|
ҚРДСМ «Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы» ШЖҚ РМК
Қазақ тілі мен латын тілі кафедрасы
|
044 -36/18-(7-1)
34 беттің -беті
|
«Кәсіби қазақ тілі» пәні бойынша тәжірибелік сабаққа арналған әдістемелік өңдеу
|
Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы
Қазақ тілі мен латын тілі кафедрасы
Мамандық: 5В110200 «Қоғамдық денсаулық сақтау»
Пән: кәсіби қазақ тілі
Курс: 3 (V семестр)
ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚҚА АРНАЛҒАН
ӘДІСТЕМЕЛІК ӨҢДЕУ
2013 ж.
Кафедра мәжілісінде (хаттама___№ «___»______2013 ж) талқыланды.
Кафедра меңгерушісі________ Г.Н.Джумадиллаева
№ 1 сабақ
1.Тақырыбы: Қазақтың тұңғыш дәрігерлері.
Сөз тіркесі және сөйлем. Еркін тіркес және тұрақты сөз тіркесі.
2.Мақсаты:
- студенттерге қазақтың тұңғыш дәрігерлері, олардың өмір жолы туралы түсінік беру
- сөздердің тіркесу ерекшеліктерін ұғындыру;
- сөз тіркесі мен сөйлемнің байланысын көрсету.
3.Оқыту мақсаты: Мәтінмен жұмыс істеу барысында мәтіннің мазмұнын өз сөзімен жеткізе білуге дағдыландыру, грамматикалық сауаттылыққа баулу.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1) Мәтінге қатысты сөздік минимумдар.
2) Алғашқы казақ дәрігерлерін атаңыз.
3) Сөз тіркесі туралы түсінік беріңіз.
4) Сөйлем, оның белгілері
5) Еркін тіркес пен тұрақты тіркестің айырмашылығын ажыратыңыз.
6) Тұрақты тіркестердің түрлерін атаңыз.
5.Білім берудің және окытудың әдістері: бағыт беру
Бағыт беру – мәселеге бағыттап оқытудың бір элементі, яғни оқытушы тақырыпқа қатысты негізгі ұғымдарды атамайды, жанама мысалдар келтіріп, ойға шабуыл жасап негізгі анықтамаға жетелейді. Студенттер өздері ой қорытып анықтама мен негізгі мәселені шығаруы керек.
Тақырыпты өрбіту:
1. Медицина ғылымы.
2. Медицина ғылымының атасы.
3. ХХ ғ. басындағы қазақ дәрігерлері.
6.Әдебиет.
Негізгі:
1. Аяпбергенова К. Қазақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995
2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993
3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.
4. Түймебаев Ж Қазақ тілі Грамматикалық анықтағыш А. 1996
Қосымша:
1. Мырзабеков С. Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі. А. 1999
2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А, 2002
З.БектұровШ.Қ. Қазақ тілі. А., 2002
Сөздіктер:
1. Уәлиұлы Н, Фазылжанова А, Күдеринова Қ, Әнес Ғ. Орфографиялық сөздік. А, 2007 ж.
2. Момынов Т.А. Медициналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.
3. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша — орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
7.Бақылау: сұрақ-жауап
Төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз:
Сөз тіркесі дегеніміз не?
Сөйлем дегеніміз не?
Сөз тіркесі мен сөйлемнің ара қатынасы қандай?
Идиома және фразалық тіркес дегеніміз не?
№ 2 сабақ
1. Тақырыбы: Адам ағзасы - біртұтас құрылым. Сөздердің байланысу түрлері мен тәсілдері.
2. Мақсаты: Студенттерге лексикалық тақырыпты меңгерте отырып, еркін пікір алмасуға үйрету. Сөз тіркестерін дұрыс байланыстыра алуға үйрету.
