19 ТАҚЫРЫП. БҰЙРЫҚТЫҚ ӨНДІРІС ЖӘНЕ СОТ БҰЙРЫҒЫ Бұйрықтық өндірістің түсінігі және мәнісі. Бұйрықтық өндірісті қозғау. Сот бұйрығы. Сот бұйрығының күшін жою.
Дәріс Бұйрықтық өндірістің түсінігі және мәнісі. ҚР АІЖК талап өндірісімен бірге сот өндірісінің жаңа бір түрін қарастырады, ол – бұйрықтық өндіріс.
Сот бұйрығы өндіріп алушының ақшалай сомаларды өндіріп алу немесе мүлікті борышкерден немесе өндіріп алушыны олардың түсіндірмелерін тыңдау үшін шақырмай-ақ және сотта істі қарамай-ақ, даусыз талаптар бойынша борышкерден талап ету арызы бойынша шығарылған судьяның актісі болып табылады (ҚР АІЖК, 139- бап). Бұл актінің мәнісі оның атауында – сот бұйрығы, яғни субъектілерге құқық нормаларымен қарастырылған белгілі бір мінезқұлықты белгілеп беретін мемлекеттік-билік ету органының құқыққолдану актісі.
Сот бұйрығы сот шешімімен ұқсас болғанымен сот шешімінің түрі болып табылмайды. Сот бұйрығы судьямен жалпы ереже бойынша емес, азаматтық іс жүргізудің қарапайым ережелері бойынша беріледі. Сот бұйрығы сот шешімі сияқты атқарушылық құжат күшінеие болады. Ол бойынша өндіріп алу бұйрық берілгеннен кейін және сот шешімдерін атқару үшін белгіленген тәртіпте жүргізіледі (ҚР АІЖК 139-бабының 3-тармағы).
Қолданыстағы азаматтық іс жүргізу заңдарына қарапайымдандырылған өндірісі енгізу өте орынды және тәжірибелі дәлелденген. АІЖК-де бекітілген азаматтық істің сипаты мен күрделілігіне, дәлелдемелердің мазмұнына, сапасына байланыссыз барлық сатыны өту процедурасы қарапайымдандыруды, процессуалдық форманы жеңілдетуді талап етті. Қарапайымдандырылған процедураны енгізу соттың азаматтық істердің біразын тез қарастыруын мақсат етіп, бұзылған құқықтар мен қорғалатын заңды мүдделердің тиімді қорғалуын қамтамасыз етеді.
