1-тоқсан бойынша жиынтық бағалау сипаттамасы
Бөлім
|
Тексерілетін оқу мақсаты
|
Ойлау дағдыларының деңгейі
|
Тапсырма саны*
|
Тапсырма №*
|
Тапсырма түрі*
|
Орындау уақыты, мин*
|
Балл*
|
Бөлім бойынша балл саны
|
9.1А Жасушалық биология
|
9.4.2.1 Өсімдік және жануар жасушаларының негізгі бөліктерінің құрылысы мен қызметін түсіндіру
|
Білу және түсіну
|
2
|
1
|
ҚЖ
|
2
|
2
|
4
|
9.4.2.2 Микрофотографияны қолданып, жасушалардың сызықтық ұлғаюын есептеу
|
Қолдану
|
1
|
2
|
ҚЖ
|
3
|
2
|
9.1В
Тірі ағзалардың көп түрлілігі.
Биосфера және экожүйе
|
9.1.1.1 Әр түрлі түрлерді сипаттауда бинарлы номенклатураны қолдану
|
Қолдану
|
1
|
3
|
ҚЖ
|
1
|
1
|
9
|
9.1.1.2 Өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін ерекшелік белгілері бойынша танып білу (анықтағыш бойынша)
|
Қолдану
|
1
|
4
|
ҚЖ
|
3
|
3
|
9.3.1.1 Популяция өсімінің экспоненциалдық және сигмоидтік үлгілерінің қисық сызықтарының графиктерін талдау
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
1
|
5
|
ТЖ
|
3
|
1
|
9.3.1.3 Энергия, биомасса және сандар пирамидаларын салыстыру
|
Қолдану
|
1
|
6
|
ТЖ
|
2
|
3
|
9.3.1.4 Азот пен көміртектің табиғаттағы айналымының сызбасын құру
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
1
|
7
|
ТЖ
|
3
|
1
|
9.1D
Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері
|
9.3.2.2 Пестицидтерді пайдаланудың қоршаған орта мен адам денсаулығына әсерін түсіндіру
|
Қолдану
|
1
|
8
|
ҚЖ
|
4
|
4
|
7
|
9.3.2.3 - Парниктік эффектінің тірі ағзаларға әсерін түсіндіру
|
Білу және түсіну
|
1
|
9
|
ҚЖ
|
3
|
1
|
9.3.2.4 - Озон қабатының бұзылуының себептері мен салдарын түсіндіру
|
Білу және түсіну
|
1
|
10
|
ТЖ
|
3
|
2
|
9.1E
Қоректену
|
9.1.2.2 Ас қорыту үдерісіндегі органикалық заттар мен сәйкес ферменттердің арасындағы байланысты орнату
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
1
|
11
|
КТБ
|
1
|
2
|
5
|
9.1.2.4 Өттің әсерінен майлардың эмульгациялануы үдерісін зерттеу
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
1
|
12
|
ТЖ
|
3
|
1
|
9.4.1.1.Ферменттер механизмін оқып тану
|
Білу және түсіну
|
1
|
13
|
БТБ
|
1
|
1
|
9.1.2.3 Ферменттердің белсенділігіне әр түрлі жағдайлардың (температура, pH) әсерін зерттеу
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
1
|
14
|
ТЖ
|
2
|
1
|
9.1F
Заттардың тасымалдануы
|
9.1.3.1 Активті және пассивті тасымалдарды салыстыру
|
Қолдану
|
1
|
15
|
КТБ
|
2
|
2
|
5
|
9.1.3.2 Өсімдіктердегі транспирация үдерісінің мәнін түсіндіру
|
Қолдану
|
1
|
16
|
ТЖ
|
2
|
1
|
9.1.3.4 Сыртқы факторлардың флоэма арқылы заттардың тасымалдануына әсерін зерттеу
|
Білу және түсіну
|
1
|
17
|
ТЖ
|
2
|
2
|
Барлығы
|
|
|
|
|
40
|
30
|
30
|
«Биология» пәнінен 1-тоқсанға арналған жиынтық бағалау тапсырмалары
(A) Суретте берілген жасушалардың қандай ағзаға тән екенін ажыратыңыз
А B
[1]
1.(В) Жасырынған органойдтардың атауын жазыңыз
А. _____________________ B._______________________
[1]
2. Кестедегі жасуша органойдтарының өлшемдерін пайдаланып ауыстыру компоненттерін толықтырыңыз
№
|
Жасуша органойдтары
|
Сантиметр
|
Миллиметр
|
Микрометр
|
Нанометр
|
|
Ядро
|
|
|
1
|
|
|
Митохондрия
|
10-7
|
|
|
|
[2]
3.Бинарлы номенклатураны қолданудың маңызын таңдаңыз
A. Иесін төлі арқылы тану
B. Мекен ету ортасын тану
C. Түрді анықтауда қателіктер орын алмайды
D. Туыстардын еркін шагылысуына мүмкіндік береді
[1]
4. Суретте берілген қабыршақ қанаттылар отрядының өкілін пайдалана отырып, төмендегі анықтауыштық кестені толтырыңыз (+, - арқылы белгілеңіз)
Екі жұп қанаттары болады
|
Қанатының түрлі түсті болуы оны қызып кетуден қорғайды
|
Ауызы шырын соруға бейімделген
|
Қанаттары бір бірімен ілмек арқылы жалғасады
|
Ауызы кеміруге бейімделген
|
Мұртшалары иіс сезуге бейімделген
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
[3]
5. Төменде берілген графикті пайдаланып, популяция өсімінің ауытқу себебін талдаңыз
Қоян:_______________________________________________________________________________________________________________________________Қасқыр:____________________________________________________________________________________________________________________________
[1]
6. Энергия, биомасса және сандар пирамидаларының анықтамаларын тұжырымдаңыз
Энергия ________________________________________________________
________________________________________________________________
Биомасса пирамидасы___________________________________________
________________________________________________________________
Сандар пирамидасы _____________________________________________
________________________________________________________________
[3]
7. Табиғаттағы азот айналымының маңызын сипаттаңыз
[1]
8. Пестицидтерді пайдаланудың қоршаған орта мен адам денсаулығына әсерінің шындық не жалған екендігін ажыратыңыз.
№
|
Тұжырым
|
Шындық
|
Жалған
|
1
|
Жемістердің көлемін ұлғайту үшін қолданылатын химилық препараттар
|
|
|
2
|
Пестицидтер ауыл шаруашылық өнімдерін зиянкеcтерден қорғау үшін қолданылады
|
|
|
3
|
Инсектицидтер кенелер және өрмекші тәрізділерден өнімді қорғау үшін қолданылады
|
|
|
4
|
Пестицидтермен өңделген топырақта өскен көкөністерді жегенде адамдар улануы мүмкін.
|
|
|
[4]
9. Парниктік эффектісінің бір себебін таңдаңыз
A. Жылыжайларды көптеп салу
B. Көмір қышқыл газының мөлшерінің артуы
C. Қоқыстардың көбеюі
D. Оттегінің мөлшерінің артуы
[1]
10. Озон қабатының бүзылуының бір себебі мен салдарын сипаттаңыз
Себебі_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Салдары ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
[2]
11. Ас қорыту үдерісіндегі органикалық заттар мен оларды ыдырататын ферменттермен сәйкестендіріңіз
№
|
Ферменттердің атауы
|
Органикалық заттар
|
1
|
Амилаза
|
A. майлар
|
2
|
Пепсин
|
B. нәруыздар
|
3
|
|
C. глицерин
|
4
|
|
D. крахмал
|
[2]
12. Қазіргі кезеңде өт және ұйқы безі ақаулығымен ауыратын науқастар баршылық. Олардың көпшілігі ауруынан айғып кетіп жатса кейбіреулері өтін алдырып жатады. Өтін алдырған науқастарға үнемі диеталық тағамдар тұтыну керектігін дәрігерлер ескертеді. Неліктен өтін алдырған пациент диеталық тағамдар жеуі керек және бұл жағдайды ұйқы безімен бйланыстыра отырып өз тұжырымыңызды жазыңыз________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
[1]
13.Ферменттерттердің әсер ету механизмінің сызбасының дұрыс жауабын көрсетіңіз
A. А + В = АВ + Фк
B. А+В + Фк= АВФк
C. А+Фк = АФк ; АФк + В = АВ + Фк
D. А+Фк = А + В = АВ + Фк
[1]
14. Ыдыс жуғыш сұйықтықты липаза ферменті деп алып, уш сынауыққа ыдыс жуғыш сұйықтық араластырылған сабынды су құямыз. Әр сынауыққа бірдей мөлшерде май тамызамыз. Үш сынауықтың температурасы әр түрлі екендігін ескере келе майдын ыдырау жылдамдығына бақыланған температураның әсері туралы қорытынды ойыңызды жазыңыз
_____________________________________________________________________________________________________________________________________
[1]
15.Төменде көрсетілген тұжырымдарды пайдалана отырып, активті және пассивті тасымал түрлерін салыстырыңыз
Белсенді тасымалдау
|
Жасуша ішілік тасымалдау
|
Енжар тасымалдау
|
|
АТФ энергиясы жұмсалады
|
|
|
Концентрация градиенті бойынша жүреді
|
|
|
Концентрация градиентіне қарсы жүре алады
|
|
|
АТФ энергиясы жұмсалмайды
|
|
[2]
16. Жағдаятты оқып шығып, транспирация құбылысына байланысын сипаттаңыз.
Екі құтыға Спатифиллум (лат. Spathiphyllum) өсімдігі отырғызылды. Бір өсімдік жарық, ылғалы мол жерге қойылды. Екінші құтыдағы гүл қараңғы жерге қойылып, су құйылып түру керектігі ұмытылып кетті. Екі құтыдағы өсімдіктердің жағдайы.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
[1]
17. Қыс мезгілінде өсімдіктерде зат алмасу қарқындылығы азаяды. Осы жағдайды ескере отырып, жылыжайда өсіріп тұрған лимон ағашы мен бақшада өсіп тұрған лимон ағашының флоэмасы арқылы заттардың тасымалдануына температураның әсерін тұжырымдай отырып, қорытындысын жазыңыз
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
[2]
Балл қою кетесі
№
|
Жауабы
|
Балл
|
Қосымша ақпарат
|
1 (a)
|
A-өсімдік жасушасы
B-жануар жасушасы
|
1
|
|
1(b)
|
A-хлоропласт
B-Гольджий кешені
|
1
|
|
2
|
Ядро: см- 10-4,мм-10-3,нм-1000
Митохондрия: мм-10-6,мкм-10-3, нм-1
|
2
|
Басқа да дұрыс мәндер қабылданады
|
3
|
С
|
1
|
|
4
|
Екі жұп қанаты болады
Аузы шырын соруға бейімделген
Қанаттары бір бірімен ілмек арқылы жалғанады
Мұртшалары иіс сезуге бейімделген
|
3
|
|
5
|
Жемтік көбейген жағдайда жұқпалы дерттің көбеюі мүмкін.
|
1
|
Кез келген дұрыс жауап қабылданады
|
6
|
Энергия - органикалық заттарды тұтына отырып, синтезделеді.
Сандар пирамидасы - әрбір деңгейдегі жеке ағзалардың санын көрсетеді. Мысалы бір түлкіні қоректендіруге бірнеше қоян мен тышқан қажет. Ал кемірушілерді қоректендіруге алуан түрлі өсімдіктердің көп мөлшері қажет.
Биомасса пирамидасы - әртүрлі қоректік деңгейдегі ағзалар массасының арақатынасы. Мысалы сиырда 1кг бұлшық ет түзілу үшін 70-90 кг балғын шөп қажет.
|
3
|
Кез келген дұрыс жауап қабылданады.
|
7
|
Азон қабатының қалыптасуына зор ықпалын тигізеді
|
1
|
Кез келген дұрыс жауап қабылданады
|
8
|
Жемістердің көлемін ұлғайту үшін қолданылатын химилық препараттар - ж
Пестицидтер ауыл шаруашылық өнімдерін зиянкеcтерден қорғау үшін қолданылады - ш
Инсектицидтер кенелер және өрмекші тәрізділерден өнімді қорғау үшін қолданылады - ш
Пестицидтермен өңделген топырақта өскен көкөністерді жегенде адамдар улануы мүмкін - ж
|
4
|
|
9
|
В
|
1
|
|
10
|
Себебі-ғарыш кемелерін көптеп ұшыру.
Салдары-тіршілік тек мұхитта сақталады
|
2
|
Кез келген дұрыс жауап қабылданады
|
11
|
Амилаза:D
Пепсин:B
|
2
|
|
12
|
Өттің құрамында болатын өт кышқылы майларды ыдыратуға қатысады, сол себепті өтін алдыртқан пациенттер диеталық тағамдарды қолданған жөн
|
1
|
Кез келген дұрыс жауап қабылданады
|
13
|
А+Фк = АФк ; АФк + В = АВ + Фк
|
1
|
|
14
|
39-60 градуста ферменттер белсенді болады. Ал 0 және 100 градуста белсенділігі нашарлайды
|
1
|
Кез келген дұрыс жауап қабылданады
|
15
|
Белсенді тасымал: АТФ жұмсалады, концентрация градиентіне қарсы жүре алады
Енжар тасымал: АТФ жұмсалмайды, концентрация градиенті бойынша жүреді
|
2
|
|
16
|
Ауа ылғалдылығы мен су буының қысымы транспирация үдерісіне әсер етеді. Егер жапырақ айналасындағы ауа құрғақ болса транспирация тез жүреді. Нәтижесінде су құйылмаған өсімдік қурап кеуі мүмкін.
|
1
|
Кез келген дұрыс жауап қабылданады.
|
17
|
Флоэма арқылы заттардың тасмалдануына әсер етуші фактордың бірі температура. Жасушадағы цитоплазма қозғалысының жылдамдығы температура артқан сайын көбейеді, төмендеген сайын азаяды
|
2
|
Кез келген дұрыс жауап қабылданады
|
Барлығы:
|
30 балл
|
|
Қолданылған сілтемелер:
1. https://ikaz.info/simdikter-men-zhanuarlar-zhasushalaryny-rylysy/
2. https://kk.wikipedia.org/
Достарыңызбен бөлісу: |