3. Оқыту мақсаты: оқытушымен бірлесе жұмыс істеуге баулу, студенттердің тілдік қорын молайту. Тақырыпқа қажетті сөйлесім үлгілерімен, сөздік минимумдармен қамтамасыз ету. Мәтінмен, жаттығу жұмыстарымен жұмыс істеу барысында тілдік білімін тереңдете түсу.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1. Тақырыпқа қатысты сөздік минимумдарды атаңыз.
2. «Адам ағзасы - біртұтас құрылым» тақырыбына диолог құрастырыңыз.
3. Сөздердің қандай байланысу түрлерін атай аласыз?
4. Сөздердің қанша байланысу тәсілі бар?
5.Білім берудің және окытудың әдістері: презентация
Презентация студенттерге слайдтар, қағазда үлестірілетін материалдар, компьютер экранда анимациялық көріністерді бейнелеуге, дайындауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар тақырыптарды еркін меңгеруге көмектеседі.
6.Әдебиет.
Негізгі:
1. Аяпбергенова К. Қазақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995
2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993
3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.
4. Түймебаев Ж Қазақ тілі Грамматикалық анықтағыш А. 1996
Қосымша:
1. Мырзабеков С. Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі. А. 1999
2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А, 2002
З.БектұровШ.Қ. Қазақ тілі. А., 2002
Сөздіктер:
1. Уәлиұлы Н, Фазылжанова А, Күдеринова Қ, Әнес Ғ. Орфографиялық сөздік. А, 2007 ж.
2. Момынов Т.А. Медициналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.
3. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша — орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
7. Бақылау: тест
1. Интонация арқылы байланысу жазуда ... ажыратылады.
сызықшамен
үтірмен
тырнақшамен
дефис арқылы
қос нүктемен
2. Қазақ тілінде сөйлем сөз ... арқылы байланысады
А. 4
В. 6
С. 10
Д. 2
Е. 3
3. ... сөзі интонация арқылы байланысып тұр.
А. Мен келдім
В. Биік үй
С. Үш дәптер
Д. Үйдің іші
Е. Асан - студент
4. «Біздің еліміз бейбітшілік ... күреседі» деген сөйлемдегі шылаулар арқылы байланысты толықтыр.
A. Студент
B. үшін
C. окытушы
D. дейін
E. туралы
5. «............» деген сөйлем жалғау арқылы байланысып тұр.
А. Мен өз отанымды сүйемін
В. Сәуле - мұғалім
С. Тас жүрек
Д. Сен үшін ешнәрсе аямаймын.
Е. Отан туралы
6. Тасжол, ағаш күрек тіркестері арқылы жасалған сөйлем:
A. Тастан ағашпен күредік
B. Тас жолды ағаш күрекпен күредік
C. Ағаш күрекпен күредік
D. тас жолды күредік
E. тас жолда күрес
7. Байланысудың тыныс белгісі қатысатын тәсілі -...
А. интонация
В. жалғау
С. шылау
Д. орын тәртібі
Е. қабысу
8. Туралы, дейін, шейін, сайын, бірге - сөздері қай байланыс тәсіліне жатады.
А. жалғау арқылы
В. интонация арқылы
С. орын тәртібі арқылы
Д. меңгеру
Е. шылау арқылы
9. Қиысуды табыңыз.
әсем кала
қасақана күлді
әйел айтады
күнімен ұйықтау
елмен бірге
10. Қандай байланысу түрі: Құрманғазының күйі
матасу
жанасу
киысу
меңгеру
кабысу
11. Матасуды табыңыз:
Төребектің үйі
Ашынған әйел
Күн сайын күтті
Жайын айтты
Өзі келді
12. Матасуға қатысы бар септік қайсы?
барыс
ілік
жатыс
атау
көмектес
13. Меңгеру арқылы байланысып тұрған тіркесті табыңыз.
Шарык
шарықтап тұр
Дөңесте тұр
Оқушының жабдығы
Тоқыма белбеу
Қызық кітап
14. Меңгеруді табыңыз.
аман келді
біздің өлке
сынға түсті
кең дала
қонақ болу
15. Меңгеруді табыңыз.
