6.2. ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫСҚА ТАПСЫРМА ЖӘНЕ ОНЫ ОРЫНДАЛУ ТӘРТІБІ
1-суреттегі сұлбаға сәйкес тізбекті жинау керек. Үшфазалы генератордың А және В шығыстарын коннектордың аналогты V0 және V1 кірістерін қосу керек.
1-сурет
Виртуалды вольтметрмен барлық фазалық кернеулерді, сонымен қатар кернулердің арасындағы UA және UB, UB және UC, UC және UA фазалық ығысу бұрыштарын өлшеу керек. Өлшенген қорытындыларды 1-кестеге енгізу керек.
1-кесте
UA, В
|
UB, В
|
UС, В
|
А – В, град
|
В –С , град
|
С – А, град
|
|
|
|
|
|
|
Виртуалды вольтметрмен барлық желілік кернеулерді, сонымен қатар кернеулердің арасындағы UAВ және UBС, UBС және UCА, UCА және UAВ фазаның ығысу бұрыштарын өлшеу керек. Өлшенген қорытындыларды 2-кестеге енгізу керек.
2-кесте
UАВ, В
|
UВС, В
|
UСА, В
|
АВ – ВС, град
|
ВС – СА, град
|
СА – АВ, град
|
|
|
|
|
|
|
Ток көзінің фазалары жұлдызша жалғанған кезде, фазалық және желілік кернеулердің векторлық диаграммаларын масштабпен тұрғызу керек.
2-сурет бойынша бейтарап сыммен симметриялы жүктемені тізбекке «жұлдызша» жинау керек (RA = RB = RC = 1 кОм).
2-сурет
Кернеу мен токтың әсерлік мәндерін өлшеу керек. Өлшенген қорытындыларды 3-кестеге енгізу керек.
Бейтарап сымды ажыратып, симметриялы жүктемемен бейтарап сымсыз тізбек үшін өлшеулерді қайталау керек ( RA = RB = RC = 1 кОм ).
Бейтарап сымды бейсимметриялы жүктемемен тізбекке «жұлдызша» жинау керек ( RA = 1 кОм, RB = 680 Ом, RC = 330 Ом ). Ток пен кереудің әсерлік мәндерін өлшеу керек.
Бейтарап сымды ажыратып, бейсимметриялы жүктемемен бейтарап сымсыз тізбек үшін өлшеулерді қайталау керек ( RA = 1 кОм, RB = 680 Ом, RC = 330 Ом ).
Алынған қорытындылардың өлшемдерімен кернеу мен токтың векторлық диаграммаларын тұрғызу керек.
3-кесте
Режим
|
IA,А
|
IB,А
|
IC,А
|
IN,А
|
UAB,В
|
UBC,В
|
UCA,В
|
UA,В
|
UB,В
|
UC,В
|
UnN,В
|
Симметриялы бейтарап сыммен
(RA = RB = RC =
1 кОм)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Симметриялы бейтарап сымсыз
( RA = RB = RC =
1 кОм )
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Бейсимметриялы бейтарап сыммен
( RA = 1 кОм,
RB = 680 Ом,
RC = 330 Ом )
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Бейсимметриялы бейтарап сымсыз
(RA = 1 кОм,
RB = 680 Ом,
RC = 330 Ом)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6.3 Бақылау сұрақтары мен тапсырмалары
1. Синусойдалы токтың үш фазалы жүйесіне анықтама беріңіздер.
2. Үш фазалы ток қалай анықталады?
3. Фазалары жұлдызша жалғанған кезде үш фазалы қорек көзінің фазалық және желілік кернеулері мен токтарының ара қатынасы қандай?
4. Нөлдік сымның рөлі қандай және ол қай жағдайда қажет?
5. Зерттелген режимнің тұрғызылған векторлық диаграммасының ерекшелігін атап беріңіздер.
6.Амперметрдің көрсететін тогын есепте, егер Uж =380 В, Ra=10 Ом, Rb=10 Ом, Rc=10 Ом тең болса.
№7 Зертханалық жұмыс ЭЛЕКТР ҚАБЫЛДАҒЫШТАРЫ ҮШБҰРЫШША ҚОСЫЛҒАН ҮШФАЗАЛЫ ЭЛЕКТР ТІЗБЕГІН ЗЕРТТЕУ
Жұмыстың мақсаты: тәжірибе арқылы үшфазалы тізбектің үшбұрышты қосылған жүктемеден өтетін токтардың, фазалық кернеулер мен қуаттардың ара қатынасын зерттеу.
