п-Динитробензол
NH
2
NO
2
+ NaNO
2
+ 2H
2
SO
4
- NaHSO
4
; 2H
2
O
N
+
NHSO
4
-
NO
2
+ NaNO
2
Cu; HNO
3
NO
2
NO
2
+ NaHSO
4
+ N
2
Реактивтер:
п-нитроанилин – 3,5г;натрий нитриті – 11,5 г; мыс ұнтағы – 7 г; күкірт
қышқылы (
1,84г/см
3
) – 6 мл; азот қышқылы (
1,39г/см
3
).
Құрал-жабдықтар:
көлемі 300 мл стакан; механикалық араластырғыш, термометр; су
буымен айдауға арналған қондырғы; сулы жылытқыш.
Жұмыс барысы:
Стаканда 11,5 г натрий нитритін 30 мл суда ерітеді, 7 г мыс ұнтағын
салады да, қоспаны 60
о
С-та сулы жылытқышта аздырады. Содан кейін үнемі араластыра отырып
аздап күкірт қышқылының сулы ерітіндісінде (6 мл концентрлі күкірт қышқылын 30 мл суда
ерітеді) 3,5 г п-нитроанилинді ерітіп құяды. п-Нитроанилин қышқылда тұтас еруі керек. п-
Нитроанилинді қосқан сайын реакциялық қоспа көпіршиді, оны 2, 5...3 сағат бойы аздан қосады.
Температураны 60-70
о
С-тан асырмау керек. Қосып болғаннан соң араластыруды жалғастырады,
реакциялық қоспаны бөлме температурасында салқындатады. Азот қышқылымен қышқылдық
ортаға келтіреді, су буында айдап 1,5-2 дистилятты жинайды. Дистиялят салқындаған соң п-
динитробензолдың кристалдары түзіледі, оны Бюхнер сүзгісінде сүзіп алады.
Шығымы – 2-2,5 г (теориялық шығымның 47-59
-ы).
п-динитробензол –
кристалды зат, ыстық суда нашар ериді, бензолда ериді, спиртте, эфирде
қыздырғанда ериді. Балқу температурасы – 173-174
о
С.
|
