12. Білек аймағының топографиялық анатомиясы (алдыңғы және артқы аймақтар). Қанмен қамтамасыз етілуі және иннервациясы. Пироговтың талшықты кеңістігі. Білектің алдыңғы аймағы Шекарасы
Интеркостальды кеңістіктердің топографиялық анатомиясы (интеркостальды артериялар, тамырлар мен нервтер)
жүктеу/скачать 3,62 Mb.
|
анат
| 44.Интеркостальды кеңістіктердің топографиялық анатомиясы (интеркостальды артериялар, тамырлар мен нервтер).
Қабырғааралық кеңістік - кеуде қуысының фассиясымен, ішкі жағынан интракраниальды фасциямен шектелген іргелес қабырғалар арасындағы кеңістік; -оның құрамында сыртқы және ішкі қабырғааралық бұлшықеттер және қабырғааралық тамыр-жүйке байламдары бар. Сыртқы қабырғааралық бұлшықеттер омыртқадан артқы жағынан қабырға шеміршегіне дейінгі аралықты толтырады, апоневроз қабырға шеміршегінен төске дейін, бұлшықет талшықтарының бағыты көлбеу жоғарыдан төменге және алға қарай жүреді. Ішкі қабырғааралық бұлшықеттер қабырға бұрыштарынан төске дейін созылады. Бұлшықет талшықтарының кері бағыты бар-төменнен жоғарыға және артқа. Сыртқы және ішкі қабырғалық бұлшықеттердің арасында тамырлар мен нервтер орналасқан талшық бар. Қабырғааралық тамырлар мен нервтер қабырғаның төменгі жиегімен қабырға бұрышынан ортаңғы қолтық сызыққа дейін жүреді, содан кейін тамыр-жүйке байламы қабырғамен қорғалмайды. Ең жоғары позицияны қабырғааралық тамыр алады,тіпті одан да төмен - интеркостальды жүйке жатады. Нейроваскулярлық сәуленің жағдайын ескере отырып, плевра пункциясын ортаңғы аксиларлы сызықтың артында, төменгі қабырғаның жоғарғы жиегінде, жетінші-сегізінші интеркостальды саңылауларда жасау керек. Ішкі қабырғааралық бұлшықеттің артында борпылдақ талшықтың кішкене қабаты, содан кейін кеудеішілік фасция, плевра алды кеңістік, плевраның париетальды жапырағы орналасқан. Қабырғааралық артериялар екі тамыр мен нервпен бірге жүреді. Қабырғааралық тамырлар оң жағынан V. azygos - қа, сол жағынан-V. hemiazygos-қа құйылады, олар омыртқалы денелердің бүйір бетіне омыртқа бойымен өтеді. A. mammaria interna (a. subclaviae тармағы) кеуденің ішкі беті бойымен төмен және алдыңғы жағына қарай, төстің бүйір шетіне қарай бағытталады. Сирек жағдайларда ол төстің артында орналасады және ерекше жағдай ретінде оның шетінен едәуір қашықтықта өтеді.А.mammaria interna-мен алдыңғы торакопластика кезінде қабырға шеміршегін алып тастау кезінде пайда болу керек. Сонымен қатар, Якобеус операциясы кезінде трокарды жүргізу кезінде А. mammariae internae жағдайындағы аномалия мүмкіндігін әрдайым есте ұстау керек және ешқашан емізік сызығынан ішке тесу керек. Қабырғааралық нервтер-бұл кеуде нервтерінің алдыңғы тармақтары (rami anteriores). Кеуде нервтері (nn. thoracales) саны 12 жұп алдыңғы қозғалтқыш пен артқы сезімтал тамырлардың қосылысынан түзіліп, омыртқааралық тесіктер арқылы шығады. Омыртқааралық тесіктен шыққан кезде әр кеуде нерві төрт негізгі тармақты береді: 1) Минингиалды тармақ (ramus meningeus) жұлын каналына