1. Орталық нерв жүйесі құрылымының жалпы жоспары, құрылымы, бөлімдері және маңызы мен қызметтері.



бет22/55
Дата26.10.2022
өлшемі218,56 Kb.
#154977
түріҚұрамы
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   55
Байланысты:
1. Орталы нерв ж йесі рылымыны жалпы жоспары, рылымы, б лі

Қорытындылай келе, ЭЭГ қазіргі таңда көптеген мәселелерді шешуге өз септігін тигізуде. ЭЭГ мидың қандай ауруға шылдыққанын нақты анықтауды жүзеге асыратын әдіс болып табылады.ЭЭГ алынған жазбалар арқылы адамға диагноз қою арқылы аурудан айықтыруға болады.Және де осы ЭЭГ-ны дамыту қолға алынып жатыр.


16. Анализаторлардың перифериялық, өткізгіш, орталық бөлімдері (И.П. Павлов).
(Уникальность - 92%)
Анализатор терминін И.П.Павлов енгізді және оның тұжырымдамасы бойынша, анализатор деп- бір типтегі сенсорлық ақпаратты қабылдауға және талдауға жауап беретін функционалды бірлікті қарастырамыз. Жалпы анализатор- бұл тітіркенуді қабылдауға, қозуды жүргізуге және тітіркенуді талдауға қатысатын нейрондардың жиынтығы.
Анализаторлар (сенсорлық жүйелер) - бұл миға ақпаратты енгізу және осы ақпаратты талдау жүйелері, бұл өз кезегінде орталық жүйке жүйесінің дамуы мен жұмыс істеуінің қажетті шарты болып табылады.
Анализатор көбінесе сенсорлық жүйе деп аталады. Анализаторлардың организмде 7 түрі бар: көру, есту, иіс, тері, қозғалыс, дәм және висцеральды. Павловтың айтуы бойынша барлық анализаторлардың бір-бірімен тығыз байланыста болатын 3 бөлімі ажыратылады: перифериялық, өткізгіш, орталық бөлімдері.
Перифериялық бөлім: жүйке қозу процесіне тітіркену энергиясын түрлендіруге арналған рецептор. Бұл бөлімді кейде шеткі немесе рецепторлық бөлім де те атайды. Және де ол сезім және ішкі мүшелерде орналасатын рецепторлардан тұрады. Олар тітіркендіргіштің әсерін қабылдап, қозуға айналдырады.
Өткізгіш бөлім: афферентті нейрондардың тізбегі, олар арқылы импульстар рецепторлардан орталық жүйке жүйесінің жоғарғы бөліктеріне өтеді. Осыған байланысты оны кейде кезгіш нерв деп те атайды.
Соңғы үшінші бөлім -орталық бөлім: ми қыртысының белгілі бір аймағы. Бұл бөлімді ми сыңарларының қыртысында орналасқан сезім орталықтары құрайды. Осыған байланысты бұл бөлімді- қыртыс бөлімі дейді.
Осы аталған анализатордың бөліктері бір бірлік, тығыз жүйе ретінде әрекет етеді. Бөліктердің біреуінің қызметін бұзылуы барлық анализатордың функцияларының бұзылуына әкеледі.
Анализатордың перифериялық бөлімі- тітіркену энергиясын жүйке қозу процесіне айналдыруға арналған рецептор. Мысалы:

  • көз торының рецепторлары- көру анализатордың басталуы,

  • ішкі құлақтың кортиев мүшесінің түкті жасушалары- есту анализаторының рецепторлары,

  • жартылай шеңберлі каналдар мен отолиттік аппараттың шаш жасушалары-вестибулярлық анализатордың басталуы,

  • ауыз қуысының дәмдік бүртіктері- дәм сезу анализатордың рецепторлары,

  • мұрын эпителийінің иісті рецепторлары- иіс сезу анализатордың басталуы

Егер анализатордың перифериялық бөлімі рецепторлармен ғана емес, сонымен қатар рецепторлардың ынталандыру энергиясын қабылдауын қамтамасыз ететін көмекші құрылымдармен ұсынылса, анализатор сенсорлық жүйе деп аталады. Мысалы, көру сенсорлық жүйесі- көзге көрінетін перифериялық бөлім; есту сенсорлық жүйесі- сыртқы, ортаңғы және ішкі құлақтан тұратын перифериялық бөлім және т. б.
Анализатордың өткізгіш бөлімі- импульстар рецепторлардан орталық жүйке жүйесінің жоғарғы бөліктеріне өтетін бөлім. Ол нақты және спецификалық емес болып бөлінетін өткізгіш жолдармен ұсынылған. Анализатордың нақты жолына жұлын және ми нервтері, ми қыртысының белгілі бір аймағында аяқталатын субкортикалық орталықтар кіреді. Мысалы,

  • көру анализаторының өткізгіш бөлімі- оптикалық нерв

  • есту анализаторының есту нервінен тұрады

  • дәм сезу анализаторының өткізгіш бөлімі- тіл-жұтқыншақ нервтері

  • иіс сезу анализатордың өткізгіш бөлімі- иіс нерві

  • тактильді анализаторының- терідегі

Анализатордың спецификалық емес жолы ми жарты шарларының бүкіл қыртысына белсенді әсер етеді.
Анализатордың орталық бөлімі- бұл сезімнің қалыптасуына жауап беретін ми қыртысының белгілі бір бөлігі. Мысалы,

  • көру анализаторы- шүйде аймағындағы көру орталығы

  • есту анализаторы және вестибулярлық аппарат- екі аймақта локализацияланған. Біріншісі- постцентральды гирус аймағында, екіншісі- сильвиялық борозданың тереңдігінде орналасқан.

  • иіс сезу анализатор- шүйде аймағындағы көру орталығы.

  • дәм сезу анализатор- самай бөлігіндегі дәм орталығы.

  • тактильді анализатор- артқы орталық гирус.

  • қозғалтқыш анализаторы- алдыңғы орталық гирус.





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   55




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет