126жм назарқұл Еркебұлан
жүктеу/скачать 0,5 Mb.
|
Гистология сессия жауап 2021 — копия
| Хроматин- ядроның ең маңызды құрамдас бөлігі. Тұқым қалаушылықтың Днқ молекуласын жинақтап, конденсациялайтын гистондық емес ақуыздардың кешенінен тұрады. Жасушаның генетикалық құрылымы.Интерфазды ядролардың хроматині деконденсирленген күйдегі хромосомалар болып табылады. Толық деконденсация аймақтары эухроматин деп аталады. Интерфазалық ядрода толық емес деконденсация кезінде гетерохроматин деп аталатын конденсирленген хроматиннің учаскелері көрінеді. Интерфазадағы хроматиннің деконденсация дәрежесі осы құрылымның функционалдық жүктемесін көрсетеді. Интерфазалық ядрода хроматин "диффуздық" болған сайын, онда синтетикалық процестер қарқынды. Жасушалардағы РНҚ синтезінің азаюы әдетте конденсирленген хроматин аймағының ұлғаюымен бірге жүреді. Конденсацияланған хроматиннің максималды конденсациясына жасушалардың митотикалық бөлінуі кезінде қол жеткізіледі. Бұл кезеңде хромосомалар синтетикалық функцияларды орындамайды. Химиялық тұрғыдан алғанда хроматин ДНҚ (30-45%), гистондар (30-50%), гистон емес ақуыздар (4-33%) және РНҚ аз мөлшерде тұрады.Эухроматин - жайылған ядрода, яғни интерфазада спирализацияланған жай-күйін сақтайтын басқа учаскелерге қарағанда-гетерохроматин қарапайым дезоксирибонуклеопротеидті жіптердің деспирализацияланған жай-күйін сақтайтын хроматин учаскелері.
Эухроматин гетерохроматиннен айырмашылығы сондай-ақ рибонуклеин қышқылының қарқынды синтезіне қабілетті және гистон емес ақуыздардың көп мөлшерімен ерекшеленеді. Онда ДНП-дан басқа диаметрі 200-500 рибонуклеопротеидті бөлшектер бар, олар РНК жетілуін аяқтауға және оны цитоплазмаға көшіруге қызмет етеді. Эухроматин дененің көптеген құрылымдық гендерінен тұрады. Қорытындылай келе,интерфазалық жасуша бөлінуі басталғанда, ядросындағы хроматиндер толық конденсацияға ұшырап, тығыз таяқша құрылым- хромосоманы түзеді. Хроматиндердің конденсациялануының әсерінен ДНҚ-ның репликациясы мен РНҚ-ның транскрипциясы өтпеиді. Эухроматин- деконденсаццияланған яғни шиыршықталмаған бөлігі, Гетерохроматин- конденсацияланған, шиыршықталған бөлігі болып табылады. Хроматиннің өзі интерфаза кезеңінде ДНҚ-ның репликациясын, транскрипциясын, трансляциясын қамтамасыз етеді. Ал хромосомалар- оны дәл бөліп оны келесі екі жаңа жасушаларға жеткізуге жауапты. Интерфазалық жасуша бөлінуі басталғанда, ядросындағы хроматиндер толық конденсацияға ұшырап, тығыз таяқша құрылым- хромосоманы түзеді. Хроматиндердің конденсациялануының әсерінен ДНҚ-ның репликациясы мен РНҚ-ның транскрипциясы өтпеиді. Эухроматин- деконденсаццияланған яғни шиыршықталмаған бөлігі, Гетерохроматин- конденсацияланған, шиыршықталған бөлігі болып табылады. Хроматиннің өзі интерфаза кезеңінде ДНҚ-ның репликациясын, транскрипциясын, трансляциясын қамтамасыз етеді. Ал хромосомадар- оны дәл бөліп оны келесі екі жаңа жасушаларға жеткізуге жауапты 14.