13.Пресинапстық және постсинапстық тежелудің механизмдері.. Орталық жүйке жүйесіндегі тежелу - бұл қозу процесінің басылуында немесе
әлсіреуінде көрінетін белсенді жүйке процесі. Жүйке жүйесінде қозумен қатар
тежелудің жүретіндігін 1862 жылы орыстың көрнекті ғалымы М.И.Сеченов
«Орталықтағы тежелу» атты тақырыпта жүргізген тәжірибесі арқасында дәлелдеп
берді.
Пресинапстық тежелу ұзаққа
созылған
мембраналық
деполяризацияның
пресинапстық терминалда дамуы мүмкіндігімен байланысты, бұл тежелудің дамуына
әкеледі. Деполяризация фокусында қозудың таралу процесі бұзылып, импульстар
деполяризация аймағынан өте алмайды. Демек, синапстық саңылауға медиатордың
жеткілікті мөлшерде шығуы болмайды және постсинапстық нейрон қоздырылмайды.
Орталық жүйке жүйесінде көптеген ингибирлеуші нейрондар, атап айтқанда Реншоу
жасушалары бар. Бұл тежегіш нейрондар арнайы тежегіш медиаторларды синтездейді
және тежелу реакциясын жүзеге асырады. Ингибирлеуші нейронды активтендіру
афферентті нейрондарда терминальды мембрананың деполяризациясын тудырады, бұл
әрекет потенциалын өткізу процесін қиындатады. Мұндай аксональды синапстарда
гамма-аминобутир қышқылы немесе басқа ингибиторлық нейротрансмиттер медиатор
қызметін атқарады.
Деполяризация - бұл хлор иондары үшін мембрананың
өткізгіштігінің жоғарылауының салдары, нәтижесінде бұл иондар жасушадан кетеді.
