№16 Зертханалық жұмыс Берилий, магний, сілтілік-жер металдары және олардың қосылыстары
Күкірт және күкірт қышқылын химия өнеркәсібінде қолдану
жүктеу/скачать 1,07 Mb. Pdf көрінісі
|
4 дәріс.Күкірт қышқылын өндіру..
| Күкірт және күкірт қышқылын химия өнеркәсібінде қолдану
Элементарлы және оның әртүрлі қоспалары химия өнеркәсібіндеалуан түрлі қолданыс табады. Күкірттің ең көп мөлшері (оның әлемдік өндірісінің 50 %-на дейін) күкірт қышқылының өндірісіне, 25 %-на жуығы – шырша ағаштарынан целлюлоза өндірудің сульфиттік әдісінде пайдаланылатын, әктаспен өзара әрекеттескенде Ca(HSO 3 ) 2 кальций бисульфитіне айналатын күкіртті газ алуға жұмсалады; қалған мөлшері көбінесе ауыл шаруашылығында фунгицид ретінде, сондай-ақ каучукты вулканизациялауда пайдаланылады. Күкірт қышқылы химия өнеркәсібінде кеңінен қолданылады және ең негізгі өнім болып табылады. Сондықтан ол бейорганикалық қышқылдардың ішінде өндірілуі бойынша бірінші орын алады. Минералды тыңайтқыштар – суперфосфат және аммоний сульфатының өндірісі күкірт қышқылын тұтынатын ең басты өндіріс. Күкірт қышқылының едәуір мөлшері керосинді, парафинді, жаңқы майларды күкіртті және қанықпаған қосылыстардан тазалауға тас көмірлі шайырды қайта өңдеуге жұмсалады. Күкірт қышқылы әртүрлі органикалық синтездерде, мысалы, органикалық қосылыстарды (сульфоқышқылдарын өндіруде), әр түрлі бояғыш заттарды, сахаринді сульфирлеу үшін қолданылады. Ол үшін қойылтылған,концентрленген қышқылды да, түтіндеуші қышқылды да (олеумды) пайдаланады. Оны нитробензол, нитроцеллюлоза, нитроглицерин және т.б. өндірістерде нитрлеу реакцияларында суды сорғытушы құрал ретінде пайдаланады. Ұшпайтын қышқыл түрінде ол ұшпайтын, ұшқыш немесе әлсіз қышқылдарды олардың тұздарынан ығыстырып шығара алады, оның осы қасиеті фторлы және хлорлы сутек, хлор, фосфор және бор қышқылдарын өндіруде қолданылады. Сұйылтылған ыстық күкірт қышқылы металл оксидтерін жақсы ерітеді, сондықтан оны металлдарды өңдеу жұмыстарында – оларды, әсіресе темір оксидтерінен арылту үшін пайдаланады. https://youtu.be/uHtmnGjSTNE https://youtu.be/SWwPoY-WAL0 |