы

Семестр	Кредиттар саны	Аудиториялық сабақ түрлері бойынша қарым-қатынас сағаттарының саны						Студенттің өздік жұмысының сағат саны		Бақылау нысаны
		барлы-ғы	Дәріс	практи-ка	Зертха-налық	студия-лық	жеке	барлығы	СӨЖ
7	3	45	15	30	-	-	-	135	90	емтихан
Бар-лығы	3	45	15	30	-	-	-	135	90	емтихан

4. Пәннің мақсаты мен міндеттері

Генетика ғылымы биологиялық ғылымдардың ішінде тірі ағзалардың өзгергіштік және тұқымқуалаушылық қасиеттерін зерттейді. Тұқым қуалаушылық дегеніміз тірі ағзалардың қасиеттерін белгілерін, өздеріне ғана тән биосинтезді зат алмасуды ұрпақтан ұрпаққа беріп отыруы. Ал өзгергіштік дегеніміз ұрпақтың ата тегінің айнымайтын көшңрмесң болмауы, ол ұрпақ арасындағы ұрпақ пен ата тек арасындағы тұқым қуу арқылы немесе қоршаған орта әсерінен пайда болатын өзгерістер. Тұқым қуалаушылықтың және өзгергіштіктің универсалды заңдары кез келген ағзалар үшін әділ және генетика ғылымы біріктіруші ғылым ретінде барлық биологиялық ғылымдар жүйесінде қолданылады.

Курсты оқу нәтижесінде студенттер табиғатта өтетін процесстерге генетикалық ғылыми тұрғыда түсінікиеме бере алуы қажет. Тұқым қуалаушылықтың негізгі заңдылықтарын, хромосомалық теория негіздерінг, жыныс, популяция генетикасын, ген, геном, генофонд, белгі, тұқым қуалау, өзгергәштік, мутация ұғымдарын түсініп, мутация түрлерін және генетика заңдылықтарын тәжірибеде қолдануды білуі керек.

• 
  Цитология;
  
• 
  Биохимия;
  
• 
  Биометрия;
  
• 
  Экология;
  

Курсты соңында студенттер табиғатта өтетін процесстерге генетикалық ғылыми тұрғыда түсінікиеме бере алуы қажет. Тұқым қуалаушылықтың негізгі заңдылықтарын, хромосомалық теория негіздерінг, жыныс, популяция генетикасын, ген, геном, генофонд, белгі, тұқым қуалау, өзгергәштік, мутация ұғымдарын түсініп, мутация түрлерін және генетика заңдылықтарын тәжірибеде қолдануды білуі керек.

Генетика ғылымы биологиялық ғылымдардың ішінде тірі ағзалардың өзгергіштік және тұқымқуалаушылық қасиеттерін зерттейді. Тұқым қуалаушылық дегеніміз тірі ағзалардың қасиеттерін белгілерін, өздеріне ғана тән биосинтезді зат алмасуды ұрпақтан ұрпаққа беріп отыруы. Ал өзгергіштік дегеніміз ұрпақтың ата тегінің айнымайтын көшңрмесң болмауы, ол ұрпақ арасындағы ұрпақ пен ата тек арасындағы тұқым қуу арқылы немесе қоршаған орта әсерінен пайда болатын өзгерістер.

1. 
   Ген, рецессивті аллель, доминантты аллель ұғымдары.
   
2. 
   Белгілердің айқындалуына аллельдің әсері.
   
3. 
   Аллельдердің көптілігі.
   

1. 
   Г. Мендельдің тәжірибесі. бірінші ұрпақ будандарының біркелкілік заңы.
   
2. 
   Г. Мендельдің ажырау заңы.
   
3. 
   Гибридологиялық талдау әдісінің негізгі қажеттілігі және символикасы
   

1. 
   Г. Мендельдің үшінші заңы.
   
2. 
   Пенетт торын толтыру.
   
3. 
   Толық және толық емес доминанттылау.
   
4. 
   Летальді гендер.
   
5. 
   Г. Мендельдің заңдарының бар тіршілікке ортақтылығы.
   

1. 
   Т. Морган еңбектері.
   
2. 
   Кариотип ұғымы.
   
3. 
   Хромосомалардың құрылысы, құрамы, түрлері.
   
4. 
   Гендердің хромасомада орналасуы, локустарды есептеу.
   
5. 
   Цитогенетикалық талдау әдістері.
   
6. 
   Жыныс белгі ретінде.
   

1. 
   Сұрыптау түрлері.
   
2. 
   Полиплоидты өсімдіктердің селекциялық маңызы.
   
3. 
   Генетика селекцияның негізі ретінде.
   
4. 
   Сорт, тұқым, линия.
   

Дәріс және тәжірибелік сабақтарына міндетті түрде қатысу қажет. Сабақтың басында қатысқандарын белгіленеді, кешіккен үшін 0,5 ұпайдан айырыласыңдар.

Сабаққа қатысқандарға қойылатын талаптар:

1. 
   Сабаққа активті қатысу.
   
2. 
   Аудиторияға сыртқы киіммен кірмеу.
   
3. 
   Дәріс барысында басқа жұмыспен айналыспау, ұялы телефондарды өшіріп тастау.
   
4. 
   Белгісіз себептермен қатыспаған үшін – 0 ұпай. Егер науқас болсаңыз немесе басқа да себепкер жағдайларда, керекті құжатыңыз болса жоспарланған ұпайларыңыз сақталады.
   
5. 
   Тапсырмалар бақылау шараларының күнтізбелік кестесі бойынша орындалады. Тапсырмаларды кешігіп орындағанда, жинаған ұпайларыңыз кемітіледі.
   
6. 
   Емтиханға тек қана барлық тақырыптардан берілген тапсырмаларды орындап тапсырған студенттер жіберіледі.
   

1. 
   Дәріс, лабораториялық, өздік жұмыстарға белсенді қатысып, жауап беру.
   
2. 
   Білімді межелік бақылау бойынша тексеру.
   

Студент міндетті түрде 2 межелік бақылаудан өту керек. Егер осы айтылған жағдайлар жасалмаса студент семестрдің соңында, емтиханға босатылмайды.

1. 
   Айала Ф., Картер Дж. - Современная генетика в 3 томах. М.: 1987.
   
2. 
   Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомиров – Генетика және селекция негіздері. Алматы, Мектеп, 1985.
   
3. 
   Стамбеков С.Ж. – Жалпы генетика Алматы, Ана тілі 1993.
   
4. 
   Дубинин Н.П. – Общая генетика – 2 – ое издание М.: Наука 1995.
   

5. Бороевич С. – Принципы и методы селекции растений. М.: 1984.

6. Дубинин Н.П. - Некоторые проблемы современной генетики. - М.: Наука 1994.

7. Корочкин Л.И. - Взаимодействие генов в развитии М.: Наука 1977.