бейбақтыққа төзбеді.
елдің іші
қараңғы түн
сағынған аға
алты алаш
№ 3 сабақ
1.Тақырыбы: Дәрумендер және олардың тамақта сақталуы.
Жай сөйлем және оның түрлері
2.Мақсаты:
- лексикалық тақырып бойынша еркін әңгімелесуге баулу.
- жай сөйлемнің түрлері туралы білімдерін нығайту
3.Оқыту мақсаты: студенттердің тілдік қорын молайту. Тақырыпқа қажетті сөйлесім үлгілерімен, сөздік минимумдарымен қамтамасыз ету. Мәтінмен, жаттығу жұмыстарымен жұмыс істеу барысында тілдік білімін тереңдете түсу.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
Денсаулыққа пайдалы дәрумендерді атаңыз.
Дәрумені бар тағамдарға талдау жасаңыз.
Жай сөйлем дегеніміз не?
Жай сөйлемнің айтылу мақсатына қарай түрлері.
Жақты және жақсыз сөйлем.
Жалаң және жайылма сөйлем.
Толымды, толымсыз, атаулы сөйлемдер.
5. Білім берудің және оқытудың әдістері: шағын топтар
Шағын топпен жұмыс – студенттер өзара екі топқа бөлінеді. Әр топқа жеке тапсырма беріліп, тапсырманың мақсаты айқындалады. Тапсырманы орындағаннан кейін әр топ қарсылас топтың орындаған жұмыс нәтижесіне өз бағасын береді. Тексеру барысын оқытушы қадағалайды.
І топтың тапсырмасы:Мәтінді сөйлемнің мағыналық түрлеріне талдау.
ІІ топтың тапсырмасы:Мәтін сөйлемдерін сөйлемнің айтылу мақсатына қарай түрлеріне аудару.
6. Әдебиет
Негізгі:
1. Аяпбергенова К. Қазақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995
2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993
3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.
4. Түймебаев Ж Қазақ тілі Грамматикалық анықтағыш А. 1996
Қосымша:
1. Мырзабеков С. Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі. А. 1999
2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А, 2002
З.БектұровШ.Қ. Қазақ тілі. А., 2002
Сөздіктер:
1. Уәлиұлы Н, Фазылжанова А, Күдеринова Қ, Әнес Ғ. Орфографиялық сөздік. А, 2007 ж.
2. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.
3. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша — орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
7. Бақылау: тестілеу
Тест бойынша жауап беріңіз:
1. Жақсыз сөйлем дегеніміз - ... .
А. Бір ғана сөзден жасалады.
В. Сөйлемнің оқшау келуі
С. Бастауышы жоқ сөйлем
Д. Іс, оң жағынан баяндалмай, атап қана тұратын сөйлем
Е. Істің орындалуын білдіреді
2. Жақты сөйлем-… .
А. Ауа райы салқындай бастады
В. Менің бұл сөзге қосылғым келмеді
С. Біздің ашық сөйлесуіміз керек
Д. Олардың бұл араға қонғысы келмеді
Е. Сендердің келулерің керек
3. Бастауышы бар немесе жасырын тұрған сөйлем ... деп аталады.
А. жалаң сөйлем
В. жайылма сөйлем
С. жақты сөйлем
Д. жақсыз сөйлем
Е. толымды сөйлем
4. Жақсыз сөйлемді көрсетіңіз:
А. Сабақтан кешігуге болмайды
В. Баяу ескен қоңыр жел
С. Туған жерге туын тік
Д. Қараңғы қазақ жеріне өрмелеп шығып күн болам
Е. Оның елі – дүйім қазақ
5. Атаулы сөйлемді табыңыз
А. Су жылы екен
В. Сізге сәулем деді
С. Інісі бардың – тынысы бар
Д. Баяу ескен қоңыр жел.
Е. Киімін жинастырды.
6. Атаулы сөйлемді табыңыз
А. Оқыған жетер мұратқа
В. Менің бұл іске қосылғым келмейді
С. Сен бала жайыңды біл.
