6.2 Ежелгі түркі өркениеті және оның ерекшеліктері. Бірінші түркі мемлекетінің құрылуымен бірнеше маңызды сәттер байланысты. Біріншіден, VI ғасырда протоқазандардың Тарихи бірлестігінің аяқталуы және халықтың жаппай түркіленуі. Екіншіден, Ұлы даланың барлық кеңістігінде түркі дәуірінде өзінің апогейіне жеткен Біртұтас түркі тілі мен монолитті көшпелі өркениет ұзақ ғасырға орныққан. VI ғасырдың ортасында Алтай, Монғолияның Орта Азияға дейінгі далаларында ірі раннефеодальды мемлекет – VII ғ. дейін өмір сүрген түркі қағанаты пайда болады. Қазақстан аумағында бір-бірін ауыстыра отырып, Түргеш, қарлұқтар, оғыздар, қимақтар, Қараханидтер, айдақытайлар, қыпшақтар (барлығы 10 мемлекет) мемлекеттері пайда болады. Бұл түркі тілдес мал шаруашылығы тайпаларының этномәдени синтезінің кезеңі, шаруашылық қызмет түрлерін саралау, көшпенді мәдениетті одан әрі дамыту кезеңі болды.
Ұлы далада мекендеген түркілер өзінің шығу тегін Ашин түріктерімен, қасқыр ана туралы аңызбен байланыстырады. Түркі тайпаларының үстемдік ету дәуірінің басталуы туралы баяндалатын болсақ, түріктердің ең үлкен жазба ескерткіші-қаған руникалық жазба қаған руникалық руникалық жазу: "Жоғарыда көк аспан, ал төменгі жағында қоңыр жер, олардың арасында екі адамның ұлдары да жасалды. Адам ұлдарының үстінде менің ата-бабаларым Бумын-қаған және Истеми-қаған патшалығына көтерілдік. Патшалыққа келген кезде олар мемлекетті қорғап, түркі халқының заңдарын орнатты" [8].
