13) Отбасы тәрбиелік әлеуеті және оның құрамдас бөлігі
Отбасының тәрбиелік әлеуеті ата-ананың саналы түрде де, интуитивті түрде де жүзеге асыратын объективті және субъективті бала тұлғасын қалыптастырудың қолда бар құралдары мен мүмкіндіктерінің жиынтығы ретінде қарастырылады. Оны бағалау критерийлері ұсынылады: отбасының жеке тұлғаның әлеуметтік-психологиялық қажеттіліктерін қанағаттандыру мүмкіндігі; ата-аналардың педагогикалық мәдениетінің деңгейі; отбасындағы қарым-қатынастардың сипаты; отбасының қиын жағдайларда әртүрлі әлеуметтік институттарға көмекке жүгіну мүмкіндігі. Отбасының тәрбиелік әлеуетінің эмоционалдық құрамдас бөлікке сәйкес тиімділігін екі жағынан байқауға болады. Бір жағынан, ата-ананың махаббаты балаға көңіл бөлу дәрежесімен, оның болашағына қамқорлықпен анықталады, бұл оны оқудағы жетістіктер мен жетістіктерге ынталандырады және т.б. Екінші жағынан, тәрбиенің табысы, нәтижелі болуы балалардың ата-анаға деген көзқарасына, онымен сәйкестендіру дәрежесіне байланысты. Бұл ата-анаға деген сүйіспеншілік ата-ананың сүйіспеншілігіне, назары мен қамқорлығына жауап ретінде үлкендердің балаға қатысты мақсаттарына, нұсқауларына және талаптарына жетуді жеңілдетеді. Жағымды отбасылық қарым-қатынастар да жасөспірімді лайықсыз әрекеттерден қорғайтын ішкі тыйымдар мен көзқарастарға айналады. Сонымен, отбасы ішілік қарым-қатынаста көрінетін тәрбиелік әлеуеттің эмоционалдық құрамдас бөлігі ең күшті ерекше тәрбиелік фактор болып табылады. Сонымен, егер отбасының эмоционалдық байланыстары деструктивті, жағымсыз сипатта болса, онда отбасы өзінің тәрбиелік мүмкіндіктерін жоғалтып, жеке тұлғаның қалыптасуына жағымды әсер етуді бұзатын, өзгертетін, бұрмалайтын және кешіктіретін микроортаға айналады. оның рухани-адамгершілік негіздері.
14) Біздің дәуірімізге дейінгі 7-5 ғасырлардығы Афинадағы отбасы тәрбиесі
Элладаның гүлдену кезеңінде Республикалық басқару жүйесі бар Аттикадағы Афины және ресми түрде патшалар басқарған Лакониядағы Спарта, билігі ақсақалдар кеңесі - герусиямен айтарлықтай шектелген шағын мемлекет-полистер арасында жетекші рөл атқарды. көтерілді. Бұл екі полярлық қала, қала-мемлекеттер ежелгі грек әлеміндегі білім беруді ұйымдастырудың екі түрлі үлгісін берді.Спартада рухы күшті, физикалық дамыған, әскери істерде ақылды, бірақ мәні бойынша надан адам идеалы болды. Тіпті Аристотельдің өзі спартандық білім берудің басты кемшілігі спартандықтардың тек әскери қимылдар кезінде өздерін сенімді сезінуінде және оларда әскери істерге маманданған адамдардың көкжиегі шектеулі болғандықтан, бос уақытын қалай пайдалану керектігін білмейтіндігін атап өтті. Лакедемонның толыққанды азаматтары Спартандықтардың тәрбиесі толығымен мемлекеттің қолында болды. Мұнда жеке тұлғаны мемлекеттендiруде адамзат өркениетiне белгiлi алғашқы эксперименттердiң бiрi жүргiзiлдi. Ксенофонт, Плутарх, Паусаниас жүргізген спартандық білімнің егжей-тегжейлі сипаттамасының арқасында оны толығымен тұтас қалпына келтіруге болады.
Достарыңызбен бөлісу: |