1 зертханалық жұмысы Тоғысқан жазық күштер жүйесін зерттеу Жұмыс мақсаты

1 – негізі, 2 - тензометрлі тіректер, 3 – консолды арқалык,

4 – көлденен жолақ, 5 – білеулер, 6 – жүк, 7 – қозғалмалы блок.

Арқалыққа, әсер етуші таралған жүктемелерді 5-ші брус арқылы, оның үстіне жатқызып арқылы алмастырылған. Арқалыққа әсер етуші қадалған күштерді 7-ші блоктар арқылы ілінген 6-шы жүктер арқылы түсірілген. Арқлыққа әсер етуші қос күштерді көлденең жолақ -4 арқылы , 7-ші блоктар, 6-шы жүктер арқылы алмастырады.

Жұмыстың орындау реті:

1. 
   Қондырғыны суретке сәйкес құрастырамыз.
   
2. 
   Қондарғыш үстелдің горизонталь тегіс бетіне орналастырамыз.
   
3. 
   ХSI – жалғағыш арқылы өлшеуіш приборы бар қондырғыға қосамыз .
   
4. 
   220 В желісіне өлшеуіш приборды жалғап, «ОN/OFF» жалғағыш қосу керек.
   
5. 
   Айналмалы резисторлар арқылы индикаторын, приборды О- бірінші, екінші, үшінші және төртінші каналдарына қосуға болады. Тензорезитор біріншісі- бірінші, екіншісі- екінші, үшіншісі-үшінші, төртіншісі – төртінші каналдарды көрсетеді. Каналдарды галеттік қосқыштар арқылы өзгертеді.
   
6. 
   Арқалықты брустар мен жүктер арқылы жүктейді.
   
7. 
   Түсірілген өос күштердің моментін, көлденең тақтай және жүктер арқылы істелінеді.
   
8. 
   Тірек реакциясының горизонталь және вертикаль құраушыларын алдын-ала жазып алу керек. Кесте 3.1 арқылы өлшегіш прибор қосқыштарын өзгертіп оның көрсетілген шамаларын білуге болады.
   
9. 
   Тірек реакциясын теориялық шамасын есептеп, эпюрасын салу керек.
   
10. 
    Теориялық шамаларды тәжірибелік нәтижелермен салыстыру керек.
    

3.1 – кесте

3.2 – кесте

Реакциялар	Есептелінгер деректер (Н)	Экспериментал деректер (Н)	аутқу (%)

Тапсырманы орындауға мысал.

Шешуі:

1. 
   Үлескен жүктемені онын қадалған күшімен алмастырамыз. О келтіру нүктесі d кесіндінің ортасында.
   

3.9 – сурет

2. 
   Арқалықты байланыстардан босатып, оларды , и тірек реакцияларымен ауыстырамыз. Сонда 3.9б суретте көрсетілгендей арқалыққа теңгерілген күштер жүйесі келтірілді деп есептейміз. Есептеу сұлбасын сызамыс.
   
3. 
   х және у өстерін 3.9б суретте көрсетілгендей орналастырып (3.7) теңдеулерін құрастырамыз.
   
4. 
   
   

5. 
   Теңдеулер жүйесін шығара отырып, біріншіден табамыз:
   

Екіншіден

Үшінші теңдеуден көрініп тұр, қозғалмайтын-топсалы тіректегі горизонталды құраушысы , яғни осы тіректін толық реакциясы арқалыққа перпендикуляр және – ке тең.

6. 
   Есепті дұрыс шешкенін тексеру үшін қолданбаған теңдеуді құрастырамыз:
   

Сандық мәндерін қоямыз, есептейміз:

Жауабы:

3.3 – кесте. Тапсырма нұсқалары

№ п/п			, Н/м		а, м	b, м	c,м	d, м
1	4	5	6	7	0,5	1,0	0,5	1,0
2	5	6	7	8	1,0	0,5	1,0	0,5
3	6	7	8	9	1,0	1,0	0,5	0,5
4	7	8	9	4	0,5	1,0	1,0	0,5
5	8	9	4	5	0,5	0,5	1,0	1,0
6	9	4	5	6	0,5	1,0	0,5	1,0
7	4	5	6	7	1,0	0,5	1,0	0,5
8	5	6	7	8	1,0	1,0	0,5	0,5
9	6	7	8	9	0,5	1	1,0	0,5
10	7	8	9	4	0,5	0,5	1,0	1,0

3.4 – кесте. Жүктелу нұсқалары:

1	2
3	4
5	6
7	8
9	10

3.10 – сурет

1. 
   Арқалыққа келтірілетін жүктемелердін негізгі түрлері.
   
2. 
   Дене қандай жағдайда еркін (бос) деп саналады?
   
3. 
   Жиі кездесетін байланыстар түрлері және олардын реакциялары.
   
4. 
   Босату принципы.
   
5. 
   Тағайындалған координаттар остеріне күштін проекциясы. Өрнектері.
   
6. 
   Үлескен күшті қадалған күшке қалай алмастыруға болады?
   
7. 
   Күштін нүктеге қатысты векторлық моменті, қалай анықталады?
   
8. 
   Күштін нүктеге қатысты алгебралық моменті, қалай анықталады?
   
9. 
   Жазық күштер жүйесінің тепе-теңдікте болуының 1-ші түрі.
   
10. 
    Жазық күштер жүйесінің тепе-теңдікте болуының 2-ші түрі.
    
11. 
    Жазық күштер жүйесінің тепе-теңдікте болуының 3-ші түрі.
    
12. 
    Жазық параллель күштер жүйесінің тепе-теңдікте болуының түрі.