Ядролық қабықша. Қызметі және функциясы. Сыртқы жіне әішкі мембрананың құрылымдық-функциональдық сипаттамасы. Перинуклеарлы саңылау. Ядролық қабықшасының эндоплазмалық тормен байланысы. Жаңа жасуша мембранасының үрдісіне сыртқы мембарананың қатысы. Ядролық қабық - нуклеоплазманы цитоплазмадан ажырататын арасында перинуклеарлы кеңістігі бар, бинарлық мембраналық жүйе. Ядролық қабық (кариолемма, кариотека) қалыңдығы 7 нм сыртқы және ішкі ядролық мембраналардан тұрады. Олардың арасында ені 20-дан 40 нм дейінгі перинуклеарлық кеңістік орналасқан. Ядролық қабықтың негізгі химиялық компоненттері липидтер (13-35%) және ақуыздар (50-75%) болып табылады. Ядролық қабықшалар құрамында ДНҚ (0-8%) және РНҚ (3-9%) аз мөлшері бар. Ядролық қабықтар холестериннің салыстырмалы төмен болуымен және фосфолипидтердің жоғары болуымен сипатталады. Ядролық қабық эндоплазмалық желімен және ядроның мазмұнымен тікелей байланысты. Екі жағынан да оған ұқсас құрылымдар жатады. Ішкі ядролық мембрананы төсейтін, жұқа қабығы бар және ядролық ламина деп аталады. Ядролық ламина мембрананы қолдайды және хромосомалар мен ядролық РНК-мен байланысады. Сыртқы ядролық мембрананы қоршаған сет тәрізді құрылым әлдеқайда аз болып табылады. Сыртқы ядролық мембрана ақуыз синтезіне қатысады. Ядролық қабықта диаметрі 30-100 нм болатын көптеген тесіктер бар. Ядролық тесіктер өте лабильді құрылымдар, яғни сыртқы әсерге байланысты өзінің радиусы мен өткізгіштігін өзгертуге қабілетті. Тесік күрделі ұйымдастырылған глобулярлы және фибриллярлы құрылымдармен толтырылған. Сыртқы және ішкі ядролық мембраналар арасындағы кеңістік - бұл перинуклеарлы саңылау деп аталады. Сыртқы мембрана ЭПТ мембранасымен байланысқандай, ядролық қабықшаның перинуклеарлы саңылау ЭПТның ішкі кеңістігімен жанасады. Екі мембрананың әрқайсысының қалыңдығы 7-8 нм құраса, ал ядролық қабықтың перинуклеарлы саңылауының ені 20-40 нм құрайды. Қорытындылай келе,ядроның ішкі мембранасы интегралды акуыздары арқылы ядролық матрикстің құрамдасы - ламинага бекітіледі, ал сырткы мембранасы энлоплазмалық тордың мембраналық жүйесімен бipiгеді. Сыртқы мембрананың цитоплазмалық бетінде орналасқан рибосомаларында синтезделген белоктар ЭПТ-ның қуысы – цистернамен байланысқан перинуклеарлы кеңістігіне түсіп отырады. Ядролық қабық цитоплазма мен ядро арасында молекулалардың еркін тасымалдануына кедергі жасайды. Сондықтан оның құрамында арнайы тесіктер- ядролық поралар қалыптасқан.Олардың саны2000-4000 болады,олар жасушаның тіршілік әрекетінің белсенділігіне тәуелді өзгеріп тұрады. Пішіні дөңгелек тесіктi, ядролық қабықта сақина тәрізді орналасқан. әр қатары 8 ақуыз гранулдардан тұратын 3 катарлы ядролық поралық кешен шектейді.Ядроның ішкі мембранасы интегралды акуыздары арқылы ядролық матрикстің құрамдасы - ламинага бектледі, ал сырткы мембранасы энлоплазмалық тордың мембраналық жүйесімен 6ipiгеді. Сыртқы мембрананың цитоплазмалық бетінде орналасқан рибосомаларында синтезделген белоктар ЭПТ-ның қуысы – цистернамен байланысқан перинуклеарлы кеңістігіне түсіп отырады. Ядролық қабық цитоплазма мен ядро арасында молекулалардың еркін тасымалдануына кедергі жасайды. Сондықтан оның құрамында арнайы тесіктер- ядролық поралар қалыптасқан.Олардың саны(2000-4000) жасушаның тіршілік әрекетінің белсенділігіне тәуелді өзгеріп тұрады. Пішіні дөңгелек тесіктi, ядролық қабықта сақина тәрізді орналасқан. әр қатары 8 ақуыз гранулдардан тұратын 3 катарлы ядролық поралық кешен шектейді. жүктеу/скачать 0,5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|