Д. Көппен көрген – ұлы той.
Е. Қараңғыға батқан қалың орман.
7. Жайылма сөйлемді көрсетіңіз
А. Мен барамын
В. Айдала
С. Ол – сері жігіт
Д. Үй жап-жарық
Е. Сендер қараңдар
8. Қазак тіліндегі сөйлемдер айтылу мақсатына карай ... түрге бөлінеді
А) 5
В) 6
С) 7
Д) 4
Е) 2
9. Қуану. ренжу, ұялту, кекету максатында ... айтылады.
А) хабарлы сөйлем
В) сұраулы сөйлем
С) лепті сөйлем
Д) бұйрыкты сөйлем
Е) ашық сұраулы сөйлем
10. Бұйрыкты сөйлемді табыңыз
А) Eгic көлемін ұлғайт.
В)Тіл кандай
С) Сен сип бала емессің
Д) Ал Жамал ше?
Е) Бұл - тарихи жер
11. Сұраулы сөйлемді көрсетіңіз.
А) Балам тоқташы
В) Апырай, желісінің қаттысын- ай
С) Сен болған шығарсың
Д) Аспан ашык
Е) Алматы - оңтүстік астана
12.Хабарлы сөйлемді жабыныз
А) Әне бір өрге шыккан немене
В) Тарт тілінді
С) Ауа райы суык
Д) Мактаншак
Е) Бұған кім кінәлі
13. Лепті сөйлемді табыныз
А) Бармағанда қайтем
В) Бақ кетпесін басыннан
С) Сем әнші едің ғой
Д) Ой, байғұс бала - ай
Е) Жаңбыр жауды
14. Хабарлы сөйлемді табыңыз:
А) Қоңыр ала
В) Тасбақа деген кандай жиіркенішті
С) Сүр ет піссе ше
Д) Атам таба нанды алды
Е) Соныда білмейсін бе
15. Қайсысы сұраулы сөйлем жасайды
А) не деген, не еткен
В) әттең, бәрекелді
С) сірә, шығар
Д) алайда, әйтеуір
Е) дейін, бірақ
№ 4 сабақ
1. Тақырыбы: Салауатты өмір салты. Сөйлем мүшелері.
2. Мақсаты:
- салауатты өмір салты туралы түсінік беру;
- денсаулыкка зиянды әдеттерден аулақ болуға тәрбиелеу;
- Сөйлем мүшелері туралы ақпарат бере отырып, дұрыс сөйлеуге үйрету.
3. Оқыту мақсаты: студенттердің тілдік қорын молайту. Тақырыпқа қажетті сөйлесім үлгілерімен, сөздік минимумдарымен қамтамасыз ету. Мәтінмен, жаттығу жұмыстарымен жұмыс істеу барысында тілдік білімін тереңдете түсу.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1) Салауатты өмір салты деген ұғымды калай түсінесіз?
2) «Шынықсаң шымыр боларсың» тақырыбына әңгіме құрастырыңыз.
3) Лексикалык минимумдар.
4) Сөйлем мүшелерінің түрлеріне тоқталыңыз.
5.Білім берудің және оқытудың әдістері: шағын топтар
Шағын топпен жұмыс – студенттер өзара екі топқа бөлінеді. Әр топқа жеке тапсырма беріліп, тапсырманың мақсаты айқындалады. Тапсырманы орындағаннан кейін әр топ қарсылас топтың орындаған жұмыс нәтижесіне өз бағасын береді. Тексеру барысын оқытушы қадағалайды.
І топтың тапсырмасы: «Іздеп алған аурудың емі табылмас» тақырыбында әңгіме құрастыру.
ІІ топтың тапсырмасы: «Жан ауырса – тән азады,
Қайғы басса – жан азады» тақырыбында әңгіме құрастыру.
6. Әдебиет
Негізгі:
1. Аяпбергенова К. Қазақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995
2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993
3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.
