1. Педагогикалық психология пәні, мақсаты, міндеттері
Оқу мотивациясы психологиялық категория ретінде
жүктеу/скачать 375,48 Kb.
|
1. Педагогикалық психология пәні, мақсаты, міндеттері-emirsaba.org
англ ответы, ссссс, психология 7 лекция
| 73. Оқу мотивациясы психологиялық категория ретінде.
Мотивация ары қарай көрсетілгендей тек оқу іс әрекетінің құрылымдық ұйымдастыруының негізгі компоненттерінің бірі ғана емес. (Е.Торендаевтың “Әзірлік заңы”, П.Галпериннің мотивацияны ақыл ой әрекеттерінің сатылап амуының алғашқы міндеті, сапасы ретінде қарастыруын еске түсірейік). Сонымен қоса осы іс әрекет субъектісінің үзінің маңызды сипаттамасы болып табылады. Мотивация оқу іс әрекетінің құрылымына бірінші міндеті компонент ретінде енеді. Ол іс әрекетке қатысты ішкі немесе сыртқы болу мүмкін, бірақ іс әрекет субъект ретінде тұлғаның әрқашан да ішкі сипаттамасы болады. Оқу міндеттеріне оқыту әсері ретінде қойылатын талаптар оның оқу іс әрекетіндегі ерекше орнымен, оқу міндеттері мен оқу мақсаттарының арақатынасымен шартталған. Оқу міндеті кез келген басқа міндеттер сияқты қазіргі кезде жиілік білім беру ретінде қарастырылады да, онда екі компонент міндеті болып табылады: бастапқы қалыптағы міндет, пәнді және міндет пәні күйін талап ететін модель. Міндет құрамы “берілген деректер және іздестіру”, “белгілі және белгісіз”, “шарт және талап” реінде бір мезгілде бастапқы күй формасында және осы құрам компоненттерді арасындағы қатынастардың шешілуі нәтижесінде реттеледі. Міндетті осылайша түсіндіру — нәтижені болжау мен оның үлгісін елестетуді қамтиды. Мотивация отандық және шетелдік психологиядағы іргелі проблемалардың бірі болып табылады. Қазіргі күнігі психологиядағы зерттеме үшін оның маңыздылығы адамның белсенділігінің күзін, оның іс әрекетін, мінез-құлқын, қозғаушы күшін талдаумен байланысты. Мотивация белсенділік бастауы ретінде және кез келген іс әрекеттің түрткілер жүйесі ретінде үсініле отырып, түрлі аспектілерде зерттелінеді, осыған байланысты оны әр автор түрліше түсіндіреді. Мотивацияны зерттеуде (В.Г.Асев, Л.И.Божович, А.Маслау, т.б.) оны белгілі бір құрылымдық жүйе ретінде түсіндіру керек. Оқу мотивациясы оқу іс әреектіне оқудағы іс әрекетке енетін мотивациялардың жеке түрі ретінде анықталады. Кез келген басқа түр сияқты оқу мотивациясы да осы іс әрекетте тән үзгеше формалар қатарымен анықталады. Мектеп оқушыларының оқу мотивациялық аясын талдау үшін олардың оған деген қатынасының сипаты маңызды. Оқу мотивациясы проблемасын зерттеуде оқушылардың ақыл ойы дамуының деңгейі мен олардың мотивациялық санасының мотивацияларының қалыптасуының дамуы арасындағы байланыс ретінде күрсетеді. Оқу мотивациясы мотивацияланған ерекше түр бола отырып күрделі құрылыммен сипатталады, оның формаларының бірі ішкі (үрдіс пен нәтиже бағдарланған) және сыртқы (сый келеңсіздіктерді туғызбау) мотивациялар құрылымы болып табылады. Оқу мотивациясының тұрақтылығы интеллектуалдық даму деңгейі және оқу іс әрекетінің сипаттамасы мен байланысы сияқты сипаттамалары аса маңызды. Оқу мотивациясының қызметтілігін анализдеуде міндетті түрде басымырақ қозғаушысын анықтай келе, мотивациялық сферадағы адамның барлық құрылымын ескеру керек. Оқу қызметі әртүрлі қайнар көздеріне ие болуына қарай полимотивтік болып табылады. М.В. Матюхина оқу мотивациясының қайнар көзін үш мотивке тәуелді деп көрсетті: • Ішкі – танымдық және әлеуметтік қажеттіліктер (әлеуметтік іс-әрекеттерге және жетістіктерге жету ұмтылысы); • Сыртқы – қатысушының өмірлік жағдайымен анықталады; оған талап, нәтижелілік, мүмкіншіліктер кіреді; • Жекешелік – қызығушылықтар, қажеттіліктер, нұсқаулар, өлшемдер және стереотиптер, сонымен қатар өзін-өзі кемелдендіруге ұмтылу, басқа қызмет түрлерінде өзін-өзі тануы [4]. Оқу мотивациясында ішкі, сыртқы және жекешелік көздерінің әрекеттесуі оқыту қызметі мен оның нәтижесіне ықпал етеді. Бір қайнар көзінің болмауы оқу мотивіне немесе оның өзгеруіне алып келеді. жүктеу/скачать 375,48 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|