Принципті кинематикалық кесу сұлбалары. Кесу кинематикасы, жұмыс циклы кезінде білдек механизмдері дайындама мен құрал жүзіне хабарлайтын бастапқы қозғалыстардың үйлесімділігін жіктейді. Бір уақытта жасалынатын қозғалыс сандары, сипаты мен бағыты жіктеу негізі болып келеді. Бастапқы қозғалыстардың үйлесімділігі принципті кинематикалық кесу сұлбаларының жүйесімен белгіленген. Нақты бір принципті кинематикалық кесу сұлбасының үйлесімді қозғалыстарының сандық қатынасы құралдың түрін, оның жұмыс жасау принципін және технологиялық тағайындалуын анықтайды.
Әр принципті сұлба шегінде, кесу кинематикасы үйлесімді қозғалыстардың жинақталған әрекеті нәтижесі ретінде қарастырады:
а) нәтижелі кесу қозғалысы жылдамдығының векторы - білдек механизмдері атқаратын, кесу, беріліс және пішімқұраушы қозғалыстарының жылдамдықтарының векторлық қосындысы;
б) нәтижелі кесу қозғалысы траекториясы мен осы траектория жатқан бет;
в) жаңа беттердің пішім құрауы - құрал жүзінің барлық нүктесінің нәтижелі кесу қозғалысы траекторияларының жиынтығы.
Кесу кинематикасы сонымен қатар құрал жүзінің кинематикалық, геометриялық параметрлерін де қарастырады. Бұл параметрлер нақты жағдайларды ескереді:
кесу беті мен құрал жүзінің артқы бетінің өзара қатынасты ауысуы;
алдыңғы бетпен жоңқа түсуінің бағыты,
кесу процесінде құрал жүзінің барлық геометриялық параметрлерінің сандық мәндерінің өзгеруі.
Жіктеу реестірінде бірнеше жүз принципті кинематикалық кесу сұлбалары бар. Осының ішінен бірнеше қарапайым сұлбалардың, кесу процесіне қатысқанын қарастырайық:
1. бір түзу сызықты негізгі қозғалыс D (сүргілеу);
2. екі түзу сызықты қозғалыс - негізгі қозғалыс D және беріліс қозғалысы D (көлбеу жазықтықты сүргілеу)
3. бір айналмалы негізгі қозғалыс D және бір түзу сызықты беріліс қозғалысы D ;
4. екі айналмалы және бір түзу сызықты беріліс қозғалысы.
Принципті кинематикалық кесу сұлбалары 6 сур. көрсетілген, а- Х осі бойымен бағытталған, бір түзу сызықты қозғалыс; б- X және Z остері бойымен бағытталған, екі түзу сызықты қозғалыс; в - екі қозғалыс: Х осі бойымен бір түзу сызықты, екіншісі Х осін айналатын екі айналмалы қозғалыс; г) үш қозғалыс: Х осін айналатын екі айналмалы қозғалыс және Y осі бойымен бір түзу сызықты қозғалыс.
9 сурет. Принципті кинематикалық сұлбалар
Бір түзу сызықты қозғалысты принципті кинематикалық сұлба бойынша кесу. Кесу процесі кезінде бір түзу сызықты қозғалысты қарастыратын, принципті кинематикалық сұлба негізінде, сүргілеу жүреді. Түзу сызықты қозғалыс D сандық жағынан кесу жылдамдығымен V көрсетіледі. Білдектің беріліс механизмі құралдың әдіпті кесу жұмыстары кезінде істемей тұрады. Беріліс қозғалысы шектес екіленген жүріс аралықтарында істейді. Әрбір екіленген жүріс 1 нүктеден 1' нүктесіне жұмыс бойынша ауысуы және 1' нүктесінен 1 нүктесіне қайта ауысуынан (10 сур.) тұрады. Жұмыс жүрісінің 1-1' түзуі сүргілеуіш кескіштің негізгі кесу жиегінің 1 нүктесінің нәтижелі кесу қозғалысының траекториясы болып келеді. Нәтижелі кесу қозғалысының жылдамдығы кескіштің қозғалыс жылдамдығына V тең болады. Біз қарастырып отырған мысалда траектория жазықтығы болып, түзу сызықты 1-1' траекториясынан өтетін, жылдамдық V векторы жатқан жазықтық саналады.
10 сурет. Сүргілеуші кескіштің көп қайталанатын қайтару-үдемелі қозғалыспен өңдеу сұлбасы
Кескіштің жылдамдық векторы V=V бағытында дайындама металының қалыңдығы «а» және ені «в» болатын кесілетін қабатының кедергі күшін ол түзу сызықты траектория бойымен қозғалысында, ал үйкеліс күшін артқы беттермен жеңіп шығады.
Екі түзу сызықты қозғалысты принципті кинематикалық сұлба бойынша кесу. 11 суретте көрсетілген, бір уақытта әрекеттенетін екі түзу сызықты принципті кинематикалық кесу сұлбасы мысалында қарастырамыз. Оның бірі X осі бойымен бағытталған және негізгі кесу қозғалысы D , ал екіншісі беріліс қозғалысы D және Z осі бойымен бағытталған. Бастапқы орнынан кескіш бірқалыпты V жылдамдығымен жоғарыдан төмен қарай ауысады. Нәтижелеуші қозғалыстың жылдамдық векторы V = V + V , горизонтальға бұрышымен көлбеген, нәтижелеуші кесу қозғалысының түзу сызықты траекториясында жатады. Үйкеліс күшін азайту үшін, кескіштің артқы бетін бұрышымен қайрайды (11 сур.). - кесу процесінде дайындамадағы кесу беттері мен құралдың артқы бетіндегі қатынасты орналасуды анықтайтын, кинематикалық бұрыш. Кинематикалық артқы бұрыш әрқашанда артқы бұрыштан кем: = , бұл жерде - кесу жылдамдығының бұрышы (негізгі кесу қозғалысы мен нәтижелі кесу қозғалысының жылдамдықтарының бағыты арасындағы жұмыс жазықтығындағы бұрыш).
11 сурет. Бірдей әрекет етуші екі түзу сызықты қозғалысты қарастыратын, көлбеу жазықтықты өңдеу сұлбасы
Достарыңызбен бөлісу: |