4. Түймебаев Ж Қазақ тілі Грамматикалык анықтағыш А. 1996
Қосымша:
1. Мырзабеков С. Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі. А. 1999
2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А,2002
З.БектұровШ.Қ. Қазақ тілі. А., 2002
Сөздіктер:
1. Уәлиұлы Н, Фазылжанова А, Күдеринова Қ, Әнес Ғ. Орфографиялық сөздік. А, 2007 ж.
2. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.
3. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша — орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
7. Бақылау: жазбаша сұрау
Белгілі жазушылардың салауатты өмір салты туралы айтқан сөздерін жазыңыздар. Сөздердің байланысу түрлеріне қарай ажыратыңыздар.
№ 5 сабақ
1. Тақырыбы: Адам қаңқасы және оның зақымдануы. Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері. Бастауыш пен баяндауыштың қиысуы.
2. Мақсаты:
- Адам қаңқасы жайында еркін әнгімелеуге үйрету;
- Сөйлем мүшелері туралы түсінік беру;
- Еркін пікір алмасуға, өзгенің ойына кұрметпен қарауға тәрбиелеу;
3. Оқыту мақсаты: Студенттердің тілдік қорын молайту. Тақырыпқа қажетті сөйлесім үлгілерімен, сөздік минимумдарымен қамтамасыз ету. Мәтінмен, жаттығу жұмыстарымен жұмыс істеу барысында тілдік білімін тереңдете түсу.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1. Тақырып негізінде дәрігер мен науқастың арасындағы сұхбаттан мысал келтіріңіз.
2. Адамның каңқасы кандай қызмет атқарады?
3. Сөйлем мүшелері туралы негізгі ұғым.
4. Сөйлем мүшелерінің сөйлемдегі кызметі кандай?
5. Қажетті сөздік минимумдармен жұмыс.
5.Білім берудің және оқытудың әдістері: шағын топтар
Шағын топпен жұмыс – студенттер өзара екі топқа бөлінеді. Әр топқа жеке тапсырма беріліп, тапсырманың мақсаты айқындалады. Тапсырманы орындағаннан кейін әр топ қарсылас топтың орындаған жұмыс нәтижесіне өз бағасын береді. Тексеру барысын оқытушы қадағалайды.
І топтың тапсырмасы: Қаңқа бөлімінің аудармаларын сәйкестендіріңіз.
ІІ топтың тапсырмасы: Сурет бойынша қаңқа бөлімдерін дұрыс белгілеңіз.
6. Әдебиет
Негізгі:
1. Аяпбергенова К. Қазақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995
2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993
3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.
4. Түймебаев Ж Қазақ тілі Грамматикалық анықтағыш А. 1996
Қосымша:
1. Мырзабеков С. Қазақ тілінін дыбыстық жүйесі. А. 1999
2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А, 2002
З.БектұровШ.Қ. Қазақ тілі. А., 2002
Сөздіктер:
1. Уәлиұлы Н, Фазылжанова А, Күдеринова Қ, Әнес Ғ. Орфографиялық сөздік. А, 2007 ж.
2. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.
3. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша — орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
7. Бақылау:ауызша сұрау;
Сөйлем мүшелері жайында түсіндіріңіз.
Тұрлаулы мүшелерді қатыстырып сөйлем құраңыздар.
Адам қаңқасын қатыстырып, толымды сөйлем құрастырыңыздар.
№ 6 сабақ
1. Тақырыбы: Тірек-қимыл жүйесі. Тірек-қимылға қатысатын мүшелердің аурулары.
Бастауыш жасайтын сөз таптары.
2. Мақсаты:
- Тақырыпқа қажетті сөйлесім үлгілерімен камтамасыз ету;
- Студенттің тілдік корын дамыту, тақырып бойынша мәтін құрауға үйрету.
- Бастауыш жасайтын сөз таптары туралы түсінік беру.