еніп, Дура кабелін иннервациялайды; 2) байланыстырушы тармақ (ramus communicans) симпатикалық нервтің шекаралық бағанасының түйінімен анастомоздайды; 3) артқы тармақ (ramus posterior) екі бұтақ түрінде артқа қарай бағытталады - ішкі (ramus medialis) және сыртқы (ramus lateralis), арқа бұлшықетінің терісін иннервациялайды; 4) қабырғааралық жүйке болып табылатын алдыңғы тармақ (ramus anterior) қабырғааралық саңылауға бағытталады және ішкі және сыртқы қабырғааралық бұлшықеттің арасында орналасады. Қабырғааралық нервтердің бағыты және олардың кеуде қабырғасына қатынасы артқы интеркостальды артерияларға ұқсас. Бірінші интеркостальды жүйке иық өрімінің пайда болуына ішінара қатысады. Бұлшықет тармақтары қабырғааралық нервтерден шығады, олар ішкі және сыртқы қабырғааралық бұлшықеттерді, субклавиялық және кеуденің улкен бұлшықеттерін, қабырғаларды көтеретін бұлшықеттерді, артқы дентальды бұлшықеттерді және құрсақ қабырғасының жоғарғы сегменттерін құрайды. Кеуде қуысының алдыңғы және артқы жағында күшті бұлшықет қабаты бар. Кеуде қабырғасының алдыңғы және жоғарғы бөлігін бұғанадан төстен және қабырғалардан басталып, иық сүйегінің үлкен томпағы тармағына бекітілген бұлшықет алады. 46. Медиастинаның топографиялық анатомиясы (алдыңғы және артқы медиастинаның мүшелері). Кеуде аралығы (лат. Mediastinum) - оң және сол жақ плевра қуыстары арасында орналасқан мүшелер кешені. Ол төс сүйегімен (алдыңғы) және омыртқамен (арқа) шектелген. Кеуде аралық мүшелер майлы тінмен қоршалған. Бүйірлерінде плевра қуыстары орналасқан. Жоғарыда кеуде қуысының жоғарғы саңылауына, төменде - диафрагмаға дейін созылады. Кеуде аралығын алдыңғы және артқы деп бөлеміз. Себебі алдыңғы немесе артқы кеуде аралығында орналасқан ағзалардың патологиясының өз ерекшелігі бар. Кеуде аралығының негізгі құрылымы - аорта доғасы - өрлемелі аортаның жалғасы. Ол екінші оң жақ стернокостальды буын деңгейінен басталады, алдыңғыдан артқа, оңнан солға қарай жүреді және IV кеуде омыртқасының денесі деңгейінде аяқталады.Қолқа доғасының бастапқы бөлігінің оң жағында жоғарғы қуыс вена орналасқан. Ол оң және сол жақ брахиоцефаликалық веналардың қосылуы нәтижесінде пайда болады. Ары қарай келесі мына ағзалар орналасады: Айырша без. Айырша бездің тамырлары , оның жоғарғы шетінде орналасады.Lig. thymus артында ірі иық-бас веналары (v. brachiocephalica dextra et sinistra) орналасқан. V. brachiocephalica sinistra ішкі мойындырық венасы мен (v. jugularis interna) сол жақ бұғанаасты венаның (v. subclavia sinistra) қосылуынан құрылған. Ол оң жақ венаға қарағанда ұзынырақ. Қосылу орны сол жақ төс-бұғана буыны артында жатыр.Жоғарғы қуыс венасы (vena cava superior) articulatio sternocostalis деңгейінде екі иық — бас веналарының қосылуымен пайда болып, төстің оң қыры артымен төмен жүріп, II қабырғааралық деңгейінде перикард қуысына енеді.. Жоғарғы қуыс вена өрлейтін аорта мен медиастиналдық плевра арасында орналасып, өкпенің эластикалық жиырылуының әсерінен керіліп тұрады. Өрлейтін аорта ІІІ-ші қабырға аралықта, жүректің сол қарыншасынан шығады. ІІ-ш і қабырғаға дейін жоғары бағытталып, аорта доғасына өтеді. Өкпе артериясының негізгі бағанасы перикард қуысында орналасқан. Өкпе артериясы оң жағында — өрлейтін аортамен шектелген, жоғарыда —артериялық байлам (lig. arteriosum) арқылы аорта доғасына қосылады. Одан кейінгі ағза-жүрек қабы және жүрек. Жүректі, қоршаған ағзалармен топографиялық қатынасына сәйкес, оның келесі беттерін ажыратады : алдыңғы беті (facies anterior)— төс қабыргалық (sternocostalis), төменгі беті (facies inferior)— диафрагмалық (diaphragm atica), артқы беті (facies posterior) — омыртқалық (facies vertebralis). Сонымен қорытындылай келе кеуде аралық ағзаларына: айырша без (thymus), жоғарғы қуыс венасы бұтақтарымен (v. Brachiocephalica dextra et. sinistra), жүрек (cor), жүрек ңабы (pericard), аорта (aorta), өкпе артериясы (a.pulmonalis), өкпе венасы (v.pulmonalis), көкет нерві (n.phrenicis) кеңірдек (trachea) және бронхтар (bronch) орналасады. Келесі артқы кеуде аралық бөлігіне тоқталар болсақ: төмендейтін аортаның кеуде бөлігі, одан басталатын артқы қабырға аралық артериялар; — өңеш және онымен қатар жүрген кезбе нервтер; — кеуденің лимфатикалық өзегі; — сыңарсыз және жартылай сыңарлы веналар, оларға құятын қабырға аралық веналар; — симпатикалың бағанның кеуде бөлігі; — үлкен және кіші құрсақтық нервтер; — лимфа түйіндері жатады. Артқы кеуде аралығының алдыңғы қабырғасы бронхоперикард мембранасының жоғарғы жағында, ал төменде перикардтың артқы беті орналасқан. Артқы кеуде аралығының қабырға артериялары омыртқаға жақын орналасқан, олардың сәл алдында оң жақтан v.azigos-қа ағатын қабырға аралық веналар орналасқан. ал сол жақта - v. hemiazygos.Барлық бұл түзілімдер фассиямен және париетальды плеврамен жабылған. Олардың алдында кеуде өзегі, төмен түсетін аорта және кезбе нервтері бар өңеш жатыр. Бұл формациялар артқы кеуде аралығы ұлпасымен қоршалған және оның алдыңғы қабырғасына жабысқан. Төменге түсетін аорта жақын орналасқан,сол жақ медиастиналық плеврамен, ал өңешпен - оң жақ медиастиналық плеврамен байланысқан. 49 Техника операцияларды орындау кезінде іріңді аурулары сүт безі. "Іріңді хирургия" ұғымы-бұл патогендік микроорганизмдердің қатысуымен болатын және хирургиялық араласуды қажет ететін аурулар мен асқынуларды емдеуді қамтитын ұжымдық термин. Инфекцияның қосылуы көптеген аурулар мен хирургиялық операцияларды қиындатуы мүмкін. Аурудың түрлері Жұмсақ тіндердің жедел іріңді аурулары: - абсцесс-іріңді қуыстың пайда болуымен қабынудың шектеулі ошағы; - флегмона-қалыптасқан капсуласы жоқ жұмсақ тіндердің төгілген іріңді қабынуы. Флегмонаның ең қорқынышты нұсқасы-жұмсақ тіндердің некротикалық инфекциясы, ол тез, бірнеше сағат ішінде дәнекер тінінің, бұлшықеттің немесе тері астындағы тіндердің кең аймақтарына әсер етеді. Мұндай жағдайларда науқастың өмірі хирургиялық операцияның жылдамдығы мен радикалылығына, сондай-ақ мамандандырылған мекеме жағдайында дұрыс жүргізілген қарқынды терапияға тікелей байланысты. Созылмалы іріңді аурулар: - трофикалық жаралар, жұқтырған жаралар, іріңді фистулалар, гангреналар - іс жүзінде тәуелсіз нозологиялық формалар емес, әртүрлі аурулардың асқынуы. Оларды емдеудегі жетістік, ең алдымен, дұрыс диагнозға және жараның пайда болу себебіне және оның емделуінің бұзылуына әсер ету мүмкіндігіне байланысты. Инфекция жалпыланған кезде (жергілікті процестің жалпы үрдіске ауысуы, қайталама ошақтардың дамуы) сепсис дамиды, ол ішкі органдар мен жүйелердің дисфункциясымен бірге жүреді және қолайсыз ағыммен науқастың өліміне әкелуі мүмкін. іріңді ауруларды хирургиялық емдеудің негізгі принциптері: кешенді қысқа мерзімді алдын-ала операция дайындау ағзаның интоксикациясымен күресу, операция кезінде асептиканы қатаң сақтау, анестезияны дұрыс таңдау және жүргізу, қол жетімділікті дұрыс таңдау, іріңнің ағып кетуін қамтамасыз ету, фокусты дұрыс ағызу және дәрі-дәрмектерді үнемі немесе мерзімді түрде жеткізу мүмкіндігі 54. Іштің алдыңғы-бүйір қабырғасының шекаралары. Іштің алдыңғы және бүйір қабырғаларын аймақтарға бөлу. Әр облыстың шекаралары. Іштің сыртқы шекаралары қабырға доғасы мен сифоидтық процестің шетінен жоғарыдан, төменнен - мықын сүйектерінің шыңдары, шап қатпарлары (көбінесе проекциональды түрде шап байламдарына сәйкес келеді) және жамбас сүйектерінің жоғарғы жиегі симфиздің жағында. Бүйір жағында құрсақ аймағы бел аймағынан тік сызықтармен бөлінген, XI қабырғаның алдыңғы ұштарынан мықын сүйектерінің шыңдарына дейін өсінді бар (бұл сызық ортаңғы аксиларлы сызықтың жалғасы болып табылады). Іштің қабырғалары мен қуысы, cavitas abdominis, іште оқшауланған. Іш қуысына перитонеальді қуыс, cavitas peritonealis, ішкі мүшелер мен ретроперитонеальді кеңістік, spaterum extraperitoneale кіреді. Іш қуысының қабырғалары сыртқы шекараларға сәйкес келмейді, өйткені оның жоғарғы қабырғасының жоғарғы жағында - диафрагма - күмбез тәрізді кеуде қуысына шығып тұрады, ал кіші жамбасқа байланысты іш қуысының астында жоғарылайды. Осылайша, іш мүшелерінің бір бөлігі қабырға артында, гипохондрияда (бауыр, көкбауыр, бүйрек үсті бездері) орналасады, ал ішек ілмектері жамбас қуысына түседі. Іш қуысының жоғарғы қабырғасы - диафрагма, төменгі қабырға - шекара сызығының бойында орналасқан шартты жазықтық, құрсақ қуысын кіші жамбастың перитонеальды қабатынан бөлетін linea terminalis. Артқы қабырға бел омыртқалары мен бел аймағындағы бұлшықеттерден, алдыңғы жақ қабырғасы кең құрсақ бұлшықеттері мен құрсақ бұлшықеттерінен түзілген. Төменгі қабырғадан басқа барлық қабырғалар іштен париетальды фассиямен, құрсақішілік фассияның бір бөлігі fascia endoabdominalis пен қапталған. Париетальды фассияның сол немесе басқа қабырғаға жанасатын аймақтары тікелей іргелес жатқан бұлшықеттің атымен аталады ((f. diaphragmatica, f. psoatica, f. transversalis) жүктеу/скачать 3,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|