иіні деп аталады. Осыдан келесі күшінің О центріне қатысты моментінің модулін анықтайтын өрнек шығады:
M0()=Fh (2.3)
Сонымен, күш моментінің модулі күштің модулі мен оның центрге қатысты иінінің көбейтіндісіне тең болатыны.
Осыдан көрініп тұр күш моменті модулінің нөлге тең болатын жағдайлар: егер күші ноль болса, немесе осы күштің О центріне иіні һ нөлге тең болса, яғни күш түзуі момент центрі арқылы өтетін болса.
Күш модулінің өлшем бірлігі: =1Нм
Модульдері тең өз-ара параллель және қарама-қарсы бағытталған екі күш – қос күш деп аталады. Статиканың бірінші аксиомасы бойынща қос күш теңгерілген күш жүйесі емес. Сонымен қатар қос күштің тең әсері болмайды, сондықтан оны бір күшпен теңгеруге болмайды. Осы себептен қос күштер қасиеттерін бөлек зерттейді. Қос күштің денеге әсері механикалық құбылыстың басқа түрі болып табылады.
Құраушылары және қос күшті (2.2 сурет) қарастырамыз. Бұл қос күштерге шарты орындалады, осы себептен бұл күштердін бас векторы нольге тең.
Сондықтан, қос күш әсерінен дене ілгерілемелі қозғалмайды, тек айналыста болады. Қос күштің денені айналдыру мүмкіндігін анықтау үшін қос күш моменті – деген ұғым енгізіледі.
Қос күштер жатқан жазықтықты қос күш жазықтығы, ал екі күштің түзілерінің ара қашықтығы – һ, қос күштің иіні деп аталады.
2.2 – сурет
Қос күштің моменті кеңістікте орналасуын зерттеу үшін оған қос күштің моментінің векторы деп атау беріп, мынадай векторлық шарт қабылданған: Қос күштің векторлық моменті – қос күш жатқан жазықтыққа перпендикуляр, вектор ұшынан қарағанда құраушы күштер осы жазықтық бетіндегі сағат тіліне қарама-қарсы бағытта айналдырады (2.2 сурет) және модулі берілген құраушы күштің қос күш иенінің көбейтіндісіне тең
(2.4)
Қос күштің векторлық моменті – еркін вектор, ол еш бір нүктемен, немесе әсер ету сызығымен байланыспаған.
Қатты денеге келтірілген күштердін әсер ету сызықтары бір жазыққтықта жататын күштер жүйесі – жазық күштер жүйесі деп аталады.
Статиканың жазық күш жүйесі үшін негізгі теоремада кез келген жазық күш жүйесінің денеге әсерін бір күшімен ( осы жүйенің құраушы күштердің векторлық қосындысы – Бас векторы деп аталады) және бір Мо қос күшімен алмастыруға болады.
(Мо – Окелтіру центріне қатысты жүйенін құраушы күштердің моменттерінің алгебралық қосындысы – Бас момент деп аталады.
(2.5)
Мұнда – бас вектор құраушылары.
Бір жазықтықта орналасқан қос күш жүйесі тепе-теңдікте болу үшін, қос күш моментерінің алгебралық қосындысы нөлге тең болуы қажет те жеткілікті: .
Достарыңызбен бөлісу: |