3. Оқыту мақсаты: Студенттердің тілдік қорын молайту. Тақырыпқа кажетті сөйлесім үлгілерімен, сөздік минимумдарымен қамтамасыз ету. Мәтінмен, жаттығу жұмыстарымен жұмыс істеу барысында тілдік білімін тереңдете түсу.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1) «Тірек-кимыл жүйесі» тақырыбын мазмұндау.
2) Тақырып бойынша диалог құрастыру.
3) Есім сөздерден жасалған бастауыштар.
4) Бастауыш, оның қызметі.
5) Басқа сөз таптарынан жасалған бастауыштар.
5. Білім берудің және оқытудың әдістері: бағыттау.
Сабақта оқытушы студентке мәселені көтеріп, қай бағытта жұмыс істеу керектігін сілтейді, әрі қарай студент жеке жұмыс жасайды.
Жазылған мәтінді негізге ала отырып, студенттер алғашқы дәрігерлік көмек көрсетудің тәсілдері бойынша жұмыстар атқарады:
Алғашқы дәрігерлік көмектің міндеті – жарақаттанған адамның өмірін сақтап қалудың қарапайым шараларын жасау; көп қиналудан, асқынып кетуден сақтау; жарақат және ауру зардаптарын жеңілдетуге мүмкіндік жасау.
6. Әдебиет:
Негізгі:
1. Аяпбергенова К. Қазақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995
2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993
3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.
4. Түймебаев Ж Қазақ тілі Грамматикалық анықтағыш А, 1996
Қосымша:
1.Беріков Н. Қазақ тілі сабақтары. А., 1994
2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А, 2002
3. Бектұров Ш.Қ. Қазақ тілі. А., 2002
Сөздіктер:
1. Момынов Т.А. Медициналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.
2. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша - орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
7. Бақылау: тестілеу
Тест бойынша жауап беріңіз:
1. … сөйлемнің басқа бірден-бір мүшесіне тәуелді болмайды.
А. бастауыш
В. баяндауыш
С. толықтауыш
Д. пысықтауыш
Е. анықтауыш
2. Бастауыш құрылысына қарай… болады
А. күрделі
В. негізгі және күрделі
С. тек қана дара
Д. дара және күрделі
Е. туынды
3. «Адам ең алдымен жерді сағынады» деген сөйлемдегі бастауышты тап
А. Жерді
В. Адам
С. сағынады
Д. ең
Е. алдымен
4. «Олжабек не болғанын білмеді» деген сөйлемдегі бастауыш құрылысына қарай-…
А. туынды
В. күрделі бастауыш
С. негізгі
Д. дара бастауыш
Е. баяндауыш
5. «Егіс даласы ирек-ирек бел болып білмеді» деген сөйлемде … бар
А. дара бастауыш
В. күрделі бастауыш
С. негізгі
Д. туынды
Е. баяндауыш
6. … … - сөйлем құрауға негіз болатын мүшенің бірі
А. Үйірлі мүше
В. Бастауыш
С. Толықтауыш
Д. Пысықтауыш
Е. Анықтауыш
7. «Қысы – қыс, жазы - жаз» деген сөйлем … байланысып тұр.
А. интонация арқылы
В. жалғаусыз орын арқылы
С. жіктік жалғау арқылы
Д. баяндауыш арқылы
Е. бастауыш арқылы
8. «Қысқа дайындық жақсы» деген сөйлем … арқылы байланысып тұр.
А. жіктік жалғау арқылы
В. бастауыш арқылы
С. интонация арқылы
Д. анықтауыш арқылы
Е. жалғаусыз орын арқылы
9. «Орынсыз кінә» деген тіркес … байланысып тұр.
А. жіктік жалғау арқылы
В. интонация арқылы
С. жалғаусыз орын арқылы
Д. баяндауыш арқылы
Е. пысықтауыш арқылы
10. Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері - … …
А. бастауыш, баяндауыш
В. есім сөздер
С. толықтауыш, пысықтауыш
Д. одағай, шылау
Е. анықтауыш
11. Сын есімнен жасалған бастауыш …
А. Оқыған кісілер айтты
В. Жақсы адам ісімен жақсы
С. Көрмес түйені де көрмес
Д. Өнерлі өрге жүзеді
Е. Жасыл жайлауды тамашалап тұрмын
12. Зат есіммен жасалған баяндауыш
А. Шәкірттер өсіп қанат қақты
В. Ауыл кешке өзгеше жанғандай
С. Ер жолдасы – тәуекел
Д. Мен де жаудан шегінбеймін
Е. Ол оқуға құмар
13. Сан есімді тіркестен жасалған баяяндауыш … …
А. Екіншісі – тау жолы
В. Екі түрлі жағдай керек: біреуі - су
С. Екі ауылдың арасы – он шақырым
Д. Жастардың ендігі міндеті – соның екіншісіне қол жеткізу
Е. Ол дәрігер болатын
14. Күрделі бастауышты сөз …
А. Ерінбеген етікші болады
В. Мейрам шахтаға кетті
С. Оған намыскерлігі жіберілмеді
Д. Бұл – Еркіннің сөзі
Е. Күле беру ыңғайсыз
15. Күрделі баяндауышты сөз …
А. Аспанды бұлт торлады
В. Оқу – инемен құдық қазғандай
С. Жел кешке қарай саябырсыды
Д. Олар мәселеге біраз ойланды
Е. Сенің айтқаның болсын
№ 7 сабақ
1. Тақырыбы: Ас қорыту жүйесі және оның аурулары.
Баяндауыш жасайтын сөз таптары.
2. Мақсаты:
- ас қорыту ағзалары туралы әңгімелеуге, тірек сөздерді еркін колдануға үйрету;
- баяндауыш жасайтын есім сөздермен таныстыру;
3. Оқыту мақсаты: Студенттердің тілдік қорын молайту. Тақырыпқа кажетті сөйлесім үлгілерімен, сөздік минимумдарымен қамтамасыз ету. Мәтінмен, жаттығу жұмыстарымен жұмыс істеу барысында тілдік білімін тереңдете түсу.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1) «Ас қорыту жүйесі» тақырыбын әңгімелеу;
2) Ас қорыту ағзаларының аурулары туралы
2) Тақырыпқа қажетті лексикалық минимумдар.
3) Зат есімнен жасалған баяндауыштар;
4) Сын есім, сан есімдерден болған баяндауыштар.
5) Есімдіктердің бастауыш қызметінде қолданылуы.
5. Білім берудің және оқытудың әдістері: бағыт беру
Бағыт беру – мәселеге бағыттап оқытудың бір элементі, яғни оқытушы тақырыпқа қатысты негізгі ұғымдарды атамайды, жанама мысалдар келтіріп, ойға шабуыл жасап негізгі анықтамаға жетелейді. Студенттер өздері ой қорытып анықтама мен негізгі мәселені шығаруы керек.
Тақырыпты өрбіту:
Ас – адамның арқауы.
Асқорыту жүйесі.
6. Әдебиет:
Негізгі:
1. Аяпбергенова К. Қазақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995
2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993
3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.
4. Түймебаев Ж Қазақ тілі Грамматикалық анықтағыш А, 1996
Қосымша:
1.Беріков Н. Қазақ тілі сабақтары. А., 1994
2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А, 2002
3. Бектұров Ш.Қ. Қазақ тілі. А., 2002
Сөздіктер:
1. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.
2. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша - орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
7. Бақылау: көру диктанты.
Диктант мәтінін еске сақтап, 1-2 минуттан соң жатқа, қатесіз жазуға дағдыланыңыздар.
№ 8 сабақ
1. Тақырыбы: Тыныс алу жүйесі, түрлері мен аурулары. Тұрлаусыз мүшелер. Толықтауыш. Тура және жанама толықтауыш. Толықтауыш жасайтын сөз таптары.
Достарыңызбен бөлісу: |