Кернеулер мен токтардың векторлық диаграммасын тұрғызып үйрену.
7.1. ҚЫСҚАША ІЛІМИ МАҒЛҰМАТТАР
Егер үшфазалы қорек көзі үшбұрышша жалғанса, оның желілік кернеу мен фазалық кернеу өзара тең болады, яғни , өйткені, мысалы А-В фазаларында , , бірақ , ал - желілік кернеу, - фазалық кернеу, яғни , басқа фазаларда да осы сияқты (7.1-сурет).
7.1-сурет
, .
Кешенді түрде олар былай жазылады:
,
,
,
Фазалық токтар Iab , Ibc , Ica – Ом заңы бойынша анықталады:
Кирхгофтың бірінші заңы бойынша желілік токтарды келесі формулалар арқылы анықтайды:
Симметриялық үшфазалы тізбекте кедергілер мен кернеулер симметриялы болатын болса, онда токтар да симметриялы болады.
- фазалық ток,
- желілік ток.
Осыны векторлық диаграмма арқылы анықтайды (7.2-сурет).
7.2-сурет. Симметриялық жүктемелі тізбектің векторлық диаграммасы.
7.3-сурет. Бейсимметриялық жүктемелі тізбектің векторлық диаграммасы.
Үшбұрышша жалғанған үшфазалы жүктемелі тізбектің қуаты (∑P) фазалардың қуаттарының қосындысына тең болады:
∑P=Pab + Pbc + Pca
Егер тізбекте тек қана симметриялық активті кедергілер болса
∑P=3Pф =3UфIф .
Тізбекте симметриялы активті- индуктивті не активті-сыйымдылықты жүктеме болса
∑P =3UфIф cosφ=
Үшфазалы тізбектің реактивті қуаты
∑Q =3UфIф sinφ=
Тізбектің толық қуаты
∑S =3UфIф =
7.3. ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫСҚА ТАПСЫРМА ЖӘНЕ ОНЫҢ ОРЫНДАЛУ ТӘРТІБІ
7.3.1. Үшбұрышша жалғанған симметриялы және бейсимметриялы электр қабылдағыштың кернеулері мен токтарын мультиметр не виртуалды аспаптар арқылы өлшеп, қуаттарды есептеу керек.
7.3.2. Тәжірибені жүргізу тәртібі: 7.4-суретте келтірілген сұлба бойынша тізбекті жинастырыңыз. Жүктеме ретінде үш кедергіні (Rab =Rbc=Rca =1кОм) дайындап алыңыз. Алты токты өлшеу үшін тізбекке үш виртуалды амперметрлерді және үш мультиметрді қосыңыз. Өлшеу деректерін 1-кестеге жазыңыз.
7.3.3. Бейсимметриялы электр қабылдағышты (Rab=680 Ом, Rbc=1 кОм, Rca=330 Ом ) қорек көзіне қосып, кернеулер мен фазалық және желілік токтарды өлшеңіз. Өлшеу деректерін 1-кестеге жазыңыз.
7.3.4. Фазалық және толық активті қуаттарын есептеп, 1-кестеге жазыңыз.
1-кесте
«Үшбұрышты » сұлба
|
Симметриялы жүктеме
|
Бейсимметриялы жүктеме
|
Желілік токтар, мА
|
IA
|
|
|
IB
|
|
|
IC
|
|
|
Фазалық токтар, мА
|
Iab
|
|
|
Ibc
|
|
|
Ica
|
|
|
Фазалық және желілік кернеулер, В
|
UAВ
|
|
|
UBС
|
|
|
UCА
|
|
|
Фазалық қуаттар, мВт
|
Pab
|
|
|
Pbc
|
|
|
Pca
|
|
|
Толық қуат, мВт
|
P
|
|
|
7.4-сурет. Тәжірибеге арналған сұлба.
7.3.5. 7.4-суретке масштабтарын қолданып, векторлық диаграммаларын сызу керек.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Токтардың және
кернеулердің диаграммасы
|
|
|
Кернеулер
диаграммасы
|
|
|
|
|
а)
Симметриялы
жүктеме
|
б) Бейсимметриялы
жүктеме
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Мu=…в/дел
|
|
|
|
|
|
|
|
МI=…мА/дел
|
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |