31.Жоспарлауға қойылатын талаптар Жоспарлау процесі бірқатар принциптерге немесе ережелерге негізделеді. Негізгі, бас принциптерге, өндірістік демократия жағдайында нарықтық жоспарлауда, оның бастапқы кезендеріндегі жоспарлау жұмысына қызметкерлердің максималды санының қатысуы болып табылады. Жоспардың басқа принципіне, фирманың шаруашылық қызметі сипатына сай үздіксіздікті жатқызуға болады, нәтижесінде жоспарды бір реттік акті ретінде емес, яғни өзгеріп жатқанжағдайларға сай ұйымды қайта жаңарту жобаларын құру, ресурстарды бөлу, стратегияны дайындау, мақсат қою, жоспар құру процесінің үнемі жаңартылып отыруы деп қарастыруға болады.Жоспар процесінің негізінде үйлестік және интеграция принциптері жатыр. Жоспарлықызметтің үйлестігі бір деңгейдегі бөлімшелер арасындағы «горизонталдық бойынша» жүргізілсе, ал интеграция - жоғары тұрғандар мен төменде тұрғандар арасындағы «вертикалдық бойынша» жүргізіледі.Жоспарлаудың маңызды принципі үнемділік болып табылады. Оның мәні, жоспардан алынатын нәтиженің максималдығымен байланысты, мақсаттарға жету жолдарын қарастыру болса, ал жоспарды құру шығындары одан көп болмау қажет.Тағы бір принцип, жоспарды орындауға жағдай жасалмаса, онда ол қағаз бетінде орындалмай қала береді.
32.Тауарлы-материалдық қорларды басқару. Анықтама. Шешілетін міндеттер.Тауарлы-материалдық қорларды басқару дегеніміз компанияның тауарлықматериалдық құндылықтарына тапсырыс беру, сақтау және пайдалану процесін білдіреді. Бұған шикізатты, компоненттер мен дайын өнімді басқару, сондай-ақ осындай заттарды сақтау және өңдеу кіреді.
Шешілетін міндеттер: кәсіпорын үшін қажетті қордың мөлшерін есептеу (қор
нормалары);
қордыңнақты мөлшерін, сондай-ақ оны белгіленген нормаға сәйкес толықтыруды бақылау жүйесін ұйымдастыру.
Тауарлы-материалдық қорларды басқару бірқатар дәйекті процестерді қамтиды, олардың негізгілері: Алдыңғы кезеңдегі қорлардыталдау. Негізгі міндет-өндіріспенқамтамасыз етілу деңгейін анықтау және оларды пайдалану тиімділігін бағалау. Қорқұру мақсаттарын тұжырымдау. Мысалы: қазіргі уақытта өндірістік қызметті қамтамасыз ету; қазіргі уақытта сату саласындағы қызметті қамтамасыз ету; алдағы кезеңде өндіріс процесін қамтамасыз ететін маусымдық қорларды құру.
Ағымдағы қорлардың негізгі топтарының мөлшерін оңтайландыру. Ол үшін бірқатар модельдер қолданылады, олардың ішіндегі ең кең тарағаны - "экономикалық негізделген Тапсырыс мөлшерінің моделі". Ол қорларды сатып алу және сақтау бойынша кәсіпорынның барлық операциялық шығындарын оңтайландыруға негізделген. Бұл модельде операциялық шығындар: а) тапсырыстарды орналастыру шығындары; б) тауарларды қоймада сақтау шығындары болып бөлінеді.
Тауарлы-материалдық қорларды басқару нәтижелері:қорлардың жетіспеушілігінен өндірістік шығындарды азайту; айналымды жеделдету; артық ТМҚ барынша азайту; ТМҚ сақтауға кәсіпорын шығындарын азайту; қорлардың бүлінуінен, қартаюынан шығындарды азайту; салық салуды оңтайландыру болып табылады.
Қорларменбасқару саясатын әзірлеу негізгілері келесілер болып табылатын ізбасарлы
орындалған жұмыстардың қатарын қосады:— қорларды қалыптастырудың мақсаттарын анықтау;
— ағымдыактивтердің негізгі топтардың мөлшерінің оптимизациясы;
— келе жатқан кезеніңдегі тауарлы-материалдық қорларын талдау;
— айналым активтердің құрамына қосатынтауарлы-материалдық қорлардың жалпы
соманың оптимизациясы;
— кәсіпорында қорлардың қозғалуынан бақылаудың тиімді жүйелерді құру;
— инфляция шарттарында тауарлы-материалдық қорлар құндылығының қаржылық есебінде көрсетілуі;німді басқару, сондай-ақ осындай заттарды сақтау және өңдеу кіреді.