Кернеулер резонансы
Тармақталмаған тізбек (5.17-сурет) үшін Ом заңы мына түрде болады.
.
шарты орындалған жағдайда кернеулер резонансы құбылысы байқалады.
Резонанс напряжений в электрической цепи https://www.youtube.com/watch?v=kOeAf_yKZxo
және параметрлері өзгермейтін болса, резонанс шартын ток жиілігін өзгерту арқылы орындауға болады. Резонанстық жиілікті былай анықтайды:
,
.
Резонанс жағдайында индуктивтілік пен сыйымдылықтағы кернеу тең . Мұндай жағдайдың векторлық диаграммасы 5.18-суретте келтірілген.
|
5.17-сурет. Тармақталмаған тізбек сұлбасы
|
5.18-сурет. Резонанс жағдайындағы тармақталмаған тізбектің векторлық диаграммасы
|
Резонанс кезінде , , , .
Егер активті кедергі аз, яғни және болса, онда желідегі кернеуден анағұрлым артық болатын едәуір ток және сыйымдылық пен индуктивтілікте үлкен кернеу пайда болады.
Резонансты жиілік кезінде реактивті кедергі шамасын толқындық кедергі ( ) деп атайды
;
.
Контурдың төзімділігі (добротность) деп толқындық кедергінің активті кедергіге қатынасын айтады, яғни
.
Төзімділік реактивті элементтердегі кернеу резистивті элементтердегі кернеуден неше есе асып түсетінін анықтайды.
, , екенін ескере отырып, жиіліктік сипаттамаларды (10–3 сурет) тұрғызуға болады. Резонанстық қисықтар ( және тәуелділіктері) 10–4 суретте келтірілген. Резонанс кезінде тізбектегі тоқ ең үлкен мәніне жетеді, ал қуат коэффициенті 1–ге тең.
10–3 сурет 10–4 сурет
Токтар резонансы
Тармақталған тізбек (10–5 сурет) үшін Ом заңы мына түрде жазылады
.
Егер болса, онда тоқтар резонансы құбылысы орын алады. Бұл жағдайда реактивті элементтері бар тармақтардағы тоқтар тең және қарама-қарсы бағытталған (векторлық диаграммасы 10–6 суретте келтірілген). Реактивті элементтері бар тармақтардағы тоқтар тізбектің тармақталмаған бөлігіндегі тоқтан едәуір артығырақ болуы мүмкін.
10–5 сурет 10–6 сурет
Кернеулер резонансындағы сияқты токтар резонансында да мына қатынастар орын алады: , , , .
Токтар резонансы кезінде тізбектің толқындық өткізгіштігі ( ) түсінігі қолданылады
.
Бұл жағдайдағы тізбектің төзімділігі
,
және реактивті элементтері бар тармақтардағы токтар тізбектің тармақталмаған бөлігіндегі токтан неше есе артық екенін көрсетеді. Резонанстық қисықтар 10–7 суретте келтірілген.
Тізбектің тармақталмаған бөлігіндегі ток резонансы кезінде ең аз мәнге ие болады, ал қуат коэффициенті 1 – ге тең.
Достарыңызбен бөлісу: |
