№148 ќазаќ орта мектебі

1. 
   Өкпедегі газ алмасу О₂ мен СО₂ қанықпасына негізделген. Өкпе көпіршіктерінде оттегінің қанықпасы қылтамырларға қарағанда жоғары болады. Сондықтан оттегі қылтамырларға өтеді де мүшелерге барады.
   
2. 
   Оттегі -21%, СО₂-0,03%, N₂-79%.
   

1. 
   11,0 м³
   
2. 
   Салатамыр қылтамырларындағы оттегінің қанықпасын ұлпадағы оттегінің қанықпасына қарағанда жоғары болады сондықтан оттегі ұлпаға өтеді.
   

1. 
   Мұрын қуысы көмей, кеңірдек, ауатамыр, өкпе, көпіршіктері, қантамырлары, ұлпа, жасуша.
   
2. 
   Көкет және қабырға аралық бұлшық еттер.
   

1. 
   Өкпе көпіршіктерден құралған борпылдақ дене. Әрбір өкпе бөлігінің сыртын дәнекер ұлпасынан тұратын жылтыр тегіс қабықша-өкпе сіріқауызы (плевра) қаттайды. Оң жақ өкпе 3, сол жақ 2 бөлікте тұрады. Кеуде қуысының ішкі қабырғасын да сіріқауыз атарлап жатады, олардың арасындағы ылғалды қуыста ауа болмайды аздаған сероз деп аталатын сұйықтық болады. Ол өкпенің үйкелісін жеңілдетеді.
   
2. 
   Адам терең тыныс алғанда және шығарғанда шамамен 1500 см³ ауа жұтып, шығарады. Терең тыныс алғандағы жұтқан және шығарған ауаның ең үлкен көлемі өкпенің тіршілік сыйымдылығы деп аталады. (ӨТС). Оны спирометрмен өлшейді.
   

1. Тыныс алғанда импульс ырғақты түрде тыныс алу орталығына беріледі де жүйке жасушалары арқылы қабырғааралық бұлшық еттерге және көкетке әсер етіп олар жиырылады. Қабырға көтеріледі бұлшық ет жиырылуынан көкет жазылып кеуде қуысының көлемі ұлғаяды. Өкпе кеуде қуысының қозғалысымен қозғалады. Тыныс алу жүреді. Сонан соң қабырғааралық бұлшық еттермен көкет босаңсып кеуде қуысының көлемі кішірейеді де өкпе сығылып, тыныс шығару пайда болады.

2.ныс алу жүйке және гуморальды жолмен реттеліп отырады.

3.Жүйкелік: Сопақша мида тыныс алу және тыныс шығару бөлімдері болады.

4. Гуморальді: Қандағы СО₂ концентрациясына байланысты. Неғұрлым қан құрамында СО₂ көп болса, соғұрлым адам жиі тыныс алады.

1. 
   Көмекей 4-6 мойын омыртқалар тұсында орналасқан және жоғары ұшымен тіл асты сүйегіне, ал төменгі ұшымен кеңірдекке бекінген. Көмекей қабырғалары жұп және тақ шеміршектерден түзілген қуыс мүше, бұл шеміршектер сіңірлермен, буындармен және бұлшық еттермен қозғалмалы болып байланысқан. Көмекейдің қалқан тәрізді, оймақ тәрізді шеміршектері және тілшік шеміршегі – сыңар шеміршектер. Ал көмекейдің ожау тәрізді және сына тәрізді шеміршектері – жұп шеміршектер- буындармен байланысқан және сіңірлермен өзара жалғасқан. Бұл көмекейдің қозғағыштығы мен оның дауыс дыбыстарының түзілуіне қатысуын қамтамасыз етеді.
   
2. 
   О₂- сіңіріп, СО₂ органикалық заттарды толықтыру.
   

1. 
   Кеңірдек көмекейдің жалғасы болып табылады. Ол ұзындығы ересек адамдарда 9-13 см келетін түтікше. Кеңірдек оның қабысуына кедергі жасайтын 16-20 шеміршекті жартылай сақиналардан тұрады.
   
2. 
   Сана. СО₂- нің қандағы концентрациясы
   

1. 
   Қан айналымы мен тірек қимыл жүйесі.
   
2. 
   Ауаның ластануы, темекі , жұқпалы ауру.