1-Сабақ Көптік жалғаулар 6
-тапсырма. Мәтінді оқып, жаңа сөздермен жұмыс жасаңыз. Қазақ тілі
жүктеу/скачать 1,08 Mb.
|
5 Metodichka dla izychenia kazahckogo iazika
| 2-тапсырма. Мәтінді оқып, жаңа сөздермен жұмыс жасаңыз.
Қазақ тілі Қазақ тілі туралы орыс зерттеуші - ғалымдары В.В.Радлов: "Қазақтардың тілі — жатық та шешен, әрі өткір"- десе, П.М.Мелиоранский: "Қазақ тілін зерттеушілердің бәрі де бірауыздан қазақ тілі түркі тілдерінің ішіндегі ең таза әрі ең бай тіл деп куәландырып отыр", - деген. Расында да, қазақ тілі түркі тілдерінің қыпшақ тобына жататын бай да көркем, көне тілдердің бірі. Қазақ тілінен басқа түркі тілдерінің тобына: әзербайжан, қырғыз, өзбек, татар, түркімен, чуваш, қарақалпақ, түрік, башқүрт, якут (саха), тува, хакас, алтай, құмық, қарашай, балкар, гагауз, үйғыр тілдері жатады. Түркі тілдерінің тобына көне қыпшақ-ноғайлы тобын: қазақ, ноғай, қарақалпақ, қарашай, балкар, қырғыз, татар, башқұрт, құмық тілдері жатады. Түркі тілдерінің туыстығы олардың лексикалық мағыналарынан, дыбыстық жүйелерінен, грамматикалық құрылыстарынан байқалады. Сонымен қатар түркі тілдерінің өзіндік фонетикалық, лексикалық, грамматикалық өзгешеліктері де болады. Мәселен: Басқа түркі тілдерінде сөз басында И дыбысы келетін жерде, қазақ тілінде Ж дыбысы айтылып жазылады. Мысалы: иол-жол, иаш-жас, йыл-жыл. Басқа түркі тілдерінде сөз басында Ш дыбысы келетін жерде, қазақ тілінде С дыбысы айтылып жазылады. Мысалы: баш-бас, таш-тас. Басқа түркі тілдерінде -ЛАР көптік жалғауы дыбыс үндестігіне байланысты өзгермейді, ал қазақ тілінде бұл жалғау -ЛАР, -ЛЕР, -ДАР, -ДЕР, -ТАР, -ТЕР болып өзгереді. Мысалы: атлар-аттар, иыллар-жылдар. 3-тапсырма. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз. Орыстың зерттеуші-ғалымдары қазақ тілі туралы қандай пікір айтқан? Қандай тілдер Түркі тілдері деп аталады? Түркі тілдерінің қыпшақ-ноғайлы тобына қандай тілдер жатады? Түркі тілдерінің туыстастығын неден байқауға болады? Қазақ тілінің өзге түркі тілдерінен қандай айырмашылығы бар? жүктеу/скачать 1,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|