1. Оқытушы туралы мәліметтер
Гельминтоспориозды дақтар немесе теңбілдер. Бидайда бұл аурдың екі түрі кездеседі. Олар сырт белгілері, ауру қоздырғыштарының биологиялық және морфологиялық ерекшеліктері бойынша бір-бірінен ажыратыла
жүктеу/скачать 3,28 Mb.
|
umkd- ashdk agronomiya-3 2022-2023 (3)
- Бұл бет үшін навигация:
- Күңгірт- қоңыр теңбіл
- Офиоболезды тамыр шірігі.
Гельминтоспориозды дақтар немесе теңбілдер. Бидайда бұл аурдың екі түрі кездеседі. Олар сырт белгілері, ауру қоздырғыштарының биологиялық және морфологиялық ерекшеліктері бойынша бір-бірінен ажыратылады.Күңгірт- қоңыр теңбіл.Қоздырушысы Deytromycota класының Монилиялылар –қатарына жататын Bipolaris sorokiniana Sacc.,(син: Helminthosporium sativum P. K. et B.).Ылғал мол түскен жылдарыауру белгілеріжапырақтарда дөңгелектеу күңгірт қоңыр дақтар ретінде байқалады. Ауаның ылғалдылығы жоғары болса олардысаңырауқұлақ мицелийлері мен конидияларынан тұратын күңгірт-жасыл, немесе күңгірт зәйтүн реңді өңезбасады. Осы саңырауқұлақ бидайдың тамыры мен сабақтың төменгі буынаралықтарын және дәнді залалдайды. Соңғы ауру «қара ұрық» деген атпен белгілі. Инфекция өсімдік қалдықтарында сақталады, тұқым арқылы да таралуы мүмкін. Офиоболезды тамыр шірігі.ҚоздырушысыDeyteromycota класының Дотидеалылар қатарына жататын Gaeumannomyces graminis Sacc. Arx.et Oliv. (син. - Ophiobolus graminis Sacc.)саңырауқұлағы.Ауру белгілері күздік бидай сабақтарының төменгі буынаралықтарында байс,қалады, олар толығымен қараядынегізгі, кейде қосымша сабақтар опат болады.Залалданған тамыр бөлігінде ылғалды ортада селдірсұрғылт өңез түзіледі. Ауруға қатты шалдыққан өсімдіктердіңмасақтарыдән салмай, кейде толығымен ақмасақтанады, тікірейіп тұрады. Кесел орташа және төменгі дәрежеде дамыса, масақта түзілетін дәннің санымен салмағы төмендейді. Қураған төменгі жапырақтардың астында күзге қарай ауру қоздырғышының жалған жеміс денелері түзіледі. Олардың пішіні домалақтау, ішінде түйрегіш тәріздес, тік немесе біраз иілгенсопақтауқалташаларыбар.Соңғылары 2 қатарға орналасқан, орақ тәріздес,түссіз, 5-7 көлденең перделермен бөлінгенаскоспоралардан тұрады. Инфекция жиын-теріннен кейінгі өсімдік қалдықтарында сақталады. Қар зеңі.Қоздырушысы Deyteromycota класыныңМонилиялылар қатарының өкілі Fusarium nivale (Fr.) Ges., қалталы сатысы - Calonectria graminicola (Berk et. Br.) Wr. Бұл аурукүздік бидай егістеріндееліміздің оңтүстік, оңтүстік- шығыс және шығыс өңірлерінің таулы аймақтарында кездеседі. Қыс және ерте көктемдеқолайсыз жағдайлардан әлсіреген өсімдіктерде, әсіресе бедері ойлы- қырлы келетін және қар қалың жататын жыраларда, ауру жиібайқалады. Қар ерігеннен кейін өскіндер күңгірт-жасыл тартып, олардыкүлгіндеу келген немесе ақшыл-сұр селдір өңез басады. Көпшілік жағдайда ауру жер бедеріне байланысты егісте ойдым-ойдым байқалады, егістің тығыздығы сиреп, түсімділігі айтарлықтай төмендейді.Қыс айларында ауа-райы тұрақты болмай, жылымық күндер үскірік аяздармен алмасуы, әсіресе осындай құбылулар қыстың соңында, көктемнің бас кезінде орын алуы, күздік егістерді әбден әлсіретеді. Ауру қоздыратын саңырауқұлақтыңжеміс денелерінің пішіні пияз тәріздес, сопақтау,көлденеңі 0,2-1,1 мм.Мицелий жіпшелері ортасында хламидоспоралар, ұшында жаңа туған ай тәріздес, екі ұшыжұмырланған1-3 тен 4-7-ге дейін көлденең перделермен бөлінген, мөлшері 3-18х3-4 мкммакроконидиялартүзіледі. Инфекция өсімдік қалдықтарында және топырақта сақталады. жүктеу/скачать 3,28 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|