Психикалық дамудың заңдылықтары: нышандар, шарттар, факторлар, психикалық дамудың күштері

Психикалық даму шарттары- бұл индивидке белгілі -бір әсер ететіндер, яғни психикалық дамудың ерекшеліктері, сипаттамалары және деңгейі тәуелді сыртқы және ішкі жағдайлар

Дамудағы эволюциялық өзгерістер - салыстырмалы түрде баяу сандық және сапалық құрылымдармен байланысты. Өзгерістер өмірдің елеулі кезеңін қамтиды (нәрестеде бірнеше айдан, неғұрлым үлкен жастағы балаларда бірнеше жылға дейін). Мұндай өзгерістер «үнемі әсер ететін» факторларға байланысты: бала ағзасының биологиялық жетілуі мен психо-физиологиялық күйі, оның адамзаттық әлеуметтік қатынастар жүйесіндегі орны, интеллектуалдық және тұлғалық дамудың жеткен деңгейі.

Дамудағы революциялық өзгерістер - неғұрлым терең бола отырып, жылдам және аз уақытта жүреді. Мұндай өзгерістер әдетте жас аралығында болатын жас дамуының дағдарысына орайластыру

Дамудағы жағдайға байланысты өзгерістер - нақты бір жағдайдың әсеріне байланысты. Мұндай өзгерістер өзіне баланың психикасы мен мінез-құлқында ұйымдастырылған немесе ұйымдастырылмаған оқыту мен тәрбиелеу әсерінен болатын нәрселерді қамтиды.

Психикалық дамудың қозғаушы күштері проблемасы

Адам психикасындағы биолгиялық пен әлеуметтік факторлар. Баланың психикалық дамуының өзгешілігі мен тұлға қалыптасуы проблемасы жас ерекшелік психологиясында өзекті болып табылады. Бұл келесі мәселені шешеуден көрініс табады: психикдағы анықтаушы биологиялық па әлде әлеуметтік пе? Екі бағыт айқын бөлінеді:1) биологизаторлық; 2) социологизаторлық.

Бала психикасының дамуының қажетті шарттары деп келесі адамзаттық тектік ерекшеліктер қарастырылады: адамзат миы, адамзат дене мүшелері, адамға тән морфофизиологиялық факторлар және олардың жетілу ерекшеліктері.

Дүниеге келгенде бала өзгеше адамзаттық заттар дүниесіне тап болады. Осы оны қоршаған әлеуметтік орта бала дамуының потенциалды көзі болып табылады.

Баланың психикалық дамуы оның қоршаған ортаға биологиялық бейімделуі немесе теңесуі процеіс ретінде жүзеге аспайды, керісінше әлеуметтік тәжірибені иегру, процесі ретінде жүзеге асады. Белсенділік пен іс-әрекет – бұл баланың психикалық дамуының қозғаушы күші болып табылады.

Баланың психикалық дамуындағы іс-әрекеттің рөлі. Индивидтің қоғамдық-тарихи тәжірибені меңгеру процесі баланың белсенді іс-әрекеті барысында жүреді және бұл көрініс табады:

Баланың қоршаған дүниеге деген қатынасының ерекшелігінен: бұл оған деген белсенді, әрекеттік қатынас, заттарды белсенді иегру, олармен әрекеттену тәсілдерін үйрену.